Neko desu-είναι γάτα...

Από το  catisart.gr Τη νύχτα κάποιες φορές δύσκολο να κοιμηθώ . Γράφω για ώρες. Γράφω και σβήνω. Λευκή σελίδα. Λευκή οθόνη. Άσπονδοι εχθροί...

Από το catisart.gr

Τη νύχτα κάποιες φορές δύσκολο να κοιμηθώ. Γράφω για ώρες. Γράφω και σβήνω. Λευκή σελίδα. Λευκή οθόνη. Άσπονδοι εχθροί.
Eφημερίδες. Διεθνή. Ιαπωνία. Σε μια λεζάντα διαβάζω: «Εργαζόμενοι που συμμετέχουν με αυταπάρνηση στην επιχείρηση ελέγχου της πυρηνικής κρίσης στη Φουκουσίμα ξεκουράζονται για λίγο πριν ξαναπιάσουν δουλειά».
Κάπου μακριά ένας συναγερμός ουρλιάζει. Ή μήπως κάπου κοντά; Γράφω πυρετικά. Άλλες φορές σταματώ. Κοιτώ τις σελίδες. Μου φαίνονται...
 αδιέξοδες.
Επέτειος Τσέρνομπιλ. Συγκρίσεις των πυρηνικών καταστροφών. Λίστες με ραδιενεργές εκρήξεις.
Ο Ζιζής στα πόδια μου. Όταν σκύβω, γυρνά και με καρφώνει με το πράσινο βλέμμα του. Το κομψό του πρόσωπο ακτινοβολεί. Τα μάτια του ίδιοι προβολείς. Μάτια, όπως της Λέσλι Καρόν. Έτσι είχε πει η νονά του όταν το πρωτοείδε. Το 1997. Τον περασμένο αιώνα, δηλαδή. Είχε μπει σαν σίφουνας στη ζωή μας. «Καλέ αυτός είναι φτυστός η Λέσλι Καρόν». Κατόπιν, χωρίς να χάσουμε χρόνο και με συνοπτικές διαδικασίες, τον ονομάσαμε Ζιζή. Από την ταινία «Zizi», που πρωταγωνιστεί η πανέμορφη πρασινομάτα Λέσλι.
Χιλιάδες περισσότερα τα θύματα στην Ιαπωνία από την πυρηνική καταστροφή στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, ακούω στις ειδήσεις.

Neko σημαίνει γάτα στα γιαπωνέζικα. Νeko desu σημαίνει "είναι γάτα". Maneki Neko αποκαλούν οι Ιάπωνες την περίφημη φυλή της πατρίδας τους. Με την κοντή κουνελίσια ουρά. Την ουρά που μοιάζει με πον πον. Japanese bobtail για τους γνώστες σε Ευρώπη και Αμερική. 
Παρακαλώ το μυαλό μου να στείλει όμορφες λέξεις στα δάχτυλά μου. Είναι στιγμές που σκέπτομαι προσφιλείς μεταστάντες. Με επισκέπτεται η θλίψη. Άλλοτε με τυλίγει η χαρά. Συμφιλιώνομαι με την απώλεια.
Μέσα στο γενικό χαμό ένα χαμόγελο. Μια χαραμάδα ανακούφισης. Μια γάτα βρέθηκε σώα μέσα στο κατεστραμμένο από το τσουνάμι σπίτι της. Στο βίντεο, το οποίο παρακολουθώ στο YouTube, η κηδεμόνας της ψάχνει απεγνωσμένα στο γκρεμισμένο οίκημα φοβούμενη για τα χειρότερα. Μαζί της οι διασώστες. Απρόσμενα η γάτα εμφανίζεται πάνω στα απομεινάρια της σκάλας. Ακούει τη φωνή της γυναίκας και νιαουρίζει απελπισμένα για να την πάρει αγκαλιά. Η ελπίδα παρούσα.
Αναπολήσεις. Κόκκινο κρασί σε κολονάτα ποτήρια. Φιλιά που αφήνουν κραγιόν σε παρειές αγαπημένες.
Λεπτή αχλύς σκιάζει το ξημέρωμα. Μέσα σε μια αδιόρατη αχλύ πηγαινοέρχονται και οι αναμνήσεις. Tα παιδιά είναι τα μεγαλύτερα θύματα στη Φουκουσίμα. Πηχυαίος τίτλος. Και τα ζώα...
Υπάρχει ένα νησί στο ιαπωνικό αρχιπέλαγος που ονομάζεται Tashirojima. Oι κάτοικοι εκεί, ηλικιωμένοι αλιείς στην πλειονότητά τους, λατρεύουν τις γάτες. Όμορφες, σαγηνευτικές, εύσαρκες, ευτραφέστατες και καλοζωισμένες, κατακλύζουν το cat island, όπως λένε το νησάκι οι επισκέπτες του. Σε εμφανές σημείο του νησιού υπάρχει κι ένα ιερό αφιερωμένο στο αγαπημένο τους αιλουροειδές. Στο βωμό του πάντα ήταν αφημένες προσφορές.
Ο Obrigado τρώει ασταμάτητα και κάνει πως δεν καταλαβαίνει όταν του μιλάω για δίαιτα. Με κοιτάζει με τα κεχριμπαρένια του μάτια και με κάνει να πιστεύω πως είναι ο πιο αθώος και ανυποψίαστος γάτος του κόσμου.
Μετά την καταστροφή που προήλθε από το τσουνάμι, όσοι από τους γέροντες κατοίκους απέμειναν στην Tashirojima ζητούν βοήθεια για να σώσουν τις γάτες τους, το θρυλικό σύμβολο του νησιού. Δημιουργήθηκε και ταμείο γι’ αυτό το σκοπό. Πολλοί άνθρωποι από όλο τον κόσμο, γατόφιλοι και σπλαχνικοί, ανταποκρίθηκαν. Όλα τα πλάσματα στη φύση έχουν δικαιώματα. Κι ας πιστεύουν μερικοί πως ο άνθρωπος είναι η κορωνίς της δημιουργίας. Ο άνθρωπος, αυτό το ατελές, αυτό το λειψό και κακό ζώο, κέντρο του κόσμου;
Μετά το σεισμό ένας σκύλος καθόταν μέρες ολόκληρες πεισματάρικα δίπλα στο τραυματισμένο φιλαράκι του, περιμένοντας και καλώντας σε βοήθεια. Ο πολιτισμός των ζώων.
Η Φρουφρού ανεβαίνει στον μπουφέ. Κάθεται με τις ώρες και παρακολουθεί την κίνηση από το παράθυρο. Όταν χάνει το ενδιαφέρον της, διπλώνει το σώμα της, γίνεται ένα χαριτωμένο κουλουράκι και κοιμάται.
Το 999 μ.Χ. έφτασε η γάτα στην Ιαπωνία. Προερχόταν από την Κίνα. Ένας Κινέζος μανδαρίνος την έφερε ως δώρο στον αυτοκράτορα Ιτσιγιό. Παρουσιάστηκε στο παλάτι του Κιότο εν πομπή και παρατάξει. Με τις τιμές που της άρμοζαν, δηλαδή αυτές του αρχηγού κράτους. Η πρώτη γέννα της συνέπεσε με μεγάλη ευημερία της χώρας. Τότε που η λαμπρότητα του πολιτισμού του Χεϊάν βρισκόταν στο απόγειό της και το Κιότο αποκαλούνταν Χεϊάν-Κιο, δηλαδή «πρωτεύουσα της ειρήνης». Kαλός οιωνός για την Ιαπωνία και τη γάτα.
Ο μπουφές είναι παλιός οικογενειακός. Μεταφέρει μνήμες από τραπέζια οικογενειακά, σερβίτσια από γιαπωνέζικη πορσελάνη, γενέθλια, γιορτές, γλέντια, τραγούδια από δυνατές αντρικές φωνές, πειράγματα, αστεία, παρεξηγήσεις ξεχασμένες, διαφωνίες και συζητήσεις έντονες και περασμένες. 
Εδώ σε μας, στο δυτικό κόσμο, ακόμα και τώρα κάποιοι θεωρούν τη μαύρη γάτα γρουσουζιά. Δεν θα το πιστέψετε αλλά στην Ιαπωνία η μαύρη γάτα σημαίνει γούρι. Είδες μαύρη γάτα στο δρόμο; Ο καλύτερος οιωνός. Κάτι σπουδαίο θα σου συμβεί.
