Ο Αλέξης Σταμάτης μιλά με αφορμή την "Κυριακή" του...

...το νέο του βιβλίο , στην  Λίνα Φυτιλή και στον Αντώνη-Μάριο Παπαγιώτη , αποκλειστικά για το PRESS-GR Μέρος Ι Το βιβλίο σας έχει εμφανή...

...το νέο του βιβλίο, στην Λίνα Φυτιλή και στον Αντώνη-Μάριο Παπαγιώτη, αποκλειστικά για το PRESS-GR

Μέρος Ι

Το βιβλίο σας έχει εμφανή πολιτική χροιά. Η κοφτή γραφή, η άγρια γλώσσα εναλλάσσεται με ιδέες, στίχους τραγουδιών και ποιήματα. Είναι εφικτό σήμερα η ποίηση και η πολιτική να συμπλεύσουν; Διαβλέπετε κάποια συλλογική λύση στην κοινωνικοπολιτική δυστυχία που βιώνουμε;

Πολιτική χροιά… Μου ακούγεται κάπως παράξενο. Δυστυχώς πολλές είναι οι λέξεις που έχουν χάσει την άξια τους. Κάποτε φερ’ ειπείν μιλάγαμε για μια «αριστερή αισθητική», φράση που πλέον σήμερα είναι μάλλον κωμική. Ή μιλούσαμε για «όραμα», για «όνειρο». Τώρα βλέπεις πρωταγωνιστούν άλλες λέξεις όπως «like», «follow», «share» κλπ. Κι αυτές με χαμένες τις σημασίες τους, από μιαν άλλη οπτική. Όμως όλα τούτα είναι απλά λέξεις, φθαρτά πράγματα. Η ουσία των λέξεων είναι το αποτύπωμα που έχουν μέσα σου. Η λέξη «συλλογικότητα» μπορεί κι αυτή να είναι φθαρμένη και σχεδόν «δραματική» άλλα δεν έχουμε άλλη. Η συλλογική λύση σήμερα είναι ο καθένας να μην κοιτάζει μόνο τον εαυτό του. Κι όταν μαζευόμαστε πολλοί να σκεφτόμαστε, να μην κραυγάζουμε μόνο. Όσο για την ποίηση και την πολιτική, είναι δυο καταστατικά αντίπαλες έννοιες. Η απόδειξη για αυτό είναι ότι...
ο μονός τρόπος με τον οποίον συνδυάστηκαν ήταν λυρικός. Από την άλλη κάθε πράξη του ανθρώπου και δη μια καλλιτεχνική, είναι πολιτική.

"I' m saying nothing but I' m saying nothing with feel" τραγουδά το αγαπημένο συγκρότημα του παιδιού στο βιβλίο σας και είναι αυτό που κάνει και ο ήρωας καθόλη τη διάρκεια της Κυριακής. Οι "αγανακτισμένοι" κατηγορούνται επειδή δεν αντιπροτείνουν κάτι ουσιαστικό στη κρίση της πολιτικής. Κανείς, όμως, δεν βρέθηκε να τους προσάψει την απουσία πάθους και συναισθήματος. Ποιά η άποψη σας γι αυτό τον τρόπο έκφρασης; 

Συμμετείχατε στις ειρηνικές διαδηλώσεις στην Πλατεία Συντάγματος;

Οι αγανακτισμένοι, παρόλη τη λοιδορία που δέχτηκαν, παρόλες τις κριτικές για έλλειψη αιτήματος, κατάφεραν ήδη πολλά και μοναδικά: πρώτον απέδειξαν ότι μπορεί άνθρωποι από διαφορετικούς χώρους να συνυπάρχουν σε ένα εξαιρετικά φορτισμένο χώρο χωρίς να ανοίξει μύτη επί ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Επίσης, μέσα σ’ ένα απόγευμα ξεμπρόστιασαν τους οποίους προβοκάτορες μονοπώλησαν την αντίδραση επί τόσο καιρό. Εξέφρασαν ειρηνικότατα τις ποικίλες απόψεις τους, με τις όποιες ατέλειες άλλα και το διαπιστωμένο πάθος τους. Υπό αυτή την έννοια υπήρξαν απόλυτα γνήσιοι αυθεντικοί και τίμιοι, κάτι που από μόνο του είναι πολιτικό ζητούμενο στις μέρες που ζούμε. Στάθηκαν στο ύψος τους πολύ περισσότερο από τους πολιτικούς.

Πήγα στο Σύνταγμα αρκετά βράδια.

Γράφετε ότι "η ειρωνεία εξαγνίζει τα πράγματα, ότι είναι το τραγούδι ενός πουλιού, που αγαπά το κλουβί του". Μας μάθανε ότι δεν μπορούμε να πετάξουμε και αναγκαστήκαμε να αγαπήσουμε τα κλουβιά μας; Εκεί, όμως, υπάρχει χώρος και χρόνος για όνειρα;

Η λέξη «όνειρα» είναι από εκείνες που δεν μου αρέσουν ή μάλλον δεν με αντιπροσωπεύουν πια. Δεν θέλω να έχω «όνειρα», θέλω να έχω επιθυμίες. Και αν η επιθυμία μου είναι να κάθομαι κλεισμένος σε ένα δωμάτιο σήμερα, τότε θέλω να έχω δικαίωμα και να το κάνω. Αύριο, η επιθυμία μου μπορεί να είναι να θελήσω να γυρίσω τον κόσμο. Το θέμα είναι να είσαι σε συντονισμό με το αενάως εναλλασσόμενο εαυτό σου.

