Σταθήκαμε όρθιοι και μείναμε άνθρωποι! Υπάρχει άραγε κάτι πιο σημαντικό;

Γράφει ο Γιάννης Θ. Κεσσόπουλος   gkessopoulos@gmail.com Ο « Γκασταρμπάιτερ » της Έλενας Αρτζανίδου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσ...

Γράφει ο Γιάννης Θ. Κεσσόπουλος 

gkessopoulos@gmail.com

Ο «Γκασταρμπάιτερ» της Έλενας Αρτζανίδου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Manus Scripta, έχει ήδη σκίσει. Γιατί μιλά τη γλώσσα του απλού κόσμου, γιατί είναι επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε και γιατί είναι αληθινό, βγαλμένο από την ψυχή της συγγραφέως της. Έτσι γράφει πάντα η Άρτζαν (τι θυμήθηκε χθες…), από την ψυχή της, και τα παιδικά βιβλία της που είναι πολλά, και τα ενηλίκων. Γέμισε το πατάρι του Ιανού, στην Αριστοτέλους, στην παρουσίαση του καινούριου της βιβλίου. Δίπλα της η συγγραφέας Σοφία Βόικου και ο καθηγητής παιδαγωγικής Ανδρέας Καρακίτσιος. Μπροστά της παιδιά και συγγενείς γκασταρμπάιτερ, αλλά και άνθρωποι που οι ίδιοι βρέθηκαν εργάτες στη Γερμανία στα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας του ’50 και του ’60 -ούτως ή άλλως η ιστορία του βιβλίου σταματά στα 1974, στη χρονιά της μεγάλης επιστροφής. Εκεί και η μάνα της. Στο εξώφυλλο του βιβλίου ο πατέρας της.
Ορισμένοι συγκινήθηκαν από το τραγούδι του Καζαντζίδη, με το οποίο άνοιξε η εκδήλωση. Άλλοι με όσα άκουσαν στη διάρκεια της εκδήλωσης. Παρόλο που δεν είχα σχέση με το έπος της μεταπολεμικής μετανάστευσης, άκουγα Καζαντζίδη από μικρός. Εκεί στις Σέρρες, στα μέσα της δεκαετίας του ’80, πριν το ξεκίνημα της ελεύθερης ραδιοφωνίας, σχεδόν όλοι οι πειρατικοί σταθμοί έπαιζαν Στελλάρα. Με συγκινούσε πάντοτε και με συγκινεί ακόμη το συναίσθημα που βγάζει. Αυτό το συναίσθημα (η μοναξιά, ο φόβος, η αγωνία, η νοσταλγία) που συνδέει τον Έλληνα γκασταρμπάιτερ του ’50, με τον Έλληνα μετανάστη του 2012. Και κάνει το βιβλίο της Αρτζανίδου εξαιρετικά επίκαιρο, παρόλο που γράφτηκε 8 χρόνια πριν, πολλά δηλαδή πριν την οικονομική κρίση που στέλνει πάλι τους Έλληνες στα ξένα προς αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής.
Η Έλενα δεν αναλύει το φαινόμενο. Σκαλίζει τις ψυχές μέσα από τις μνήμες της δικές της και τις εμπειρίες που της αφηγήθηκαν οι συγγενείς της. Και παρόλο που τα αυτοβιογραφικά στοιχεία είναι η βάση, όσα εξιστορεί αγγίζουν τους πολλούς. Μετατρέπει το προσωπικό σε συλλογικό -αυτό δεν είναι το στοιχείο που διακρίνει την τέχνη από τη σαβούρα; Γι’ αυτό και ορισμένοι από τους παρόντες αναγνώστες είπαν ότι είναι σα να διάβαζαν τη δική τους προσωπική ιστορία.
Κατά τη γνώμη μου, το σπουδαιότερο και πιο επίκαιρο μήνυμα που δίνει ο «Γκασταρμπάιτερ» είναι το μήνυμα της πραγματικής ελπίδας. Είναι η δύναμη που βρίσκει ο άνθρωπος και τα καταφέρνει ακόμη και στις πιο δύσκολες συνθήκες. Είναι η διαπίστωση ότι έχουμε περάσει και χειρότερα. Αλλά σταθήκαμε όρθιοι. Και μείναμε άνθρωποι! Υπάρχει άραγε κάτι πιο σημαντικό;