Προς τη διαμόρφωση μιας νέας ιδεολογίας...

Γράφει ο  Νίκος Ερηνάκης Η ψύχραιμη και εύστοχη αναγνώριση της ύπαρξης της κρίσης (όχι τόσο της οικονομικής όσο της κοινωνικής και πολιτικ...

Γράφει ο Νίκος Ερηνάκης

Η ψύχραιμη και εύστοχη αναγνώριση της ύπαρξης της κρίσης (όχι τόσο της οικονομικής όσο της κοινωνικής και πολιτικής) και η επίγνωση της ευθύνης για τη δημιουργία της οφείλει να θεωρηθεί ως μια πρώτη νίκη.
Αν αντιληφθούμε τη σημασία της ύπαρξης τριών διαφορετικών αλλά αλληλένδετων σταδίων (διαφώτιση, ενδυνάμωση, απελευθέρωση) ως προς την ολοκληρωμένη αντίσταση και κατ’επέκταση έξοδο από μια τέτοια κρίση, τότε μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ίσως έχουμε καταφέρει να επιτύχουμε το πρώτο στάδιο (αυτό της διαφώτισης). Είναι πολλοί που...
θα χαρακτηρίσουν αυτήν την άποψη υπέρμετρα αισιόδοξη. Παρόλαυτα είναι γεγονός πως η κοινή γνώμη έχει ξεκινήσει να αποκτάει ξανά το σεβασμό και τη δύναμη που της πρέπει.
Σίγουρα μια πλειοψηφία μέσων μαζικής ενημέρωσης συνεχίζει να λειτουργεί καθεστωτικά, όμως ο κόσμος μέσα από την εμπειρία της συνειδητοποίησης αυτών των παιχνιδιών, ειδικά τα δύο τελευταία έτη, έχει αναπτύξει ένα είδος ιδιαίτερης κριτικής σκέψης. Ένα είδος κριτικής σκέψης που μπορεί να είναι περισσότερο ενστικτώδες παρά αναλυτικό όπως ίσως θα χρειαζόταν, αλλά και πάλι έχει τη σημασία του. Η αφύπνιση έχει λάβει χώρα και μια ψευδής συλλογική συνείδηση των προηγούμενων ετών έχει καταρρεύσει, δίνοντας χώρο στην πιθανότητα δημιουργίας μιας νέας ριζικά διαφορετικής. Μια συνείδησης που για να γίνει επιτυχημένα συλλογική και να μην καταλήξει έρμαιη στα χέρια εξουσιαστικών τάσεων, έχει νόημα πρώτα να αναπτυχθεί σε ατομικό επίπεδο και στη συνέχεια, έχοντας βρεθεί όλοι στο ίδιο σημείο, να συλλογικοποιηθεί. Αυτή η διαδικασία θα της προσδώσει μια δύναμη που πλέον θα την καταστήσει πολύ δύσκολα καταρρίψιμη.
Έχοντας λοιπόν αναγνωρίσει τη λανθασμένη συνείδηση του παρελθόντος και έχοντας ξεκινήσει ήδη τη δημιουργία μιας νέας, μπορούμε να προσανατολιστούμε προς μια κατεύθυνση δράσης. Μια δράσης σίγουρα συλλογικού ύφους που όμως θα πρέπει να έχει γεννηθεί αυτόνομα σε κάθε άτομο ξεχωριστά. Μιας δράσης που δεν θα εκτονωθεί μεμονωμένα και άσκοπα και σίγουρα δεν θα αφήσει περιθώρια για αποπροσαντολισμό της ουσίας της. Ο συλλογικός της χαρακτήρας, η αλήθεια της και η συνέπεια που θα τη περιβάλει (όντας το φυσικό επόμενο μιας συλλογικής συνείδησης ενός αφυπνισμένου κοινωνικού συνόλου) θα την καταστήσει απόλυτα αιτιολογημένη και σίγουρα καρποφόρα.
Το στάδιο της συνειδητής πλέον δράσης θα αποδυναμωθεί μόνο αν υιοθετηθεί από μεμονωμένες ομάδες, με δικιά τους αυθαίρετη προσέγγιση στα μέσα έκφρασης της. Το στάδιο της συνειδητής δράσης, στο οποίο και βρισκόμαστε, ή τουλάχιστον οφείλουμε σύντομα να βρεθούμε, πρέπει να υιοθετηθεί και να ασκηθεί από το σύνολο των έστω και ετερόκλητων σε αυτή τη φάση κοινωνικών ομάδων. Η μόνη ανάγκη είναι αυτή μιας στρατηγικής κοινωνικής αλλαγής μέσα από πολιτική ρήξη που θα είναι ταυτόχρονα συγχρονισμένη με μια στρατηγική πολιτιστικής επανάστασης.
Πριν όμως το τοπίο αρχίσει να θολώνει ξανά ρίχνοντας μας πάλι επαναπαυόμενους σε μια στάσιμη και βαλτωμένη αποδοχή μιας ημίμετρης πρωτοβουλίας, πρέπει να σχηματοποιηθούν και να προταθούν οι νέες διαδρομές της ανανεωμένης πλέον συνείδησης (και δεν λέω απόλυτα αναγεννημένης γιατί είναι απαραίτητο να κουβαλάμε μαζί μας τα αδιέξοδα του παρελθόντος για τους ελιγμούς του μέλλοντος).
