Μερικές λύσεις για το φαγοπότι των δημοσίων προμηθειών…

Του Βασίλη Ξυπολυτά , Αντιδημάρχου Κηφισιάς , http://www.ota.org.gr/ Οι Δημόσιοι Οργανισμοί δαπανούν για τη προμήθεια υλικών τεράστια πο...

Του Βασίλη Ξυπολυτά,
Αντιδημάρχου Κηφισιάς,
http://www.ota.org.gr/

Οι Δημόσιοι Οργανισμοί δαπανούν για τη προμήθεια υλικών τεράστια ποσά ετησίως με σκοπό να καλύψουν τις πάγιες και λειτουργικές ανάγκες τους.
Με μια πρώτη ματιά και παρά τις εκτεταμένες προσπάθειες εξορθολογισμού μέσω διαγωνισμών και δημοσιεύσεων , οι δαπάνες προμηθειών παραμένουν πολύ ακριβότερες από τις αντίστοιχες του ιδιωτικού τομέα.
Τα βασικά προβλήματα που παρουσιάζονται στις διαδικασίες προμηθειών είναι:

• Καθυστέρηση αποπληρωμής των προμηθευτών: Η αποπληρωμή ενός...

προμηθευτή κυμαίνεται μεταξύ 4 και 24 μηνών (καμία φορά και ποτέ). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι προμηθευτές αναγκαστικά να συναλλάσσονται με δάνεια κινήσεως και να μετακυλύουν το κόστος τους στο δημόσιο. Πέραν αυτού, η καθυστέρηση αποπληρωμής τους, δημιουργεί σχέση εξάρτησης με το δημόσιο και τελικά να προκρίνονται για αποπληρωμή οι οφειλές των «φιλικά» προσκείμενων.
Λύση: Νομοθετική ρύθμιση για την αποπληρωμή των προμηθευτών εντός 60 ημερών και σε περίπτωση καθυστέρησης αποπληρωμής να προβλέπεται κύρωση αυστηρή εις βάρος του δημοσίου. Τα πιο πάνω γίνονται εφικτά, αφού τροποποιηθούν οι υφιστάμενες, υπέρμετρα προνομιακές διατάξεις υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου.

• Μεγάλοι χρόνοι διεκπεραίωσης μιας προμήθειας: Η διεκπεραίωση μιας αγοράς απαιτεί λεπτομερείς και χρονοβόρες διαδικασίες με αποτέλεσμα να καθυστερούν οι προμήθειες των υλικών. Για παράδειγμα: μια υπηρεσία ζητά κάτι σήμερα και το παραλαμβάνει από 3 έως και 24 μήνες αργότερα. 

Λύση: Δημιουργία ενημερωμένων καταλόγων υλικών και προμηθευτών, δημιουργία ηλεκτρονικού ιστορικού τιμών και συμβάσεων και δημιουργία ψηφιακών αγοραστικών διαδικασιών.

• Μικρή συμμετοχή δυνητικών προμηθευτών: Αυτό συμβαίνει καταρχήν λόγω της δικαιολογημένης φοβίας τους (καθυστερήσεις και σχέσεις ομηρίας) να εμπλακούν με τις προμήθειες του δημοσίου. Συμβαίνει όμως επίσης και επειδή δεν υπάρχει έγκαιρη ενημέρωση για τις διαδικασίες που σχετίζονται με τους διαγωνισμούς (π.χ. υποβολή προσφορών κ.α.). 

Λύση: Δημιουργία κεντρικού ηλεκτρονικού συστήματος διεξαγωγής διαγωνισμών.

• Πολλαπλά σημεία ελέγχου και εποπτείας : Εδώ τελικά λόγω του όγκου των εγγράφων χάνεται ο ουσιαστικός έλεγχος και η εποπτεία, καταλήγοντας σε γραφειοκρατικές υπογραφές για να μπορέσει να προχωρήσει μια προμήθεια. Η διάχυση εξουσίας μεταξύ των υπηρεσιών δημιουργεί στρεβλώσεις. Για παράδειγμα: Η άλφα υπηρεσία ζητά ένα υλικό, διεκπεραιώνεται από άλλες δυο υπηρεσίες, εποπτεύεται από κάποιο αιρετό σώμα και τελικώς εγκρίνεται από τρίτη υπηρεσία εκτός του φορέα, η οποία δεν έχει γνώση της αγοράς. 

Λύση: Ο έλεγχος των προμηθειών πρέπει να γίνεται ηλεκτρονικά, με βάση ένα ηλεκτρονικό σύστημα διεξαγωγής διαγωνισμών (όπως αυτό επισημάνθηκε παραπάνω). Επίσης πρέπει να δοθεί η δυνατότητα έλεγχου των προμηθειών σε ιδιώτες. Παραδείγματος χάρη η διενέργεια ελέγχων από εταιρίες «φαντάσματα» (shadow costumers), που θα συμμετέχουν σε διαγωνισμούς για δειγματοληπτικό έλεγχο.

• Κατάργηση των όρων αναπροσαρμογής της τιμής σε περίπτωση καθυστέρησης των υλικών πέραν των 12 μηνών, εκτός συγκεκριμένων προμηθειών που απαιτούν μεγαλύτερο χρόνο. 
• Έλλειψη μέτρησης αποδοτικότητας των προμηθευτών: Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζει το Δημόσιο αν ο προμηθευτής είναι συνεπής στις παραδόσεις του, αν έχει ιστορικό ενστάσεων ή «συνδιαλλαγής» με το δημόσιο κτλ . 

Λύση: Ένταξη στο προτεινόμενο ηλεκτρονικό σύστημα διεξαγωγής διαγωνισμών με αρχεία δεικτών μέτρησης αποδοτικότητας των προμηθευτών.

• Μεγάλος όγκος δικαιολογητικών εγγράφων των προμηθευτών: Οι προμηθευτές του δημοσίου υποχρεούνται να στέλνουν νέα δικαιολογητικά μαζί με κάθε προσφορά. Πολλές φορές λόγω καθυστερήσεων του δημοσίου, τα δικαιολογητικά αυτά λήγουν με αποτέλεσμα να ξαναζητούνται. (πχ ασφαλιστική ενημερότητα). 

Λύση: Δημιουργία μητρώου προμηθευτών, το οποίο θα περιέχει όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Το δημόσιο θα ζητά από τον προμηθευτή μόνο τον αριθμό μητρώου του.
Οι παραπάνω επισημάνσεις είναι μερικές από τις δεκάδες που μπορούν να προταθούν για το εξορθολογισμό των προμηθειών του ελληνικού δημοσίου. Δεν διεκδικώ το αλάθητο, αλλά εκτιμώ ότι οι πιο πάνω προτάσεις κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση.