Μαζική αλλά χαμηλής ποιότητας η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα...

Tης Όλγας Σαράφη Σύμφωνα με την αρμόδια Επίτροπο Παιδείας της ΕΕ Ανδρούλα Βασιλείου,  «η τριτοβάθμια εκπαίδευση διαδραματίζει σημαντικό ρ...

Tης Όλγας Σαράφη

Σύμφωνα με την αρμόδια Επίτροπο Παιδείας της ΕΕ Ανδρούλα Βασιλείου,  «η τριτοβάθμια εκπαίδευση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο τρίγωνο της γνώσης και είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη μιας ανταγωνιστικής κοινωνίας και οικονομίας της γνώσης, όπως επιβεβαιώνεται από πολλές μελέτες. Ωστόσο, ενώ αυξήθηκε ο αριθμός των πρωτοβουλιών για την αξιολόγηση της ποιότητας των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη πληροφοριών για την ποιότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε επίπεδο συστήματος».
Επίσης, επισήμανε ότι επί της παρούσης δεν υπάρχουν...
 διεθνή συγκριτικά στοιχεία που να συνδέουν την ποιότητα των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την πρόοδο των οικονομιών των Κρατών Μελών.Η κ. Βασιλείου τονίζει ότι στην ΕΕ των 27 υπάρχουν 18,9 εκατομμυρία σπουδαστές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, από τους οποίους περίπου 16,5 εκατομμύρια παρακολουθούσαν σπουδές της βαθμίδας ISCED 5, το 2007 (δηλ. ήταν προπτυχιακοί σπουδαστές) και περίπου 2,4 εκατομμύρια παρακολουθούσαν σπουδές της δεύτερης ή τρίτης βαθμίδας (μεταπτυχιακοί σπουδαστές). Το ίδιο έτος, οι νεοεισαχθέντες στη τριτοβάθμια εκπαίδευση στην ΕΕ ήταν 4,1 εκατομμύρια, ενώ 5,9 εκατομμύρια νέοι αποφοίτησαν από την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Από τα στοιχεία που παρέθεσε η κα Βασιλείου (Πίνακας 1, Eurostat, 2007) προκύπτει ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι σχετικά μαζική, με 54 φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ανά 1000 κατοίκους (η Ελλάδα βρίσκεται στην 7η θέση στην ΕΕ, μαζί με χώρες όπως η Πολωνία, η Λετονία, η Σλοβενία, η Μάλτα και η Φινλανδία). Ωστόσο, τα ποιοτικά στοιχεία για την τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι αποθαρρυντικά, εφόσον η Ελλάδα βρίσκεται στην 17η θέση στην ΕΕ ως προς τον αριθμό διδασκόντων ανά 1000 φοιτητές (έχει μόλις 48,1 διδάσκοντες ανά 1000 φοιτητές, όταν ο αντίστοιχος αριθμός στην Πορτογαλία είναι 98,4, στην Σουηδία 88,2 και στη Βουλγαρία 82,9). Επίσης, η Ελλάδα βρίσκεται στην 18η θέση στην ΕΕ των 27 ως προς τις δαπάνες ανά φοιτητή, με 5.050 ευρώ ανα φοιτητή, όταν το αντίστοιχο ποσό στην Σουηδία είναι 14.155, στη Βρετανία 13.072 και στην Ολλανδία 12.659 (στοιχεία του 2005 για την Ελλάδα, 2006 για τις υπόλοιπες χώρες).
Η Επίτροπος υπογραμμίζει ότι «στην ακαδημαϊκή κατάταξη των πανεπιστημίων παγκοσμίως, για το 2009, του πανεπιστημίου Jiao Tong της Σαγκάη συγκαταλέγονταν 27 πανεπιστήμια της ΕΕ μεταξύ των 100 καλύτερων πανεπιστημίων παγκοσμίως και 194 πανεπιστήμια της ΕΕ μεταξύ των καλύτερων 500. Η αξιολόγηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης των Times, για το 2009, συμπεριλάμβανε 34 πανεπιστήμια της ΕΕ μεταξύ των καλύτερων 100 και 72 πανεπιστήμια της ΕΕ μεταξύ των καλύτερων 200 παγκοσμίως».
Στην κατάταξη αυτή η Ελλάδα βρίσκεται στην 15η θέση στην ΕΕ ως προς τον αριθμό των κορυφαίων πανεπιστημίων στον κόσμο και στην 17 θέση στην ΕΕ ως προς τον αριθμό κορυφαίων πανεπιστημίων σε σχέση με τον αριθμό των φοιτητών. Η Ελλάδα διαθέτει μόλις δύο ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα στα κορυφαία παγκοσμίως 500, σε ένα σύνολο 600.000 περίπου προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών (αντιστοιχούν 0,3 «κορυφαία πανεπιστήμια» ανά 100.000 φοιτητές). Άλλες «μικρές» χώρες της ΕΕ διαθέτουν πολύ περισσότερα πανεπιστήμια μεταξύ των κορυφαίων παγκοσμίως, όπως η Ολλανδία με 12, η Σουηδία με 11, το Βέλγιο και η Αυστρία με 7 και η Φινλανδία με 5. Επίσης, διαθέτουν πολύ περισσότερα κορυφαία πανεπιστήμια αναλογικά με τον αριθμό των φοιτητών (2,7 ανά 100.000 φοιτητές στην Σουηδία και την Αυστρία, 2,1 στην Ολλανδία και 1,9 στη Φινλανδία).
Ίσως αυτός να είναι και ένας από τους λόγους που οι Έλληνες εξακολουθούν να προτιμούν το εξωτερικό για σπουδές, αν και λιγότερο από ότι στο παρελθόν. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η Επίτροπος Παιδείας, η Ελλάδα, το 2007, βρίσκονταν στην 6η θέση στην ΕΕ ως προς το πλήθος των φοιτητών που σπουδάζουν στο εξωτερικό (από την 3η θέση το 2000). Σύμφωνα με την κα Βασιλείου, το 2007, 530.000 σπουδαστές, περίπου το 2,8% των σπουδαστών στην ΕΕ των 27, παρακολούθησαν σπουδές σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ ή σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών/ του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΖΕΣ/ΕΟΧ) ή σε υποψήφια χώρα. Επιπλέον, το 2007, 153.000 σπουδαστές της ΕΕ (0,8% όλων των σπουδαστών της ΕΕ) συμμετείχαν στα προγράμματα κινητικότητας του Erasmus.

