Η επανάσταση ξεκινάει από το σπίτι...

Του Αrun Gupta Αυτό που συμβαίνει , εδώ και τώρα, στη Γουόλ Στριτ, είναι πραγματικά ξεχωριστό. Για πάνω από δύο εβδομάδες, οι μη έχοντες κα...

Του Αrun Gupta

Αυτό που συμβαίνει, εδώ και τώρα, στη Γουόλ Στριτ, είναι πραγματικά ξεχωριστό. Για πάνω από δύο εβδομάδες, οι μη έχοντες κατάφεραν να εκδιώξουν, από τον ίδιο τον καθεδρικό ναό του καπιταλισμού, τους οικονομικούς του ηγεμόνες και τον στρατό ασφαλείας που τους συνοδεύει. Έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν τη μοναδική εκείνη ευκαιρία που στέκεται ικανή να ανατρέψει ειρηνικά τον ρου της Ιστορίας, όπως ακριβώς οι καθιστικές διαμαρτυρίες τη δεκαετία του 1930, το κίνημα για τα...
πολιτικά δικαιώματα τη δεκαετία του 1960, οι δημοκρατικές εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο και στην Ευρώπη σήμερα.

Το σύστημα μέσα στο οποίο ζούμε καταρρέει. Πάνω από 25 εκατομμύρια Αμερικανοί είναι άνεργοι. Πάνω από 50 εκατομμύρια ζουν χωρίς ιατρική ασφάλιση. Ίσως να φτάνουν τα 100 εκατομμύρια εκείνοι που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Την ίδια στιγμή, οι χρυσοκάνθαροι κολυμπάνε στα δισεκατομμύρια των φοροαπαλλαγών που απολαμβάνουν, ενώ το μόνο που κάνουν οι πολιτικοί είναι να συνεχίζουν να διαγκωνίζονται ποιος θα μπορέσει να τη φέρει σ’ όλους εμάς, τους υπόλοιπους.
Η κατάληψη της Γουόλ Στριτ μπορεί να αναγκάσει την εξουσία να κάνει κάποιες παραχωρήσεις, όπως συνέβη φέτος στην Ισπανία, στην Ελλάδα και στην Αίγυπτο. Κανείς δεν είναι σε θέση να πει πόσοι άνθρωποι θα χρειαστουν ή τι ακριβώς πρέπει να γίνει· το μόνο σίγουρο είναι πως όταν ενωνόμαστε δημιουργείται η δυναμική να αλλάξουμε μια διεφθαρμένη πολιτική διαδικασία, να κάνουμε πραγματικότητα μια κοινωνία βασισμένη στις ανθρώπινες ανάγκες, κι όχι στα κέρδη από τα hedge funds. Κι ας μην το ξεχνάμε: Ποιος θα το φανταζόταν, ένα χρόνο πριν, ότι οι Τυνήσιοι και οι Αιγύπτιοι θα κατάφερναν να ρίξουν τους δικτάτορές τους;
Στη Λίμπερτι Πλάζα του Μανχάταν μαζεύονται καθημερινά χιλιάδες για να αντιπαρατεθούν, να οργανωθούν και να συζητήσουν τι μπορεί να γίνει μ’ αυτό το σύστημα που έχει αποτύχει: επέτρεψε σε 400 Αμερικανούς να φτάσουν στην κορυφή, συσσωρεύοντας συνολικά περισσότερο πλούτο απ’ ό,τι τα υπόλοιπα 180 εκατομμύρια, που βρέθηκαν στον πάτο. Είναι εντυπωσιακό ότι αυτή η πραγματική γιορτή της δημοκρατίας ξεφύτρωσε ακριβώς πάνω στο έδαφος, απ’ όπου οι κυρίαρχοι του σύμπαντος δίνουν τον ρυθμό στα πολιτικά κόμματα και στα μέσα ενημέρωσης, κι όπου το Αστυνομικό Τμήμα της Νέας Υόρκης, που έχει κινητοποιήσει όλες αυτές τις μέρες επί εικοσιτετραώρου βάσεως εκατοντάδες αστυνομικούς για να περικυκλώσει και να φοβίσει τους διαδηλωτές, θα μπορούσε να συλλάβει τον καθένα μας εν ριπή οφθαλμού. Αλλά δεν το έχει κάνει ακόμα, δεν είναι περίεργο; Όχι, δεν είναι. Δεν έχουν συλλάβει κανέναν, γιατί, πολύ απλά, αν επιτίθονταν σε ειρηνικά πλήθη, συγκεντρωμένα σε μια δημόσια πλατεία ζητώντας πραγματική δημοκρατία –όχι μόνο