Η μεγάλη κρίση του καπιταλισμού…

Από το  badmoney.gr Ένα πράγμα είναι σίγουρο βλέποντας κανείς τα όσα έχουν συμβεί από την εποχή της κατάρρευσης της Lehman Brothers το 200...

Από το badmoney.gr

Ένα πράγμα είναι σίγουρο βλέποντας κανείς τα όσα έχουν συμβεί από την εποχή της κατάρρευσης της Lehman Brothers το 2008, μέχρι τώρα στην κρίση χρέους στην ευρωζώνη. Ο καπιταλισμός περνάει μεγάλη κρίση, με το μέλλον του να τίθεται για μια ακόμη φορά υπό αμφισβήτηση. Όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι, πολιτικοί και απλοί πολίτες αναρωτιόνται, θα επιζήσει άραγε και από τη σημερινή κρίση με...
την μορφή που έχει; Ή θα μεταλλαγεί, με τις κυβερνήσεις να παίρνουν τα ηνία;
Ο όρος καπιταλισμός σήμαινε κάποτε ένα οικονομικό σύστημα, στο οποίο το κεφάλαιο ήταν ιδιωτικό. Οι ιδιοκτήτες του αποφάσιζαν πως θα το εκμεταλλευτούν, και χρησιμοποιούσαν για τον σκοπό αυτό τις προβλέψεις, τις ιδέες, και την δημιουργικότητα επιχειρηματιών και καινοτόμων ανθρώπων. Μέσα από αυτό το σύστημα, ατομικής ελευθερίας και ατομικής ευθύνης, δεν υπήρχε καθόλου χώρος για τις κυβερνήσεις να επηρεάσουν την λήψη των οικονομικών αποφάσεων, ενώ απλά η επιτυχία σήμαινε κέρδη, και η αποτυχία χασούρα. Οι επιχειρήσεις επιβίωναν μόνο εφόσον κάποιοι ελεύθεροι πολίτες αποφάσιζαν με την θέλησή τους να αγοράσουν τα προϊόντα τους. Αν όχι, τότε σύντομα πτώχευαν. Ο καπιταλισμός έγινε κυρίαρχος στον 19ο αιώνα, όταν δημιούργησε συνθήκες εγγενών του καινοτομιών. Οι κοινωνίες που τον υιοθέτησαν, απέκτησαν μια άνευ προηγουμένου ευημερία, απόλαυσαν εργασιακή απασχόληση, απέκτησαν παραγωγικότητα και οικονομική ανάπτυξη, και αποτέλεσαν ένα θαύμα που έβαλε τέρμα στην πατροπαράδοτη γενικευμένη φτώχεια.
Ερχόμαστε όμως στο σήμερα. Το καπιταλιστικό σύστημα έχει διαφθαρεί, ενώ το κράτος είναι πανταχού παρόν να αναλάβει την ευθύνη για τα πάντα, από το εισόδημα της μεσαίας τάξης, έως την κερδοφορία των μεγάλων επιχειρήσεων, και την βιομηχανική ανάπτυξη. Επίσης, το κράτος όπως έχει φανεί τα τελευταία 4 χρόνια είναι έτοιμο να διασώσει τα σφάλματα του ιδιωτικού τομέα, του κακού καπιταλισμού. Το τι συμβαίνει όμως σήμερα είναι σίγουρα μια κρίση του καπιταλιστικού συστήματος. Αλλιώς, απλά αυτό το σύστημα δεν είναι καπιταλισμός. Είναι ένα σύστημα οικονομικής τάξης που θυμίζει Bismarck και Mussolini. Είναι δηλαδή κορπορατισμός. Ο κορπορατισμός πνίγει την δυναμική που παράγει δημιουργική εργασία, ταχεία ανάπτυξη, και που δημιουργεί ευκαιρίες. Συντηρεί κάποιες θνησιγενείς, ληθαργικές, σπάταλες, αντιπαραγωγικές, αλλά δικτυωμένες επιχειρήσεις, εις βάρος κάποιων άλλων δυναμικών νιόφερτων, που όμως δεν έχουν διασυνδέσεις. Προωθεί την βιομηχανοποίηση, την οικονομική εξέλιξη, και το εθνικό μεγαλείο, εις βάρος της ατομικής οικονομικής ελευθερίας, και ευθύνης.
Στη σημερινή εποχή, οι αεροπορικές εταιρίες, οι αυτοκινητοβιομηχανίες, οι αγροτικές επιχειρήσεις, τα ΜΜΕ, οι επενδυτικές τράπεζες, τα hedge funds, και πολλοί άλλοι τομείς, θεωρούνται από κάποιο σημείο και μετά ως πάρα πολύ σημαντικοί, που δεν μπορούν να αντέξουν από μόνοι τους στην ελεύθερη αγορά, οπότε και χρειάζονται χείρα βοήθειας από το κράτος, εν ονόματι του δημοσίου συμφέροντος.
