Η τρόϊκα, οι ηθικολόγοι της οικονομίας και οι βλάκες...

Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης Λέγεται πως ο Χίτλερ είχε πει: «πόσο τυχεροί είναι αυτοί που κυβερνούν ανθρώπους, οι οποίοι δεν μπορούν να ...

Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης

Λέγεται πως ο Χίτλερ είχε πει: «πόσο τυχεροί είναι αυτοί που κυβερνούν ανθρώπους, οι οποίοι δεν μπορούν να σκεφθούν» ( Βλέπε Simon Blackburn: Η Ηθική, εκδ. Ελληνικά γράμματα, Αθήνα 2006, σελ.3).. Ακούγοντας όλους εκείνους που υποστηρίζουν όλες τις ενέργειες της Τρόϊκα, δίχως να έχουν κανένα προσωπικό, ούτε καν συλλογικό, συμφέρον, σου έρχεται αυθόρμητα στο νου η παραπάνω δήλωση του Αδόλφου.
Ακούγοντας από ανθρώπους της λεγόμενης διπλανής πόρτας να αναμασούν τα...
 λόγια γνωστών εγκάθετων της «δημοσιογραφίας», δανειζόμενοι συλλογισμούς, όπως «φταίμε όλοι οι έλληνες γι αυτήν την κατάσταση», ή «δεν είναι σωστό ούτε ηθικό κάποιοι δημόσιοι υπάλληλοι να παίρνουν τόσο υψηλούς μισθούς και συντάξεις» ή ακόμη και το πιο ακραίο «αν θέλουμε να βγούμε από την κρίση θα πρέπει να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί, να δεχτούμε αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης ακόμη και μείωση των μισθών μας», ο ύπατος αρμοστής οικονομίας της Τρόϊκα, κος Παπακωνσταντίνου θα πρέπει να είναι ευτυχής. Θα πρέπει μάλιστα να μετέφερε και αυτά τα ευχάριστα μαντάτα στους εκπροσώπους της Τρόϊκα, που εξέφρασαν την υπεραισιοδοξία τους παρότι, πέρα από τη σχετική μείωση του ελλείμματος, τίποτα άλλο δεν επιτρέπει αισιοδοξία.
Ο ύπατος αρμοστής οικονομίας και οι άνθρωποι της Τρόϊκα, σαν γνήσιοι ορθολογιστές και οπαδοί του νεοφιλελευθερισμού, έχουν κάθε λόγο να νιώθουν ευτυχείς.
Σαν ορθολογιστές, γνωρίζουν πως, πέρα από το καλό και το κακό, οι άνθρωποι ενεργούν και κατευθύνονται με βάση το προσωπικό τους συμφέρον. Πάνω σ΄ αυτήν την αρχή στηρίζεται άλλωστε όλο το οικοδόμημα της ελεύθερης καπιταλιστικής οικονομίας, της οποίας τα θεμέλια έθεσε ο γκουρού της οικονομίας Ανταμ Σμιθ με την αρχή της «πεφωτισμένης ιδιοτέλειας» του αόρατου χεριού.
Σαν υποστηρικτές του κυρίαρχου σήμερα νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου, του μονεταρισμού, είναι οπαδοί του ιδρυτή της νεοφιλελεύθερης σχολής του Σικάγου, ο Μ. Φρίντμαν, ο οποίος έγραφε: «οι επιχειρήσεις δεν είναι κοινωνικά ιδρύματα και σκοπός του επιχειρηματία είναι το κέρδος και μόνο το κέρδος. Αυτό είναι το μοναδικό κριτήριο των πράξεών του και όχι αν ενήργησε με ηθικούς ή ανήθικους τρόπους. Η οικονομική πράξη, από τη φύση της, είναι μια εγωιστική πράξη με κίνητρο το κέρδος Με απλά λόγια, όποιος θέλει να γίνει επιτυχημένος επιχειρηματίας καλά θα κάνει να αφήσει την ηθική έξω από το γραφείο του ή να την παίρνει μαζί του μόνο το πρωϊ της Κυριακής στη θεία λειτουργία».
