Ti κρίνεται αριθμητικά στις εκλογές;..

Του Νίκου Κοτζιά Κάθε εκλογική μάχη έχει την ιδιαιτερότητά της. Στην επικείμενη, εάν και εφόσον διεξαχθεί τον Μάιο ως έμμεσα έχει προαναγ...

Του Νίκου Κοτζιά

Κάθε εκλογική μάχη έχει την ιδιαιτερότητά της. Στην επικείμενη, εάν και εφόσον διεξαχθεί τον Μάιο ως έμμεσα έχει προαναγγελθεί, κρίνεται στην αριθμητική των εκλογών ο τρόπος και ο συσχετισμός με τον οποίο θα πορευτεί η χώρα το επόμενο διάστημα, η ποιότητα των μνημονιακών και αντιμνημονιακών δυνάμεων.
Αυτοδύναμη κυβέρνηση ή επιβίωση του δικομματισμού;Το πρώτο που κρίνεται είναι το ποια κυβέρνηση θα διαμορφωθεί με βάση τον ισχύοντα εκλογικό νόμο. Υπάρχει περίπτωση μονοκομματικής αυτοδύναμης κυβέρνησης; Δύσκολα. Ο σημερινός συσχετισμός ισχύος το αποκλείει, αλλά...
 η δυναμική του προεκλογικού αγώνα καθώς και οι φόβοι και ανασφάλειες τμήματος του εκλογικού σώματος μπορεί να διευκολύνει τη ΝΔ να λάβει το μπόνους των κοψοχέρηδων της Κυριακής. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε παραπέρα αποδιοργάνωση του ΠΑΣΟΚ. Το σύστημα δείχνει, όμως, να έχει επιλέξει την στρατηγική σωτηρίας του ΠΑΣΟΚ ώστε να σταθεροποιηθεί ο δικομματισμός, έστω και σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Μια τέτοια χαμηλή σταθεροποίηση έχει το πλεονέκτημα για τη διαπλοκή και τους τροϊκανούς ότι το δικομματικό σύστημα ελέγχεται σχετικά ευκολότερα. «Επιτρέπει» δε, υπό συνθήκες, τη συνέχιση της διακυβέρνησης του τόπου από τεχνοκράτη πρωθυπουργό. Το πρόβλημα υλοποίησης αυτής της επιλογής, είναι ότι η ΝΔ δείχνει τάσεις επιταχυνόμενης πτώσης, οπότε αυξάνει η σημασία των αναχωμάτων.
Σε αυτές τις συνθήκες, τα αντιμνημονιακά κόμματα με προοδευτική κατεύθυνση θα μπορούσαν να διαμορφώσουν ένα μεγάλο μέτωπο. Όμως, ορισμένα από αυτά δείχνουν να κινούνται σε ένα παράδοξο δίπολο. Αφενός να θεωρούν τους μακρόχρονους δικούς τους στενά κομματικούς στόχους σημαντικότερους εκείνων της καταπολέμησης του μνημονίου και των συμβάσεων δανεισμού και αφετέρου, αφετέρου δε, την εξασφάλιση εδρών για τον δικό τους χώρο σημαντικότερο στόχο από μια ισότιμη συνεργασίας. Ή, ακόμα, να ενδιαφέρονται περισσότερο για την αναπαραγωγή των μηχανισμών και εσωτερικών ισορροπιών τους παρά για συνεργασία σε ισότιμη βάση και εκατέρωθεν σεβασμό με άλλες δυνάμεις. Ίσως να μην έχουν ωριμάσει για να κάνουν την υπέρβαση. Ίσως να είναι μεγάλο το βάρος της ιστορίας πάνω τους. Για αυτό είπα ότι υπάρχουν δύο ειδών ευθύνες. Οι κύριες ευθύνες, εκείνων όσων επέβαλαν το μνημόνιο και μια καταστροφική κοινωνικά άδικη πολιτική και εμάς των υπολοίπων που δεν καταφέραμε να συγκροτήσουμε μι αυθεντική δύναμη πραγματικής ανατροπής μιας καταστροφικής πορείας.
Μαζί με το πιο κόμμα θα κυβερνήσει, στις επόμενες εκλογές κρίνεται η ποιότητα του προσωπικού που θα κληθεί να κυβερνήσει τον τόπο. Αν την επομένη των εκλογών θα είναι τα ίδια πρόσωπα και κόμματα με «απλώς μικρότερη» εκλογική νομιμοποίηση, τότε οι ευθύνες του εκλογικού σώματος θα είναι δικές του για τις συνέπειες που θα υπάρξουν σε βάρος του.