Ο μπουφές μας πάει ζευγάρι με το τραπέζι. Κι αυτό παλαιικό. Τα οικογενειακά άλμπουμ γεμάτα φωτογραφίες με γελαστούς συγγενείς που μόλις έχουν αποφάει, μπροστά σε ποτήρια με κρασί, αγκαλιασμένους να κοιτούν το φακό. Κυριακάτικα μεσημέρια, γιουβέτσι στη γάστρα, ποδόσφαιρο στο ραδιόφωνο και ανέκδοτα εποχής.
Οι καρέκλες της τραπεζαρίας είχαν μια ωραία χρυσαφί ταπετσαρία. Χρόνια ολόκληρα οι γάτες μας έκαναν την ταπετσαρία ονυχοδρόμιο. Μέχρι που έγινε κρόσσια. Έκανε τον κύκλο της. Βάλαμε κι εμείς τις καρέκλες στην αποθήκη και πήραμε κάτι μοντέρνες από πλέξιγκλας. Μια χαρά ταιριάξανε. Έασουν αυτό χαίρειν. Μη σε ξανανοιάξει, που έλεγαν και κάτι σοφοί αρχαίοι.
Λένε πως κάποτε ο πιο γενναίος σαμουράι έπεσε σε χιονοθύελλα. Έχασε τον προσανατολισμό του και κινδύνευε να σκοτωθεί. Τότε εμφανίστηκε μια γάτα. Του έγνεψε με το μπροστινό της πόδι και τον οδήγησε σε ένα τέμενος. Ο σαμουράι βρήκε ασφάλεια και καταφύγιο. Το τέμενος αυτό έγινε τόπος λατρείας της γάτας. Οι άνθρωποι θάβουν εκεί τις γάτες τους, προσεύχονται για την ψυχή τους και παρακαλούν για καλοτυχία. Τα αγαλματάκια που απεικονίζουν τη γάτα που γνέφει, τη Maneki Neko, συμβολίζουν αυτό το μύθο. Η κοντή ουρά της γιαπωνέζικης γάτας παραπέμπει στο αυτοκρατορικό σύμβολο, το χρυσάνθεμο. Οι ναυτικοί τις παίρνουν μαζί τους στα καράβια για να τους προστατεύουν από τις καταιγίδες. Τις αγαπούν και τις σέβονται. Ακόμα και σε περίπτωση ναυαγίου, θεωρείται ντροπή και δειλία να μη σώσουν τη γάτα του καραβιού.
Aυτό μου θυμίζει το ποίημα του δικού μας Νίκου Καββαδία, «Οι γάτες των φορτηγών»: "Oι ναυτικοί στα φορτηγά πάντα μια γάτα τρέφουν, /που τη λατρεύουνε, χωρίς να ξέρουν το γιατί,/ κι αυτή, σαν απ' τη βάρδια τους σχολάνε κουρασμένοι, /περήφανη στα πόδια τους θα τρέξει να τριφτεί”. 
Ο Obrigado από αγαθή προαίρεση, θέλω να πιστεύω, πλησιάζει τη Φρουφρού. Αυτή θυμώνει και γρυλίζει. Αυτός επιμένει. Η Φρουφρού σφυρίζει και βρυχάται. Κυρτώνει τη ράχη και ορθώνει την ουρά της. Γίνεται τεράστια. Παίρνω τον αγαθιάρη γάτο στο διπλανό δωμάτιο. Τη χαϊδεύω απαλά για να ηρεμήσει.
To κρατικό λαχείο της Ιαπωνίας έχει έμβλημα μια κατάμαυρη γάτα που μεταφέρει με τα δόντια της το επίσης ολόμαυρο γατάκι της. 
Ο Ζιζής παρακολουθεί τη σκηνή αφ’ υψηλού, υπεροπτικά. Η αρχοντική του στάση με κάνει να ξεχνιέμαι. Τον θαυμάζω κάθε φορά σαν να τον βλέπω πρώτη φορά.
Τα περισσότερα μπαρ στο Τόκιο έχουν και μια γάτα. Κάθεται και χουζουρεύει. Οι πελάτες τη χαϊδεύουν πίνοντας το ποτό τους.
Στην αυλή μας πηγαινοέρχονται οι επισκέπτριες. Βρίσκουν τροφή κι απάγκιο. Μένουν και ξαναφεύγουν. Εναλλάσσονται. Άλλες εξαφανίζονται για καιρό. Άλλες περνούν μόνο μια φορά και μερικές δίνουν καθημερινό παρών.