πολιτική, αλλά και οικονομική– κάτι τέτοιο θα θύμιζε τους εύθραστους εκείνους ηγεμόνες που φέρθηκαν με κτηνωδία στους πολίτες τους όταν αυτοί ζητούσαν δικαιοσύνη, λίγο πριν καταρρεύσουν, στην Αραβική Άνοιξη. Αλλά, όπως και να ’χει, η βία που χρησιμοποιούν αποδείχθηκε ήδη μπούμερανγκ εναντίον τους. Το μόνο που κατάφερε η αστυνομία επιτιθέμενη εναντίον της πορείας που ξεκίνησε από τη Λίμπερτι Πλάζα το περασμένο Σάββατο ήταν να αυξάνει, ολοένα και περισσότερο, τα πλήθη και το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης.
Η κατάληψη της Γουόλ Στριτ κατάφερε να αποκαλύψει πώς οι πολυεθνικές, οι πολιτικοί, τα ΜΜΕ και η αστυνομία έχουν αποτύχει, ως θεσμοί, να προσφέρουν έστω και κάτι ελάχιστα θετικό στην ανθρωπότητα. Οι τωρινοί μας ηγέτες μάς καθησυχάζουν, λέγοντας πως θα επιμερίσουν τα οικονομικά βάρη με την επιβολή του «Buffett Rule», ενός φόρου που ζητά από τους πλουσίους να θυσιάσουν κάθε χρονιά ό,τι ισοδυναμεί με μια κονσέρβα χαβιάρι. Στο μεταξύ, όλοι εμείς οι υπόλοιποι θα πρέπει να θυσιάσουμε την ιατρική μας περίθαλψη, την τροφή και την παιδεία, τη στέγαση και τις δουλειές μας, ίσως και την ίδια μας την ζωή, ώστε να ικανοποιήσουμε την αδηφάγα όρεξη του κεφαλαίου. Και αυτός είναι τελικά ο λόγος που τελικά ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι συγκεντρώνονται στην κατάληψη της Γουόλ Στριτ. Γιατί εδώ όλοι μπορούν να διηγηθούν ιστορίες για τα σπιτικά τους που κατασχέθηκαν, για τους μήνες που σέρνονται άνεργοι, για τις αδιέξοδες δουλειές τους με τους κατώτατους μισθούς, για τα απελπιστικά φοιτητικά δάνεια και για μια ζωή αβίωτη χωρίς ιατρική φροντίδα. Όλοι αυτοί αντιπροσωπεύουν μια γενιά Αμερικανών που καλούνται να έχουν πίστη σ’ ένα σύστημα που το μόνο το οποίο είναι σε θέση να τους προσφέρει είναι ένα τηλεοπτικό ριάλιτι «Dancing With the Stars» και αρκετό δακρυγόνο στα μούτρα.
Παρ’ όλα αυτά, ενάντια σε κάθε περιγραφή που παρουσιάζει τούτη τη γενιά ως απαθή, ναρκισσιστική και χωρίς ελπίδα, οι άνθρωποι αυτοί διεκδικούν κάτι για όλους εμάς. Γι’ αυτό ακριβώς πρέπει όλοι να συμμετέχουμε και να υποστηρίξουμε αυτό τον πυρήνα εξέγερσης, μιας εξέγερσης που μπορεί να ταρακουνήσει τις εξουσιαστικές δομές της Αμερικής, όπως συνέβη και στον αραβικό κόσμο. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι πρέπει να διαδηλώσουν ενάντια στην ελίτ της Γουόλ Στριτ, οι άνθρωποι της οποίας κυκλοφορούν με Μπέντλεϊς και πίνουν σαμπάνιες που κοστίζουν χίλια δολάρια, ξοδεύοντας τα χρήματα που κέρδισαν από την οικονομική κρίση, την ίδια στιγμή που οι Αμερικανοί κυριολεκτικά πεθαίνουν στους δρόμους. Μπορεί το σκηνικό στη Λίμπερτι Πλάζα να φαίνεται μπερδεμένο και χαοτικό, ωστόσο δεν παύει να είναι ένα «εργαστήρι» εναλλακτικών δυνατοτήτων, ένας χώρος δημιουργικός όπου αναπτύσσονται διαφορετικές ιδέες και διαφορετικοί τρόποι έκφρασης. Πολλοί λένε ότι υποστηρίζουν την κατάληψη, αλλά διστάζουν να συμμετέχουν σ’ αυτήν. Είναι σίγουρο ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο στη συγκρότηση ενός δυναμικού κινήματος δεν είναι η αστυνομία ή οι εταιρείες, αλλά ο δικός μας κυνισμός και η απελπισία μας.
