To μόνο Ομόλογο που δεν θα λήξει ποτέ…

Του Ηλία Καραβόλια * Τέτοιες μέρες , πριν 30 χρόνια, σε τούτη την χώρα ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού πίστεψε στην έννοια της Αλλαγής, σύν...

Του Ηλία Καραβόλια*

Τέτοιες μέρες, πριν 30 χρόνια, σε τούτη την χώρα ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού πίστεψε στην έννοια της Αλλαγής, σύνθημα που ο πατέρας του σημερινού πρωθυπουργού πέρασε ως βασικό μήνυμα στην διψασμένη για το Καινούργιο τότε, ελληνική κοινωνία της Μεταπολίτεσης…
Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ευφυής οικονομολόγος που έζησε απο κοντά την οικονομική άνθηση του ’50 και του ’60 στις ΗΠΑ, υιοθέτησε μια νεοκευνσιανή –για την εποχή του- συνταγή τόνωσης της ελληνικής οικονομίας, με κεντρικό άξονα πολιτικής την ατομική κατανάλωση. Δεν θα αναφερθώ σε μεγέθη δημοσιονομικά, ούτε σε αριθμούς που δείχνουν την διόγκωση του Κράτους, των ελλειμμάτων, του Χρέους. Είναι όλα πλέον γνωστά και ιστορικά καταγεγραμμένα. Θα σταθώ στο...

σκέλος της ‘επένδυσης της κοινωνικής επιθυμίας’ , μια παράμετρος στην οικονομική του πολιτική που συνοδεύτηκε από μακροχρόνιες συμπεριφορές και νοοτροπίες ατόμων, ομάδων, γενεών.
Ζούμε δυστυχώς μια κατάσταση ‘φυσιολογικής κυκλικότητας’ της οικονομικής μας συμπεριφοράς, ως άτομα και ως λαός. Μια ολόκληρη γενιά έμαθε ,από την δεκαετία του ’80 και μετά, να κερδίζει χωρίς να δουλεύει πολύ, να επιδοτείται οικονομικά και κοινωνικά χωρίς να καταθέτει βιώσιμα πλάνα , να ζει μεταπρατικά και προμηθειακά χωρίς να παράγει.
Κάποιοι θα πουν ότι αυτό το ‘μεσιτικό’ χαρακτηριστικό του Έλληνα, το εμπορικό δαιμόνιο και όχι το δημιουργικό, υπάρχει από την αρχαιότητα. Σύμφωνοι, αλλά η πρόσβαση στο εύκολο κέρδος, η διείσδυση στα κανάλια της υπεραξίας και κυρίως η τάση για ανοδική κοινωνική κινητικότητα, εδραιώθηκε σε αυτόν τον τόπο, μετά τον ερχομό στην εξουσία του Ανδρέα Παπανδρέου.
Μπορεί να ανέδειξε την κοινωνική ευαισθησία του Κράτους, να έβαλε τα θεμέλια για αναδιανομή του πλούτου και για τα περίφημα ‘ νέα τζάκια’ ,όμως η οικονομική του πολιτική δυστυχώς πριμοδοτούσε μακροπρόθεσμα όχι τους ικανούς και έντιμους αλλά τους στενά συνδεδεμένους με τον κρατικό μηχανισμό και την διαπλοκή για την μοιρασιά του δημοσίου( ευρωπαϊκού κατά βάση…) χρήματος, γεννώντας τον μεγαλύτερο οικονομικό μύθο της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, την ‘δήθεν’ ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας: την μικρομεσαία επιχείρηση…
Πολλά και σεβαστά τα οφέλη της χώρας και των κατοίκων της από την ηγετική φυσιογνωμία του Ανδρέα Παπανδρέου και φυσικά πολλά τα αναποτελεσματικά μέτρα και οι δράσεις των υπολοίπων κυβερνήσεων( Μητσοτάκη, Σημίτη, Καραμανλή). Το ομόλογο όμως που εκδόθηκε το 1981, και ήταν ‘ομόλογο της ήσσονος προσπάθειας για το μέγιστο κέρδος’, με ενέχυρο τον δήθεν μελλοντικό πλούτο, είχε τελικά πολύ μεγάλο κόστος δανεισμού για το νεοελληνικό κράτος και τους πολίτες του. Με αυτό το ‘ομόλογο’ αναποδογυρίστηκε απότομα και άγαρμπα η κοινωνική πυραμίδα και άρχισε μια παλινδρομική κίνηση στην κοινωνική διαστρωμάτωση ,με αποτέλεσμα μια δήθεν πιο ευνοϊκή θέση για την μεσαία τάξη…
Μπορεί το χάσμα κοινωνικής ανισότητας και η ψαλίδα φτωχών – πλουσίων να έκλεισε τα τελευταία τριάντα χρόνια στην χώρα μας, όμως η κινητικότητα του πλούτου δεν είχε ομαλή αναδιανομή στην κοινωνία: οι τάξεις καλύφθηκαν δήθεν με τον μανδύα της ελεύθερης πρόσβασης στη ευημερία ,που τελικά αποδεικνύεται τεχνητός μανδύας για τις μόνιμες διαφορές μεταξύ αυτών που παράγουν και κερδίζουν και αυτών που κερδίζουν μεσολαβώντας. Διότι αυτές είναι οι δύο φυλές των Ελλήνων, ας μην γελιόμαστε…
Σήμερα, ο γιός του Ανδρέα Παπανδρεόυ καλείται να αποπληρώσει το ‘ομόλογο’ εκείνο και επειδή η κρίση του παγκόσμιου οικονομικού μοντέλου τον αναγκάζει να το μετακυλήσει προς το μέλλον, ως ατέρμονη οφειλή εθνικής ιδιοσυγκρασίας, βάζει την δική μας γενιά να το ξεχρεώσει σε πολύ μακροπρόθεσμη περίοδο- διότι θα είναι πολλά τα χρόνια της ύφεσης και της στασιμότητας για τις μεσαίες και χαμηλές εισοδηματικά τάξεις.
Το φθηνό ευρώ, η δανειολαγνεία , οι τεχνητές επιθυμίες, το υπερτροφικό Δημόσιο και η έλλειψη σοβαρής επιχειρηματικότητας από τους νεοέλληνες, συνάντησαν την πραγματικότητα της παγκόσμιας οικονομικής ανισορροπίας που θρέφεται και συντηρεί ταυτόχρονα το αδηφάγο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα , κρατικό την δεκαετία του ’80 , έντονα ιδιωτικό και επεκτατικό ( Βαλκάνια )τις δυο επόμενες δεκαετίες, τελικά ενεχυρίασε στην ΕΚΤ ,όχι τα ελληνικά κρατικά ομόλογα , αλλά το μερίδιο του τόκου που δήθεν δικαιούνταν ο κάθε Έλληνας από το ‘ομόλογο’ του 1981 : το εύκολο κέρδος .
*Ο Ηλίας Καραβόλιας είναι σύμβουλος σε θέματα Διεθνών Συγχωνεύσεων και Εξαγορών