Κρίνεται η συνταγματική και προεδρική πλειοψηφίαΣτις επόμενες εκλογές, δεν κρίνεται μόνο η κυβερνητική πλειοψηφία για την οποία αρκεί ένα 38-39% στο πρώτο κόμμα του εκλογικού σώματος, για αυτοδυναμία του, είτε αθροιστικά του δικομματισμού (περίπου στο39-40%) προκειμένου να συνεχιστεί η καταστροφική για τον τόπο συγκυβέρνηση. Στις επόμενες εκλογές, κρίνεται, επιπλέον, και το αν θα υπάρξει συνταγματική πλειοψηφία (180+ των εδρών) προκειμένου να ικανοποιηθούν οι προσωπικές δεσμεύσεις που ανέλαβε ο Β.Βενιζέλος έναντι της Γερμανίας για εισαγωγή στο ελληνικό σύνταγμα των νεοφιλελεύθερων συνταγών και της γερμανικής οικονομικής κουλτούρας. Αν και συνταγματολόγος ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, υπονόμευσε την αρχή ότι το σύνταγμα απορρέει από την θέληση του λαού και αναγνώρισε δικαιώματα επί της αναθεώρησης του συντάγματος στην τρόικα.
Προκειμένου τα κόμματα του δικομματισμού να έχουν «συνταγματική πλειοψηφία» που να ικανοποιεί τον «δύσκολο» της συνταγματικής αναθεώρησης, θα πρέπει να έχουν αθροιστικά, μαζί και με τα όποια υποστηρίγματά τους, 48-49%. Το ακριβώς ποσοστό εξαρτάται, όπως και στην περίπτωση της διαμόρφωσης μιας κυβέρνησης, από την κατανομή των ποσοστών στις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις, ιδιαίτερα σε εκείνες που θα μείνουν εκτός της βουλής εξαιτίας του κατώφλι του 3%. Όσο μεγαλύτερο είναι αυτό το ποσοστό τόσο μικρότερα τα απαιτούμενα ποσοστά συγκρότησης μιας συνταγματικής πλειοψηφίας.
Το αν θα υπάρξουν σε βραχύ χρονικό διάστημα νέες εκλογές, θα εξαρτηθεί από την πορεία των κοινωνικών αγώνων, την κατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα και τη στάση καθώς και τις επιλογές των τροϊκανών. Υπάρχει ένας παράγοντας που ξεφεύγει των προαναφερθέντων. Είναι η εκλογή νέου Προέδρου της χώρας που πιθανά να προκύψει στη διάρκεια της επόμενης βουλής. Κατά συνέπεια η αποτροπή να αποκτήσουν οι μνημονιακές δυνάμεις προεδρική πλειοψηφία είναι και αυτή μεγάλης σημασίας όπως εκείνης της αποτροπής συγκρότησης νεοφιλελεύθερης συνταγματικής πλειοψηφίας.
Τι μπορούμε να κάνουμε; Στις επικείμενες εκλογές δεν κρίνεται μόνο το ποιος κυβερνά, αλλά και σε συνάρτηση με αυτό, αν θα νομιμοποιηθούν όλες οι παρανομίες των τελευταίων ετών. Αν θα υπάρξει συνταγματική και προεδρική πλειοψηφία που θα επικυρώσει παράνομες δεσμεύσεις προς τρίτους. Για αυτό, πέραν τα όσα λένε ή παριστάνουν ότι λένε τα αντιμνημονιακά κόμματα από διαφορετικές κατευθύνσεις, πέραν της χωριστής καθόδου τους στις εκλογές, μπορούν και οφείλουν να συμφωνήσουν σε ένα ελάχιστο άμεσο πρόγραμμα κοινής στάσης και δράσης των διαφορετικών ψηφοδελτίων, τόσο ως προς το εκλογικό σύστημα, όσο και ως προς τα (πιθανά) αποτελέσματα που θα υπάρξουν. Ανάμεσα σε αυτά προτείνω τα εξής:
Α. Συμφωνία όλων των αντιμνημονιακών δυνάμεων ότι θα δώσουμε από κοινού, έστω και από διαφορετικά μετερίζια, τη μάχη για να μην υπάρξει κοινοβουλευτική πλειοψηφία των μνημονιακών. Ότι ακόμα και αν αυτό είναι δυσκολότατο, ότι σε κάθε περίπτωση θα δώσουμε τη μάχη για αποτροπή του να έχουν οι μνημονιακές δυνάμεις συνταγματική και προεδρική πλειοψηφία.
