Μόνο η ΕΚΤ μπορεί πια να σώσει την Ιταλία...

Από το  sofokleous10.gr Και να που φτάσαμε στο κρίσιμο σταυροδρόμι… Η ευρωπαϊκή κρίση χρέους εισήλθε σε νέο, πολύ πιο επικίνδυνο στάδιο από...

Από το sofokleous10.gr

Και να που φτάσαμε στο κρίσιμο σταυροδρόμι… Η ευρωπαϊκή κρίση χρέους εισήλθε σε νέο, πολύ πιο επικίνδυνο στάδιο από χτες το πρωί που οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων της Ιταλίας ξεπέρασαν το 7%. Πρόκειται για ιστορικό υψηλό στα χρονικά της Ευρωζώνης, το οποίο, αν παραμείνει, θα αποσταθεροποιήσει καίρια τη θέση χρέους μιας χώρας που είναι ο τρίτος σε μέγεθος εκδότης ομολόγων του κόσμου και...
συνάμα μια από τις έξι χώρες που ίδρυσαν τη σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όσοι έχουν ζήσει τις τρομερές ημέρες των κρίσεων χρέους που σάρωσαν παλαιότερα τις αναδυόμενες αγορές, δεν δυσκολεύτηκαν να αναγνωρίσουν τους τέσσερις επιμέρους παράγοντες που τις τελευταίες μέρες συνδυάστηκαν και μας έκαναν ένα άκρως αποσταθεροποιητικό κοκτέιλ. Κι ενδέχεται επίσης να συμφωνήσουν ως προς το τι πρέπει να γίνει προκειμένου η ήδη κακή κατάσταση να μην επιδεινωθεί κι άλλο.
Πρώτον, οι οικτρές πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό της Ελλάδας και της Ιταλίας υπονόμευσαν τις ήδη περίπλοκες σχέσεις μεταξύ εκείνων που έχουν τη δυνατότητα να λύσουν την ευρωπαϊκή κρίση χρέους: δηλαδή των υπερχρεωμένων χωρών, των επίσημων πιστωτών τους και των ιδιωτών κατόχων των ομολόγων τους.
Όπως η Ελλάδα, έτσι και η Ιταλία βρίσκεται σε μια αβέβαιη πολιτική μετάβαση. Και ναι μεν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μπορεί να εστιάζουν στο αν και πότε θα παραιτηθεί ο Ιταλός πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι, όμως αυτό που χρειάζεται η Ιταλία είναι κάτι πολύ πιο δύσκολο. Συγκεκριμένα χρειάζεται μια νέα κυβέρνηση που θα μπορέσει να σχεδιάσει, να εφαρμόσει και να οδηγήσει με αξιοπιστία μια πολυετή προσπάθεια για τη μείωση του δημόσιου χρέους και του δημόσιου ελλείμματος καθώς και για την ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών της χώρας.
Δεύτερον, τις τελευταίες μέρες έγινε πολύ της μόδας όχι μόνο να πουλάς τα ιταλικά ομόλογα αλλά και να το διαλαλείς σε όλο τον κόσμο. Είδαμε αρκετές τράπεζες, μεταξύ αυτών τη γαλλική BNP Paribas και την ολλανδική ING, να σπεύδουν να ανακοινώσουν ότι μείωσαν ενεργητικά τις θέσεις τους στο ιταλικό χρέος – με στόχο να περιορίσουν τις ανησυχίες των αγορών για τη δική τους οικονομική ευρωστία. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που το έχουμε ξαναδεί κατά τη δεκαετία του 80, όταν οι τράπεζες ανταγωνίζονταν η μία την άλλη ποια θα πρωτοφωνάξει στον κόσμο ότι είναι πλήρως προστατευμένη από τα δάνεια που είχε χορηγήσει παλαιότερα στη Λατινική Αμερική. Το αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής σήμερα είναι να προτρέπει και τις άλλες τράπεζες που έχουν ιταλικά ομόλογα να τα πουλήσουν, αυξάνοντας έτσι τις πιέσεις των αγορών στην Ιταλία. Γι’ αυτό το λόγο το πλήγμα στη ζήτηση των ιταλικών τίτλων δεν θα είναι προσωρινό.