Η εφημερίδα The New York Times, αναφερόμενη στις απόψεις ορισμένων διαμαρτυρόμενων, τιτλοφόρησε ένα άρθρο της «Σημαδεύοντας τη Γουόλ Στριτ, με ακαθόριστους στόχους» (23.9.2011), ενώ πολλές από τις κριτικές που γίνονται στο κίνημα συνοψίζονται στο ότι δεν εκφράζει κάποιο σαφές αίτημα. Όμως γιατί αυτό είναι πρόβλημα; Το κίνημα δεν πρόκειται να ξεφυτρώσει από τη γη. Αντίθετα, πρέπει να δημιουργηθεί από τους ανθρώπους. Οι διαμαρτυρόμενοι έχουν πολλές και επεξεργασμένες προτάσεις: να μην αναγνωρίζονται οι εταιρείες ως φυσικά πρόσωπα, να φορολογούνται οι χρηματιστηριακές συναλλαγές, να εθνικοποιηθούν οι τράπεζες, να παρέχεται κρατική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, να χρηματοδοτηθούν, με ουσιαστικούς όρους, δημόσιες θέσεις απασχόλησης, να αρθούν οι περιορισμοί στη συνδικαλιστική οργάνωση των εργατών, να μετατραπούν τα εγκαταλειμμένα σπίτια σε κοινωνικές κατοικίες, να αναπτυχθεί η πράσινη οικονομία. Αλλά πώς θα επιτύχουμε ευρεία συναίνεση πάνω σ’ αυτά τα ζητήματα; Αν οι διαμαρτυρόμενοι έρχονταν με αιτήματα διαμορφωμένα εκ των προτέρων, αυτό ουσιαστικά θα περιόριζε τη δυναμική τους. Οι διεκδικήσεις τους, όπως η παροχή κρατικής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης ή η εθνικοποίηση των τραπεζών, θα απορρίπτονταν ως ανεδαφικές, ενώ ενδεχομένως κάποιες άλλες πιο άτολμες, όπως ο νόμος Buffett, θα ενσωματώνονταν από το αποτυχημένο πολιτικό σύστημα, υπονομεύοντας έτσι το κίνημα. Αντίθετα, μόνο μέσα από τον κοινό αγώνα, το διάλογο και την άμεση δημοκρατία θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε πραγματικές λύσεις, αποδεκτές από όλους. Αυτό ακριβώς συμβαίνει τώρα στη Γουόλ Στριτ.
Πόσες φορές στη ζωή σου έχεις τη δυνατότητα όχι μόνο να δεις την ιστορία να ξετυλίγεται μπροστά σου, αλλά και να βρεθείς μαζί με ένα πλήθος ανθρώπων που πιστεύουν ότι η πραγματική δημοκρατία δεν είναι μια φαντασίωση αλλά μπορεί να γίνει πραγματικότητα; Πόσες φορές έχεις τη δυνατότητα να συμμετέχεις ενεργά στη δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας; Αν επικεντρωθούμε στις δυνατότητες που ανοίγονται, αφήνοντας πίσω την απελπισία, την επιφυλακτικότητα και τον κυνισμό μας, και πάμε όλοι μαζί στη Γουόλ Στριτ με ιδέες, κριτική σκέψη και αλληλεγγύη, τότε μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Για πάρα πολύ καιρό είχαμε εγκλωβιστεί μέσα στον φόβο, τον κατακερματισμό, την αδυναμία. Εκείνο όμως που πραγματικά τρομοκρατεί τις ελίτ είναι η δική μας αφύπνιση. Η μέρα έχει έρθει. Ας την αδράξουμε όλοι μαζί.

*Το άρθρο έχει αρχική πηγή την εφημερίδα “Τhe Occupied Wall Street Journal” του ομώνυμου κινήματος που αναπτύσσεται στην Αμερική. Σε μια εξαιρετική πρωτοβουλία, η “Κυριακάτικη Αυγή” και τα enthemata.wordpress.com σε συνεργασία με το RedNotebook, προσφέρουν μεταφρασμένη στα ελληνικά την εφημερίδα του κινήματος Occupy Wall Street.