Θα «πνιγούμε» στο Ευρωπαϊκό «ναυάγιο»;;

Γράφει ο Κων/νος Μανίκας Οικονομολόγος–Ψυχολόγος Φτάσαμε λοιπόν και στο σημείο που ένας από του πυλώνες της Ευρωζώνης, η Ισπανία, ο...

Γράφει ο Κων/νος Μανίκας

Οικονομολόγος–Ψυχολόγος

Φτάσαμε λοιπόν και στο σημείο που ένας από του πυλώνες της Ευρωζώνης, η Ισπανία, ουσιαστικά αδυνατεί να καλύψει τις δανειακές της ανάγκες από τις αγορές. Ως φυσικό επακόλουθο αναφύονται ξανά, αλλά πλέον πιο επιτακτικά όλα τα κομβικά ζητήματα για τη φυσιογνωμία και την προοπτική του όλου εγχειρήματος, Αν, πότε και πως θα αντιμετωπιστεί σθεναρά και ριζικά η κρίση χρέους; Αν, πότε και πως θα αποκτήσει η Ευρωζώνηλειτουργικές διοικητικές δομές και ανταγωνιστικό παραγωγικό όραμα.
Η αρχική δομή του ευρώ δεν στηρίχτηκε στη διάθεση εμβάθυνσης της πολιτικής και οικονομικής διάρθρωσης της Ε.Ε. αλλά στη βάση μιας νομισματικής σταθερότητας προς όφελος της ασφάλειας των εμπορικών συναλλαγών. Γι’ αυτό και κανείς δεν έθεσε ως προαπαιτούμενο την μεταρρυθμιστική αναδιοργάνωση του κράτους και της οικονομίας πριν την είσοδο μιας χώρας στην ένωση.
Όταν έσκασε η χρηματοπιστωτική φούσκα στην άλλη μεριά του Ατλαντικού οι Ευρωπαίοι, παρά την έκθεση των τραπεζών τους σε τοξικά ομόλογα αντέδρασαν με περίσσια απάθεια. Το ίδιο έκαναν κι όταν οι επιπτώσεις αυτής της φούσκας άγγιξαν με διαφορετικούς τρόπους και τις κρατικές οντότητες. Η κρίση χρέους (δημόσιου ή ιδιωτικού) και ηκρίση ελλειμμάτων αντιμετωπίστηκαν ως αυτοφυείς ασθένειες κι όχι ως μέρος ενός συνολικότερου δομικού ζητήματος μεταθέτοντας τις λύσεις στο μέλλον.
Η κρίση χρέους αφέθηκε στο έλεος της αξιολόγησης των αγορών για να υπάρξουν κάποιες αποσπασματικές κινήσεις («κούρεμα» με ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και ενίσχυση της αγοράς ομολόγων με ρευστότητα από την ΕΚΤ) πολύ αργότερα κι όταν καμιά κίνηση από μόνη της δεν αρκούσε για να ανακτηθεί η αξιοπιστία στο σύστημα. Η κρίση ελλειμμάτων αντιμετωπίστηκε με την προκρούστεια λογική τηςβίαιης εσωτερικής υποτίμησης που «σκοντάφτει» και στις κοινωνικές αντιδράσεις και στους παραγωγικούς ανορθολογισμούς που δεν επιτρέπουν την ισόποση μείωση των τιμών.
Η Ε.Ε. βρίσκεται πλέον στο μεταίχμιο ιστορικών αποφάσεων που απέφευγε επιμελώς τα τελευταία χρόνια. Θα προχωρήσει σε έναν μηχανισμό κάλυψης μέρους των κρατικών χρεών και διαχείρισης των τραπεζικών επισφαλειών; Θα αναζητηθούν τρόποι ενίσχυσης της ανάπτυξης με στήριξη έργων υποδομής (κατασκευές, ενέργεια, ψηφιακός κόσμος) κι αύξηση της εσωτερικής κατανάλωσης στις εύρωστες οικονομίες;
Είχαμε προτείνει έγκαιρα, κι από εδώ, την έκδοση ευρωομολόγων για το μέρος του χρέους που υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ κάθε χώρας κι όχι το αντίθετο (να καλύπτεται το αρχικό 60%) κι αυτό γιατί έως το όριο που θέτει και η «Λισσαβόνα» τα κράτη μπορούν να δανειστούν με ευκολία από τις αγορές. Όσο προσεγγίζουν ή και ξεπερνούν το 100% αρχίζει ηεκτίναξη των επιτοκίων που κάνει δυσβάσταχτο το ύψος των τόκων επιβαρύνοντας και τα δημοσιονομικά μεγέθη.
Η ανάπτυξη δεν είναι μια αφηρημένη έννοια για λαϊκή κατανάλωση. Αποτελεί το αντίβαρο σε κάθε δημοσιονομική προσπάθεια και διατηρεί το απαραίτητο θετικό κλίμα προοπτικής στην ψυχολογία της αγοράς. Ο μετασχηματισμός της παραγωγικής βάσης, η στροφή στην έρευνα και την καινοτομία, οι υποδομές που δημιουργούν γενικότερο επενδυτικό υπόβαθρο είναι μαζί με τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις συστατικά στοιχεία μιας ισόρροπης αντιμετώπισης κάθε κρίσης.
Αυτό το Ευρωπαϊκό σταυροδρόμι μπορεί υπό συνθήκες να φέρει από εξαιρετικά θετικές έως καταστροφικές εξελίξεις για την Ελλάδα. Όσο αποδεικνύουμε ότι λειτουργούμε ως κομμάτι του παζλ που αναζητεί με διπλωματικές συμμαχίες, τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία και απτές αποδείξεις υπέρβασης των χρόνιων παθογενειών μας, τη συνέχιση της Ευρωπαϊκής του πορείας, είναι πολύ πιθανό να ωφεληθούμε από τα τεκταινόμενα.
Αν όμως επιλέξουμε τις «επαναστατικές» ασκήσεις θάρρους που θα δίνουν ακόμα και στους στενότερους συμμάχους μας την εικόνα του αμετανόητου και του υπερφίαλα συγκρουσιακού, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα να προτιμηθεί ο εξοστρακισμός της Ελλάδας ως παρίας της Ε.Ε. (ίσως και με μια μικρή περαιτέρω ενίσχυση για την αντιμετώπιση των πρώτων κατακλυσμιαίων συνεπειών της εξόδου από το ευρώ) και η στροφή της προσοχής στην ενεργοποίηση όλων εκείνων των μηχανισμών που θα δώσουν πλέον ένα σαφές μήνυμα για τη συνοχή και την αξιοπιστία της υπόλοιπης Ευρωζώνης.