Ο αυτοκράτορας Ιτσιγιό είχε απονείμει τον τίτλο της πέμπτης τάξης, τον «πίλο ευγενείας», στη σεβασμιότατη γάτα του παλατιού. 
Τον τίτλο αυτό ο εκάστοτε αυτοκράτορας τον απένειμε στους αυλάρχες όταν έληγε η θητεία τους. Ήταν ένας μικρός στρογγυλός πίλος με μια προεξοχή στο μπροστινό μέρος και μια μακριά μαύρη ταινία, λεία και άκαμπτη, στο πίσω μέρος. Οι σιντοϊστές ιερείς φορούν ακόμη και σήμερα τέτοιους πίλους. 
Στο «Κρυφό ημερολόγιο», ένα βιβλίο γραμμένο γύρω στο έτος 1000 μ.Χ. από την κυρία των τιμών Σέι Σοναγκόν, διαβάζω για την ωραιοτάτη Μιόμπου νο Ομότο. Ο μεγαλειότατος, ο Ιτσιγιό, καθώς της είχε μεγάλη αδυναμία, είχε αναθέσει σε μια κυρία της αυλής να τη φροντίζει. Η Μιόμπου μια μέρα καθόταν στην άκρη της βεράντας και κυνηγούσε πεταλούδες. «Εμπρός κακοαναθρεμμένη, ελάτε μέσα, σας παρακαλώ!», φώναξε ανήσυχη η κυρία που την πρόσεχε. Η γάτα ούτε που της έδωσε σημασία. Τανύστηκε στον ήλιο και συνέχισε το παιχνίδι της. Τότε η κυρία, για να τη φοβερίσει, φώναξε το σκύλο. «Οκιναμάμο πού είσαι, έλα να δαγκώσεις τη Μιόμπου νο Ομότο!». Αχ, οι σκύλοι είναι απερίσκεπτα ζώα. Χίμηξε πάνω στη γάτα, η οποία κατατρομαγμένη κατέφυγε στην τραπεζαρία του αυτοκράτορα. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή που γευμάτιζε. Βλέποντάς την να τρέχει, εξεπλάγη, την πήρε και την ακούμπησε στο στέρνο του, κάτω από το ένδυμά του. Αμέσως κάλεσε τους αυλικούς. Στον αυλάρχη, που έφτασε ασθμαίνοντας, έδωσε τη διαταγή: «Να τιμωρηθεί όπως αρμόζει ο Οκιναμάρο και να τον εξορίσουν στο νησί των σκύλων! Πάραυτα!». Ολόκληρο μπουλούκι από υπηρέτες έτρεξε στο κατόπι του ενόχου. Ο αυτοκράτορας δεν αρκέστηκε σ’ αυτό. Επέπληξε και την κυρία των τιμών και της ανακοίνωσε ότι την απαλλάσσει πλέον από τα καθήκοντά της διότι έχασε την εμπιστοσύνη του. Εκείνη υποκλίθηκε με σεβασμό, βγήκε και δεν παρουσιάστηκε ξανά ενώπιόν του. 
Σε λίγο καιρό η αυτοκρατορική διαταγή έξωσης ακυρώθηκε, ο Οκιναμάρα επέστρεψε στο παλάτι και ξαναβρήκε τη χαμένη ευτυχία. Δεν πλησίασε όμως ποτέ στο υπόλοιπο της ζωής του τη Μιόμπου νο Ομότο. Την παρακολουθούσε από απόσταση να λιάζεται στην άκρη της βεράντας και να απολαμβάνει τις περιποιήσεις του μεγάλου αυλάρχη. Άραγε η Μιόμπου νο Ομότο γνώριζε πως εκείνη την ώρα ο αυτοκράτορας ήταν στην τραπεζαρία και γευμάτιζε, όταν κατέφυγε εκεί; Πώς είπατε;

Βιβλιογραφία:
* «Γάτες. Μάθετε τα πάντα γι’ αυτές». Δρ Bruce Fogle. Σκάι Βιβλίο.
* «Το Κρυφό Ημερολόγιο». Sei Shonagon. «Νέα Σύνορα – Α.Α. Λιβάνη».
* Αρχείο cat is art.

Πίνακες:
* Γάτα και πεταλούδα. Katsushika Hokusai.
* Γυναίκα με μαύρη γάτα. Takehisa Yumaji.
* Γυναίκα με γάτα. Kuniyoshi Utagawa.
* Συμβίωσις. Ephemera Fuco.