Η Ελλάδα δεν εξουδετέρωσε «τα όπλα μαζικής καταστροφής»...

Από το  badmoney.gr Αν τα credit default swaps είναι πράγματι όπλα μαζικής καταστροφής, όπως συχνά χαρακτηρίζονται, τότε η Ελλάδα δεν κατά...

Από το badmoney.gr

Αν τα credit default swaps είναι πράγματι όπλα μαζικής καταστροφής, όπως συχνά χαρακτηρίζονται, τότε η Ελλάδα δεν κατάφερε δυστυχώς να τα εξουδετερώσει. Και αυτό διότι η αρμόδια επιτροπή της Διεθνούς Ένωσης Συμφωνιών Ανταλλαγής και Παραγώγων (ISDA) αποφάσισε την Παρασκευή ότι στην Ελλάδα συνέβη πιστωτικό γεγονός και επομένως θα πληρωθούν τα CDS.
Τι σημαίνει όμως για την Ελλάδα η κήρυξη «πιστωτικού γεγονότος»; Σύμφωνα με...
οικονομικούς κύκλους η σοβαρότερη συνέπεια είναι πως για να μπορέσει η Αθήνα να ξαναβγεί στις αγορές, θα χρειαστούν τουλάχιστον 3,5 με 4 χρόνια. Συνήθως, όταν σε μια οικονομία προκύψει πιστωτικό γεγονός, αυτή αποκλείεται για περίπου 7 χρόνια. Στην περίπτωση της χώρας μας, αν προχωρήσουν σημαντικές επενδύσεις σε τομείς, τότε ίσως καταφέρουμε να επιστρέψουμε στις αγορές στο μισό χρόνο (δηλαδή στα 3,5 με 4 χρόνια). Στο μεταξύ αναλυτές και οικονομολόγοι εκφράζουν φόβους πως εάν δεν προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις και δεν προωθηθεί η ανάπτυξη, τότε είναι πολύ πιθανό το 2013 να συζητάμε ξανά για το μέλλον της Ελλάδας. Εκτιμούν ακόμη ότι πρόκειται για μια διαδικασία, που θα πάρει χρόνο για να χωνευτεί από την αγορά. Το γεγονός δε ότι όσοι δεν συμμετείχαν στο PSI, θα πάρουν όλα τα λεφτά τους πίσω, γιατί θα πληρωθούν από τα ασφάλιστρα, ενδέχεται να ανοίξει την όρεξη σε κάποιους και να προκαλέσει νέο κύμα κερδοσκοπίας έναντι του επόμενου θύματος, που μπορεί να είναι η Πορτογαλία.
Ο φόβος της κατάρρευσης
Αναλυτές και οικονομολόγοι χαρακτήρισαν αναμενόμενη την απόφαση της ISDA, καθώς διακυβευόταν η αξιοπιστία της αγοράς των CDS, ενδεχόμενη κατάρρευση της οποίας, θα έχει αλυσιδωτές αντιδράσεις για τους επενδυτές. Από την στιγμή που ξέσπασε η οικονομική κρίση, «φούντωσε» και η συζήτηση για τη λειτουργία της αγοράς των CDS, με τις καταγγελίες για αδιαφάνεια και έλλειψη εποπτείας να πληθαίνουν. Ειδικότερα στην περίπτωση των «γυμνών» CDS το κερδοσκοπικό παιχνίδι ξεφεύγει από κάθε όριο, καθώς ο αγοραστής στην ουσία επενδύει στη χρεοκοπία μιας χώρας ή μιας επιχείρησης, χωρίς να έχει στα χέρια του τα ομόλογα. Αυτό σημαίνει πως δεν έχει τίποτα να χάσει από μια χρεοκοπία και αντίθετα την επιδιώκει, προκειμένου να επωφεληθεί. Οι συναλλαγές είναι απολύτως αδιαφανείς, καθώς οι διαπραγματεύσεις δεν γίνονται στο χρηματιστήριο και δεν υπάρχει καμία εποπτική αρχή που να καταγράφει τις κινήσεις.
Ολόκληρες χώρες και λαοί γίνονται έρμαιο στις κερδοσκοπικές διαθέσεις των hedge funds, χωρίς να υπάρχει ο παραμικρός έλεγχος.
Ελλάδα, ευρωπαϊκός Νότος και CDS