Πίνακας 1: Αριθμός φοιτητών και διδασκόντων σε τριτοβάθμια ιδρύματα της ΕΕ και σχετικές δαπάνες (στοιχεία Eurostat, 2007)

Στοιχεία για το 2007	Πληθυσμός (1000)	Αριθμός φοιτητών τριτοβάθμιας	Αριθμός διδασκόντων τριτιβάθμιας	Φοιτητές τριτοβάθμιας ανά 1000 πληθυσμού	Διδάσκοντες ανά 1000 φοιτητές	Δαπάνες σε ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε Euro,  2006
Αυστρία	8283	260975	29367	31,5	112,5	12849
Βέλγιο	10585	393687	26298	37,2	66,8	11033
Βουλγαρία	7679	258692	21447	33,7	82,9	3876
Γαλλία	63623	2179505	110279	34,3	50,6	9637
Γερμανία	82315	2278897	295447	27,7	129,6	10843
Δανία	5447	232194	:	42,6		12822
Ελλάδα	11172	602858	28998	54,0	48,1	5050*
Εσθονία	1342	68767	:	51,2		3379
Ηνωμένο Βασίλειο	60781	2362815	129930	38,9	55,0	13072
Ιρλανδία	4313	190349	12396	44,1	65,1	9857
Ισπανία	44475	1777498	144091	40,0	81,1	9236
Ιταλία	59131	2033642	104421	34,4	51,3	7268
Κύπρος	779	22227	1824	28,5	82,1	9530
Λετονία	2281	129497	6867	56,8	53,0	3875
Λιθουανία	3385	199855	15802	59,0	79,1	4030
Λουξεμβούργο	476	:	:	:		:
Μάλτα	41	9811	:	240,6		:
Ολλανδία	16358	590121	44632	36,1	75,6	12659
Ουγγαρία	10066	431572	23454	42,9	54,3	5050
Πολωνία	38125	2146926	99014	56,3	46,1	3631
Πορτογαλία	10599	366729	36069