Παντού γύρω μας βλέπουμε το κόστος του κορπορατισμού: Δυσλειτουργικές επιχειρήσεις που επιβιώνουν, παρά την ανικανότητά τους να προσφέρουν στους πελάτες τους, αρτηριοσκληρωτικές οικονομίες με μηδενική ανάπτυξη, ανύπαρκτες ευκαιρίες για νέους ανθρώπους, χρεοκοπημένα κράτη, και μια αυξανόμενη συγκέντρωση πλούτου στα χέρια κάποιων οι οποίοι είναι διαπλεκόμενοι, και διατηρούν στενούς δεσμούς με αυτούς που έχουν εξουσία. Θα επαναλάβουμε. Αυτό δεν είναι καπιταλισμός ή καλύτερα αυτό είναι ο κακός καπιταλισμός. Αυτή η μεταφορά της ισχύος από τους κεφαλαιοκράτες και καινοτόμους, στους κρατικούς αξιωματούχους, αποτελεί την αντίθεση του καπιταλισμού. Και όμως, όλοι οι ευνοούμενοι αυτού του συστήματος, έχουν το θράσος να τα ρίχνουν όλα στον καπιταλισμό, και στην έλλειψη ρυθμιστικής νομοθεσίας. Κάτι που στην ουσία σημαίνει ότι χρειάζεται περισσότερη κρατική παρέμβαση, ρουσφέτι, και κορπορατισμός.
Ένα τέτοιο σύστημα δεν είναι βιώσιμο. Αυτό το μοντέλο δε φαίνεται λογικό σε μια ολόκληρη νέα γενιά, που μεγάλωσε με το διαδίκτυο, το οποίο αποτελεί και την μεγαλύτερη παγκόσμια ελεύθερη αγορά αγαθών και ιδεών. Η επιτυχία ή μη των εταιριών του ίντερνετ αποτελεί και τη καλύτερη διαφήμιση για την ελεύθερη αγορά. Τα κοινωνικά δίκτυα, ανεβαίνουν και κατεβαίνουν σχεδόν αμέσως. Η επιτυχία τους εξαρτάται από το κατά πόσο ικανοποιούν τους πελάτες τους.
Κάποιοι ιστότοποι όπως το Friendster και το MySpace, κυνήγησαν το κέρδος βάζοντας σε κίνδυνο τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών τους, και για αυτό τιμωρήθηκαν με τη στροφή των χρηστών αυτών προς πιο ασφαλείς ανταγωνιστές, όπως το Facebook και το Twitter. Δεν χρειάστηκε καμία κρατική παρέμβαση για να γίνει αυτό. Μάλιστα, αν τα σύγχρονα κορπορατιστικά κράτη επιχειρούσαν κάτι τέτοιο, τότε σίγουρα θα βλέπαμε το MySpace να ασθμαίνει, στηριζόμενο από τα χρήματα των φορολογούμενων, και προσπαθώντας να πείσει ότι θα αναμορφώσει τις πολιτικές απορρήτου του.
Το διαδίκτυο, ως μια ελεύθερη αγορά ιδεών, δεν χαϊδεύει τον κορπορατισμό. Όσοι νέοι μεγάλωσαν με τις αποκεντρωμένες πρακτικές του, και την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, θεωρούν παντελώς ξένη την ιδέα της κρατικής υποστήριξης προς κάποιες εταιρίες και βιομηχανίες. Πολλοί συμμετέχοντες στα παραδοσιακά ΜΜΕ αρέσκονται να επαναλαμβάνουν το ότι «αυτό που ωφελεί την τάδε εταιρία, ωφελεί και την Αμερική», αλλά αυτό σίγουρα δεν το λένε πολλοί στο Twitter.
Είναι ξεκάθαρο. Η νομιμοποίηση του κορπορατισμού φθίνει όλο και πιο πολύ, μαζί με την δημοσιονομική υγεία των κρατών που στηρίχτηκαν επάνω του. Αν οι πολιτικοί δεν ανατρέψουν τον κορπορατισμό, αυτός θα ταφεί μέσα στο χρέος και στις πτωχεύσεις και την κατάρρευση οικονομιών. Ένα νέο καπιταλιστικό σύστημα θα αναδυθεί από τα ερείπια του. Τότε μόνο ο καπιταλισμός θα ξανακερδίσει την πραγματική του σημασία, και όχι αυτήν που του κόλλησε ο κορπορατισμός, που κρύβεται από πίσω του, ή ο σοσιαλισμός που τον λοιδορεί και τον ενοχοποιεί.