Στην περίπτωση της Ελλάδας, οι επενδυτές που είχαν ποντάρει σε «naked» CDS, τροφοδοτούσαν το σενάριο της χρεοκοπίας, ώστε να ανεβαίνει η τιμή των συμβολαίων και να κερδοσκοπήσουν στη συνέχεια. Σύμφωνα με την European Banking Authority, τα CDS που έχουν πουλήσει οι ευρωπαϊκές τράπεζες ανέρχονται σε 178 δισ. ευρώ για τα κρατικά ομόλογα Ελλάδας, Ιρλανδίας, Ιταλίας, Πορτογαλίας και Ισπανίας. Στην περίπτωση λοιπόν χρεοκοπίας ή αναδιάρθρωσης του χρέους, οι τράπεζες θα πρέπει να καταβάλλουν δεκάδες δισ. ευρώ στους κατόχους των συμβολαίων. Η έκθεσή τους μπορεί να είναι σχετικά μικρή, καθώς έχουν φροντίσει να προστατευθούν σε ένα βαθμό από τις ζημιές, ωστόσο οι αλληλεξαρτήσεις στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα είναι πολύ μεγάλες, όπως καταδεικνύουν τα παραπάνω στοιχεία.
Η ιστορία μίας αδιαφανής αγοράς
Τα credit default swaps είναι, ουσιαστικά, συμβόλαια που ασφαλίζουν τα ομόλογα. Είτε πρόκειται για ομόλογα επιχειρήσεων ή κρατών. Ο οργανισμός που πουλά το CDS υπόσχεται ότι σε μια ενδεχόμενη χρεοκοπία, θα πληρώσει στον αγοραστή το σύνολο της ονομαστικής αξίας των ομολόγων που έχει ασφαλίσει. Έτσι, τα CDS αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο αντιστάθμισης επενδυτικού κινδύνου. Μπορούν, όμως, να γίνουν και όπλο στα χέρια των κερδοσκόπων. Στα λεγόμενα «naked» trades, ο αγοραστής των CDS δεν έχει στην κατοχή του τα υποκείμενα ομόλογα, αλλά ουσιαστικά, επενδύει στο ενδεχόμενο χρεοκοπίας. Πρόκειται για μια αδιαφανή αγορά, καθώς τα συμβόλαια αλλάζουν χέρια σε «over-the-counter» συναλλαγές. Δηλαδή, δεν διαπραγματεύονται σε κάποιο χρηματιστήριο και δεν εκκαθαρίζονται ή καταγράφονται από κάποια κεντρική αρχή. Η γέννηση των CDS θα πρέπει να αναζητηθεί κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Όμως, η αγορά άρχισε να αναπτύσσεται με εκθετικούς ρυθμούς από το 2003 και μετά. Το 2007, η αξία της άγγιξε το αστρονομικό ποσό των 62,2 τρισ. δολαρίων. Ενώ, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, σήμερα κυμαίνεται κοντά στα 50 τρισ. δολάρια. Ο διασημότερος επενδυτής του πλανήτη, ο Γουόρεν Μπάφετ, έχει χαρακτηρίσει τα CDS όπλα μαζικής καταστροφής. Η αλήθεια είναι ότι αυτά τα συμβόλαια ήταν ο λόγος για τον οποίο η χρεοκοπία της Lehman Brothers έφτασε να απειλεί το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα, το 2008. Ο ασφαλιστικός κολοσσός της AIG είχε πουλήσει στις μεγαλύτερες τράπεζες του πλανήτη CDS, που ασφάλιζαν τιτλοποιήσεις στεγαστικών δανείων. Αγνοώντας τα προβλήματα στα λεγόμενα subprime δάνεια, η ασφαλιστική πουλούσε ολοένα και περισσότερα τέτοια συμβόλαια, για να συγκεντρώνει προμήθειες. Χωρίς να φαντάζεται ότι κάποια μέρα θα καλούνταν να αποζημιώσει όσους τα αγόραζαν. Με την κατάρρευση της στεγαστικής πίστης, η AIG έπρεπε ξαφνικά να πληρώσει περίπου μισό τρισ. δολάρια στις τράπεζες που είχαν αγοράσει αυτές τις ασφάλειες. Η λίστα περιελάμβανε τα μεγαλύτερα ονόματα του διεθνούς χρηματοοικονομικού στερεώματος. Από την Goldman Sachs έως τη Societe Generale και την Deutsche Bank. Αν η ασφαλιστική κατέρρεε, το ντόμινο δεν θα σταματούσε πουθενά. Γι’ αυτό και η διάσωση της AIG με περισσότερα από 100 δισ. δολάρια από την αμερικανική κυβέρνηση, θεωρήθηκε αναγκαία.