Αν και τα τελευταία χρόνια ακούγονται και γράφονται πολλά για «μάνατζμεντ και ηθική», «επιχείρηση και Ηθική», αυτά έχουν περισσότερο επικοινωνιακούς στόχους και λιγότερο ουσιαστικής ηθικής. Το χάσμα ανάμεσα στην οικονομική σκέψη και στην ηθική εξακολουθεί όχι μόνο να υπάρχει αλλά παρά τις θεωρίες περί ηθικού μάνατζμεντ, ποτέ τα σκάνδαλα για παράνομη κερδοσκοπία, για διαφθορά και επιχειρηματική κατασκοπεία δεν ήταν τόσο πολλά όσο σήμερα.
Το ερώτημα είναι, αν, μετά τις βαρβαρότητες του 20ου αιώνα και τα ερείπια που άφησε πίσω του, μπορούμε να μιλάμε με την ίδια άνεση για ηθική στο σύγχρονο τεχνοκρατικό κόσμο μας. Η μέχρι σήμερα ιστορία και η πρακτική της ζωής μας αποδεικνύουν καθημερινά, πως δεν υπάρχουν ενιαίοι κανόνες ηθικής που να έχουν ισχύ για όλους. Υπάρχει μόνο συμφέρον και ηθικολογία.
Το τι είναι καλό και τι κακό, τι ηθικό και τι ανήθικο, τι σωστό και τι λάθος, είναι πολύ σχετικό πράγμα και δίχως τη συνοδευτική φράση «για ποιον» δε μας λέει τίποτα συγκεκριμένο. Ακόμη και τα φάρμακα, τα μέσα που θεραπεύουν τις ασθένειες των ανθρώπων, κάποια είναι καλά για κάποιους και τα ίδια μπορεί να είναι θανατηφόρα για κάποιους άλλους. Δεν υπάρχει λοιπόν τίποτα τόσο απλά και απόλυτα. Οι λέξεις καλό και κακό, ηθικό και ανήθικο, εξαρτώνται από το άτομο που τις χρησιμοποιεί και οι θρησκείες έχουν φροντίσει ώστε οι έννοιες αυτές να χρησιμοποιούνται μόνο από αφελείς. Η σημερινή πολιτική της Τρόϊκα είναι καλή μόνο για τους χρηματιστές, διότι το μόνο που ενδιαφέρει τους τοκογλύφους που εκπροσωπεί η τρόϊκα είναι η αξία των μετοχών των εισηγμένων στο χρηματιστήριο και η αξία των μετοχών ανεβαίνει μόνο με την μείωση του μισθολογικού κόστους και με τις απολύσεις. Όλα τα άλλα είναι για αφελείς και βλάκες.
Για το Γάλλο φιλόσοφο Ζ. Ντεριντά, η κυρίαρχη οικονομική αντίληψη σήμερα, είναι, πως «οι φτωχοί δεν είναι φτωχοί, όπως τον 19ο αιώνα, επειδή δεν αποταμίευαν και δεν ήταν εγκρατείς, αλλά επειδή είναι ηλίθιοι, διανοητικά ανίκανοι και βλάκες. Με λίγα λόγια, δεν έχουν παρά αυτό που τους αξίζει, ως προς τη μόρφωσή τους». ( Βλέπε συνέντευξη , «Τα Νέα»22.07.2000). Από αυτήν την κυρίαρχη αντίληψη διακατέχονται ο ύπατος αρμοστής οικονομικών και οι εκπρόσωποι της Τρόϊκα. Δεν δικαιολογείται διαφορετικά να επιμένουν σε μειώσεις μισθών και συντάξεων κάτω των 600 ευρώ για τους περισσότερους έλληνες και την ίδια ώρα τα στελέχη του ΔΝΤ να βγαίνουν στην σύνταξη στα 51 με μηνιαία σύνταξη γύρω στις 100.000 ευρώ!!!
Καλό και πεφωτισμένο χειμώνα.