Πώς αντιμετωπίζετε τις νεκρές περιόδους της συγγραφής; Σας περνάει ποτέ η ιδέα από το μυαλό ότι δεν θα μπορέσετε να ξαναγράψετε;
Πολύ χαλαρά, μια και είναι αναγκαίες για να γεμίσω τις μπαταρίες μου. 

Όχι, να μην ξαναγράψω δεν μου έχει περάσει από το μυαλό.

Αποτελεί είδος πολυτελείας πλέον η στοιχειώδη πνευματική αφύπνιση για το μέσο Έλληνα; Γιατί εν μέσω μεσοπρόθεσμου, τα βιβλία ήδη υπάγονται στους μεγαλύτερους φορολογικούς συντελεστές…

Αυτό, αν συμβεί θα είναι μια τραγική εξέλιξη. Το κράτος πρέπει να καταλάβει ότι ειδικά σε περιπτώσεις κρίσης θα πρέπει να βοηθάει τον πολιτισμό. Όχι με μεγαλεπήβολα προγράμματα, άλλα με έξυπνες λύσεις. Και προς Θεού, όχι με πρόσθετες επιβαρύνσεις. Τα βασικά αγαθά προσπαθείς να τα διαφυλάξεις.

Ποιά η κάποια λύσις στη μεγάλη κρίση που περνά η αγορά του βιβλίου τα τελευταία χρόνια;
Η κρίση της αγοράς του βιβλίου δεν είναι φυσικά άμοιρη της γενικότερης κρίσης. Ανάλογα την εξέλιξη που θα χουν τα πράγματα θα δούμε. Πάντως γενικότερα φαίνεται πως το τοπίο αλλάζει…

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:

Ο Αλέξης Σταμάτης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και έκανε μεταπτυχιακά Αρχιτεκτονικής (MPhil) και Κινηματογράφου στο Λονδίνο. Έχει γράψει συνολικά 20 βιβλία. 

Έργα του έχουν μεταφραστεί σε οκτώ χώρες. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Ο Έβδομος Ελέφαντας (1998) εκδόθηκε στην Μεγάλη Βρετανία. Το δεύτερο, Μπαρ Φλωμπέρ (2000) εκδόθηκε στην Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και τη Σερβία. Η Μητέρα Στάχτη εκδόθηκε στις ΗΠΑ και την Τουρκία. Το μυθιστόρημά του Αμερικάνικη Φούγκα εκδόθηκε το 2008 στις Η.Π.Α., έχοντας κερδίσει το International Literature Award από το US National Endowment for the Arts. Το 2008 παρουσίασε την Αμερικάνικη Φούγκα σε μια μεγάλη περιοδεία σε πολλές πολιτείες των Η.Π.Α. Οι παρουσιάσεις έγιναν στο Washington College, στην Ελληνική Πρεσβεία της Washington και στα Πανεπιστήμια Yale, Harvard, NYU, Brown, San Francisco University, Boston College, Youngstown Un, Akron Un, Kent Un, Loyola Marymound, Michigan Un, Iowa Un., San Bernardino Un κλπ.Το παιδικό του μυθιστόρημα Ο Άλκης και ο Λαβύρινθος (2008) κέρδισε το Πρώτο Βραβείο του Κύκλου του Παιδικού Βιβλίου.

Ο μονόλογος του Τελευταία Μάρθα παρουσιάστηκε το 2004 στην Πολιτιστική Ολυμπιάδα και παίχτηκε το 2008 στο Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας. Δυο μονόλογοι του με τίτλο Γένεση παίχτηκαν το 2009 στο θέατρο «Χώρα». Το έργο του «Δακρυγόνα» παίχτηκε τη σεζόν 2010-11 στο Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας. Έχει γράψει το σενάριο για την ταινία Καταιγίδα, το όποιο εγκρίθηκε από το πρόγραμμα Ορίζοντες του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου.
Έγραψε το λιμπρέτο της όπερας «Σωκράτης» που παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής το 2000. Έχει δημοσιεύσει έξι ποιητικές συλλογές. Για την δεύτερη συλλογή του, Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων του απονεμήθηκε το 1994 από τον Δήμο Αθηναίων το Βραβείο Ποίησης στη μνήμη Νικηφόρου Βρεττάκου. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στην Μεγάλη Βρετανία.
Το 2004 συμμετείχε στο International Writing Program of the University of Iowa μέσω Greek Fulbright Artists & Art-Scholars Award. Έχει αντιπροσωπεύσει πολλές φορές την Ελλάδα σε διεθνή λογοτεχνικά συνέδρια.