Προσπάθεια να λειτουργήσει… ως Τέμενος, η Αγία Σοφία Νικαίας

Κωνσταντινούπολη , του Νικολάου Μαγγίνα Η Αγία Σοφία Νικαίας , ο ιστορικός αυτός Βυζαντινός Ναός, πρόκειται να λειτουργήσει - σύμφωνα με...

Κωνσταντινούπολη,
του Νικολάου Μαγγίνα

Η Αγία Σοφία Νικαίας, ο ιστορικός αυτός Βυζαντινός Ναός, πρόκειται να λειτουργήσει - σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα του Τουρκικού τύπου, ως μουσουλμανικό τέμενος. Το αίτημα στην Γενική διεύθυνση Βακουφιων, στην οποία ανήκει ο ναός, υπέβαλλε η Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων που εδρεύει στην Άγκυρα. Στην Αγία Σοφία, που έχει μεγάλη σημασία όχι μόναχα για τους Ορθοδόξους αλλά και...

για το σύνολο της χριστιανοσύνης, συνεκλήθη η Εβδόμη Οικουμενική Σύνοδος, το 787 μ.Χ., ενώ λειτούργησε ως καθεδρικός ναός της Γεροντικής Μητροπόλεως Νικαίας. Μετά την άλωση της Νικαίας το 1331 από τους Οθωμανούς, επί Ορχάν Γκαζί, μετατράπηκε σε τζαμί. Εδώ και πολλές δεκαετίες λειτουργεί ως μουσείο.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το πρόσφατο αίτημα της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων έρχεται σε αντίθεση με περυσινή απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού της Τουρκίας, σύμφωνα με την οποία, θα μπορούσε να τελούνται θείες λειτουργίες και στην Αγία Σοφία Νικαίας. Συγκεκριμένα, κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Ομοσπονδιακού Προέδρου της Δημοκρατίας της Γερμανίας Christian Wulf είχε ζητηθεί η άδεια να τελεσθεί Λειτουργία στον Ναό του Αγίου Παύλου στην Ταρσό της Νοτιοανατολικής Μικράς Ασίας. Το τουρκικό Υπουργείο Πολιτισμού, τότε, είχε παράσχει την σχετική άδεια ενώ παράλληλα ενημέρωνε με επείγουσα επιστολή του, στις 20 Οκτωβρίου 2010, ότι μεταξύ των Εκκλησιών  της Μικράς Ασίας στις οποίες θα δίδεται άδεια τέλεσης Θείων Λειτουργιών περιλαμβάνεται και η Αγία Σοφία της Νικαίας. Στην ίδια επιστολή υπενθυμίζονταν πως με την ευκαιρία των εορτασμών για την συμπλήρωση 2000 ετών από την Γέννηση του Ιησού Χριστού και στο πλαίσιο του Θρησκευτικού τουρισμού, οι χώροι αυτοί χαρακτηρίσθηκαν προσκυνηματικοί με κοινή απόφαση των Υπουργείων Εξωτερικών, Εσωτερικών, Πολιτισμού και Τουρισμού η οποία κοινοποιήθηκε από το υπουργείο Εσωτερικών στις 7.10.98 (Αριθμ.Πρωτ. 234659) σε όλες τις συναρμόδιες υπηρεσίες. Μάλιστα στο πλαίσιο των εορτασμών των 2000 ετών από την Γέννηση του Χριστού, στις 26 Δεκεμβρίου 2000, στο Ναό της Αγίας Σοφίας Νικαίας, τελέστηκε ιστορική Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου με την συμμετοχή Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας Νικαίας, αυτής της ιστορικής εκκλησίας- που λειτουργεί σήμερα ως μουσείο - σε τέμενος, θα αποτελέσει ένα γεγονός για το οποίο δεν θα πρέπει κανείς να υπερηφανεύεται. Η ακατανόητη αυτή απόφαση σε μια εποχή ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε θέματα θρησκευτικών ελευθεριών είναι οπωσδήποτε άστοχη.
Έλειψαν οι χώροι για την οικοδόμηση νέου τεμένους;  
Διερωτάται κανείς ποιά σκοπιμότητα εξυπηρετεί αυτή η κίνηση οπισθοδρόμησης και αντίφασης προς προηγούμενη σχετική απόφαση.      
Η ενέργεια της Τουρκικής Γενικής Διεύθυνσης Βακουφίων προκάλεσε τα σχόλια τούρκων ακαδημαϊκών, τα οποία δημοσιεύθηκαν στον τουρκικό τύπο. Ο καθηγητής Dr. Selçuk  Mülayim, του Πανεπιστημίου Μάρμαρα, επισήμανε: «Ο Ναός της Αγίας Σοφίας Νικαίας, ο οποίος είναι αρχαιότερος της Αγίας Σοφίας της Πόλης, και ο οποίος διαδραμάτισε έναν σημαντικότατο ρόλο στην ιστορία του Χριστιανισμού είναι μουσείο. Εάν συγκρίνω  την Αγία Σοφία της Πόλης, η οποία κάποτε ήταν τζαμί, ούτε καν συζητιέται η επαναμεταροπή της σε τζαμί. Η ίδια κατάσταση ισχύει και γιά το Μουσείο της Αγίας Σοφίας της Νικαίας. Δεν είναι δυνατό να αλλαχθεί το καθεστώς του μουσείου. Η θρησκευτική θέση της Αγίας Σοφίας της Νικαίας είναι πολύ σημαντική και επειδή θα αποτελέσει εστία πολιτικού ενδιαφέροντος θα προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις σε όλο τον κόσμο».
Ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ντοκούζ Εΐλούλ (Εννέα Σεπτεμβρίου) της Σμύρνης και ειδικός ιστορικός τέχνης Dr.Hakkı Önkal τονίζει: «Ενώ οι - για πολλά χρόνια χρησιμοποιούμενοι ως μουσεία, Ναοί του ΄Αχταμαρ(αρμενικός) ή της Μονής Σουμελά, επαναφέρονται στον αρχικό τους σκοπό λειτουργίας, η σχετική απόφαση  μετατροπής σε τζαμί της κλειστής Αγίας Σοφίας με ξάφνιασε πάρα πολύ. Συνεπώς η απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης των Βακουφίων είναι αξιοπρόσεκτη και χωρίς νόημα. Το κτίσμα πρέπει να συνεχίσει τη ύπαρξή του ως μουσείο».