Τρίτον, είχαμε μια σειρά τεχνικών μεταβολών που διατάραξαν την ιταλική αγορά ομολόγων ενισχύοντας την αστάθεια της. Αυτές ξεκινούν από την αύξηση των ‘περιθωρίων’ για τη διαπραγμάτευση των ιταλικών ομολόγων που επιβλήθηκαν την νύχτα της Τρίτης από ένα μεγάλο οίκο εκκαθάρισης και φτάνουν ως τη μείωση των διαθέσιμων αντισταθμιστικών εργαλείων στις αγορές παραγώγων.
Τέταρτο και τελευταίο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εμφανίστηκε πιο επιφυλακτική στην αγορά ιταλικών ομολόγων τις τελευταίες μέρες. Είτε είναι θέμα βούλησης είτε δυνατοτήτων, το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο και προσέθεσε στην αυξανόμενη αστάθεια της αγοράς.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες, αν αφεθούν στη δυναμική τους, μπορεί να λειτουργήσουν ακόμα πιο αποδιαρθρωτικά. Η Ιταλία προσπαθεί να ισορροπήσει σε ένα δρόμο που ορίζεται από πολλαπλά συστήματα ισορροπίας – όπου το ένα κακό αποτέλεσμα αυξάνει τις πιθανότητες ενός άλλου, ακόμη χειρότερου αποτελέσματος.
Υπάρχει μόνο ένας θεσμός που έχει τη δυνατότητα να σταθεροποιήσει την κατάσταση μέσα στις επόμενες λίγες μέρες ή εβδομάδες – και προφανώς είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αλλά πριν αρχίσουμε όλοι να φωνάζουμε στην ΕΚΤ να κάνει περισσότερα, πρέπει να της αναγνωρίσουμε ότι από μόνη της δεν μπορεί να αποφέρει τα βέλτιστα αποτελέσματα.
Για να λειτουργήσει η ΕΚΤ σαν μόνιμο φρένο στο κύκλωμα ανατροφοδότησης της κρίσης, χρειάζεται τη βοήθεια και άλλων σε τέσσερα κρίσιμα ζητήματα:
• Πρώτον, πρέπει να γίνει ένας τολμηρός και μόνιμος διαχωρισμός σχετικά με το πώς αντιμετωπίζουμε τα αφερέγγυα κράτη της ΕΕ και πως αυτά που έχουν πρόβλημα ρευστότητας.
• Δεύτερον, χρειάζεται ένα πρόγραμμα που θα στηρίξει την ανάπτυξη και την απασχόληση της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
• Τρίτον, χρειάζεται η ανάληψη άμεσης δράσης για την αντιστάθμιση του ευάλωτου χαρακτήρα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.
• Τέταρτον, απαιτούνται τολμηρές πολιτικές αποφάσεις για την ενίσχυση των θεσμικών θεμελίων της Ευρωζώνης, είτε υπό τη σημερινή μορφή της, είτε υπό τη μορφή μιας μικρότερης και λιγότερο ατελούς εκδοχής της.
Η ευρωπαϊκή σύνοδος της 23ης Οκτωβρίου πλησίασε στη μερική αντιμετώπιση ορισμένων από αυτούς τους παράγοντες. Αλλά ο βραδύς ρυθμός της προόδου, σε συνδυασμό με τις αποδιαρθρωτικές εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις, περιόρισαν το αντίκτυπο της συνόδου. Κατά συνέπεια η ευρωπαϊκή κρίση εισήλθε σε ένα νέο και ακόμα πιο ανησυχητικό στάδιο.
Από τη στιγμή που ούτε η Ευρωζώνη ούτε η παγκόσμια οικονομία μπορούν να αντέξουν πολλά ακόμη ολισθήματα, ας ελπίσουμε ότι οι τελευταίες εξελίξεις θα λειτουργήσουν σαν ένα ηχηρό, κατεπείγον και αποτελεσματικό μήνυμα για σωστή διάγνωση και ουσιαστική δράση.