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η νέα αυτή ατμόσφαιρα που έχει ήδη δημιουργηθεί και οι νέες αυτές ιδέες μας που θα προκύψουν από αυτήν θα αποτελέσουν τον κύριο ρόλο στη μεταμόρφωση της τωρινής κοινωνικής ισορροπίας (που κάθε άλλο παρά ισορροπία αποτελεί) και στη δημιουργία μιας ριζικά νέας.
Είναι ιστορικά αυταπόδεικτο πλέον πως αποτελούμε ένα σύνολο πληθυσμού που δεν μπορεί να λειτουργήσει και να εξελιχθεί κάτω από κάθετες μορφές οργάνωσης και εξουσίας. Ας αποδεχτούμε λοιπόν αυτή την ενδιαφέρουσα ιδιαιτερότητα μας και ας επικεντρωθούμε στη δημιουργία οριζόντιων μορφών οργάνωσης.
Μια στροφή προς αντιαυταρχικές δομές δεν μπορεί πλέον να θεωρείται ουτοπική. Και σαφέστατα δεν πρέπει να θεωρούμε τις ουτοπικές και ρομαντικές ιδέες ως μη-ρεαλιστικές. Αντιθέτως, ο ρεαλισμός που μας επιβάλουν είναι ουτοπικός (με την κυριολεκτική έννοια του όρου ου+τόπος) αφού δεν υπάρχει καμία περίπτωση να τον ανεχτούμε και να παραμείνουμε υποτελείς σε αυτόν. Οφείλουμε πλέον να αντιληφθούμε το χώρο που μας ανοίγεται για ιδέες που μέχρι τώρα θεωρούνταν ρομαντικές και ουτοπικές, αλλά πλέον αποτελούν τη μοναδική προσεγγίσιμη διέξοδο από έναν εμφανώς μη βιώσιμο ρεαλισμό ορθολογικής σύγχυσης.
Αν όντως συνειδητοποιήσουμε λοιπόν πως βρισκόμαστε στο στάδιο της ενδυνάμωσης αυτής της νέας συνείδησης, ακόμα κι αν δεν είμαστε καθόλα σίγουροι για τη φύση της και για τις προεκτάσεις που μπορεί να πάρει, θα αντιληφθούμε και το βαθμό στον οποίο έχει αρχίσει ήδη να καλλιεργείται. Συνεπώς πρέπει να την ανακαλύψουμε μέσα μας και να την αρθρώσουμε ολοκληρωμένα και το σημαντικότερο όλων έμπρακτα. Η σημασία της εσωτερικής γέννησης και όχι εξωτερικής επιβολής είναι καθοριστική, καθώς αποτελεί το μόνο δρόμο αποφυγής ανάμειξης οποιασδήποτε μορφής εξουσιαστικής σχέσης. Με σκοπό να οδηγηθούμε συνειδητά και εύστοχα αυτήν την φορά στη δράση, της οποίας η φύση δεν πρέπει να υπαγορευθεί από κανέναν πάρα να γεννηθεί συλλογικά και πάραλληλα αυτόνομα ως φυσικό επόμενο μιας αυτόνομης και απελευθερωμένης πλέον από κάθετες εξουσιαστικές δομές κοινωνία.
Ο δρόμος αυτής της νέας συνείδησης δεν μπορεί να υπαγορευθεί, αλλά πρέπει να βιωθεί. Δεν μπορεί να μεταβιβαστεί μέσω θεωρίας, αλλά μόνο μέσω συλλογικής εμπειρίας. Δεν πρέπει ο τελικός στόχος να προσεγγίσει το άτομο, αλλά το άτομο συνειδητά να προσεγγίσει τον τελικό στόχο. Η διαδρομή πρέπει να χαραχθεί από το άτομο και κατ’επέκταση από το σύνολο, έτσι ώστε η γνώση και η ευθύνη να είναι κοινή. Κατ’αυτόν τον τρόπο δεν θα βρεθούμε και πάλι αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα της οποίας την φύση μας υποσχέθηκαν διαφορετική από αυτήν που τελικώς συναντήσαμε (βλ. θεωρητικός έναντι υπαρκτού σοσιαλισμού).
Είναι καιρός να αντιληφθούμε τη φύση της θεωρίας ως φύση πράξης και να κατανοήσουμε ότι μια ιδεολογία μπορεί να διαμορφωθεί και να εξελιχθεί μόνο μέσα από την έμπρακτη εφαρμογή της.
Βρισκόμενοι στο στάδιο της ενδυναμώσης της συνειδητοποίησης της ανάγκης για μια νέα συνείδηση που θα οδηγήσει σε μια νέα ιδεολογία, υποστηριζόμενη τόσο από θεωρία όσο και από πράξη, θα είμαστε έτοιμοι για συνειδητή συλλογική αυτόνομη δράση.
Οι σπόροι έχουν ριχτεί στο χώμα.
Τα πρωτοβρόχια έχουν ήδη ξεκινήσει.
Αναμένουμε λοιπόν τα πρώτα άνθη.
Ας είναι όμορφα.