Β. Το [α] συνεπάγεται κοινό αγώνα για αποτροπή του να οδηγηθούν νέοι ψηφοφόροι στην χώρα της απογοήτευσης, δηλαδή του λευκού, του άκυρου και της αποχής. Σε αυτούς που έχουν δικαιολογημένες τάσεις αναχωρητισμού, θα πρέπει να εξηγηθεί, από όλες τις αντιμνημονιακές δυνάμεις, ότι με μια τέτοια επιλογή, στηρίζει τις χειρότερες πλευρές εκείνου που θέλουν να καταδικάσουν.
Γ. Μια συμφωνία αλλαγής του εκλογικού νόμου. Η απλή αναλογική όχι μόνο είναι δίκαιη και εκφράζει την πραγματική θέληση των εκλογέων, αλλά αποδείχτηκε, πλέον, ότι τα δώρα των +40 ή +50 εδρών κάθε άλλο παρά διασφαλίζουν την σταθερότητα στο εκλογικό σύστημα. Το ΠΑΣΟΚ με 44% των ψήφων και 160 έδρες κατάρρευσε. Η συμφωνία αλλαγής του εκλογικού νόμου να συνοδευτεί με μια συμφωνία ότι θα καταργηθούν οι 50 έδρες «δώρα» του εκλογικού νόμου και κατά προέκταση θα περιοριστεί ο αριθμός των βουλευτών από 300 σε250.
Δ. Συμφωνία κατάργησης όλων των τροπολογιών που ψηφίστηκαν τις τελευταίες ημέρες στη Βουλή. Αν η συμφωνία μπορεί να προχωρήσει μέχρι τα μνημόνια και τις δανειακές συμβάσεις ακόμα καλύτερα. Διότι θα σημαίνει ότι οι πιο διαφορετικές δυνάμεις κινούνται από ένα ελάχιστο άμεσο πρόγραμμα σε ένα ευρύτερο. Σε αυτή την περίπτωση προτείνω το αμέσως επόμενο, το [ε}.
Ε. Εφόσον η συμφωνία μπορεί να γίνει ευρύτερη, τότε να τεθεί μια ελάχιστη συμφωνία διακυβέρνησης απαλλαγής της χώρας από τα μνημόνια και τις δανειακές συμβάσεις, ελέγχου του χρέους πώς δημιουργήθηκε, πότε που πήγαν ποια δάνεια, ανακήρυξης ΑΟΖ κοκ.
Στ. Συμφωνία για το κέρδισμα των μονοεδρικών. Χαίρομαι για την υιοθέτηση αυτής της πρότασης από τρίτους, έστω και αν δεν κάνουν τον κόπο να πουν ποιος την διατύπωσε πρώτος δημόσια. Η πρόταση αυτή που την δημοσίευσα τον Φεβρουάριο φέτος (την επανέλαβα και στο twitter: @nikoskotzias στις ) δεν την γέννησα εγώ. Την πρωτάκουσα από φίλους που με είχαν καλέσει να μιλήσω σε μονοεδρικές περιφέρειες, όπως στην Κεφαλονιά. Μια συμφωνία κατανομής των μονοεδρικών περιφερειών ανά αντιμνημονιακή δύναμη και αναλογικά με τη δύναμή της, θα συσπειρώσει την πλειοψηφία σε αυτές τις περιοχές, πρώην νομούς. Το κυριότερο θα δείξει έμπρακτα τις δυνατότητες που έχουν σήμερα οι δημοκρατικές, προοδευτικές, αριστερές δυνάμεις στο να αναπτύξουν ενωτικές πρωτοβουλίες και να εξασφαλίσουν την στήριξη της πλειοψηφίας.
Θα μπορούσα να αναφερθώ και σε άλλα άμεσα μέτρα ελάχιστης κοινής δράσης ανάμεσα στις πιο διαφορετικές αντιμνημονιακές δυνάμεις ακόμα και αν κατέρχονται σε ξεχωριστά ψηφοδέλτια. Το πολιτικό γεγονός παραμένει και με τα λίγα παραδείγματα που έφερα. Οποιος εννοεί την κοινή δράση και την εφαρμογή μιας πολιτικής συνεργασίας, δεν έχει παρά να υιοθετήσει τα πιο πάνω, ή έστω να διατυπώσει δικά του εναλλακτικά «προτάγματα» και προτάσεις. Το κύριο είναι να κυριαρχήσουν οι ανάγκες του λαού και όχι των μηχανισμών. Κριτήριο να είναι η μέγιστη δυνατή συγκέντρωση δυνάμεων και όχι κάποια «κληρονομικά δικαιώματα» ορισμένων μηχανισμών στα «λάφυρα» των επόμενων εκλογών.