Στόχος για δύο ή τρία μαγαζιά...

Η πρώτη νύφη που έρχεται προς διαπραγμάτευση με­τά την ΑΤΕ είναι η  Εμπορι­κή,  για την οποία υπολογί­ζεται πως οι τελικές και δεσμευτικές ...

Η πρώτη νύφη που έρχεται προς διαπραγμάτευση με­τά την ΑΤΕ είναι η Εμπορι­κή, για την οποία υπολογί­ζεται πως οι τελικές και δεσμευτικές προσφορές των τριών μνηστήρων (Εθνική, Alpha και Eurobank) θα υπο­βληθούν κατά το τέλος της εβδομάδας προς την Credit Agricole.
Τις ημέρες αυτές τόσο ο όμιλος της Alpha, ο μόνος από τους τρεις που έχει καταθέσει τελική πρόταση για εξαγορά της Εμπορικής, όσοι και αυ­τοί τηςΕθνικής και της Eurobank, ορι­στικοποιούν τις προσφορές τους με βάση τις τελευταίες οδηγίες του ΤΧΣ και της Τράπεζας της Ελλάδος. Τι λέ­νε αυτές; Ότι απλώς η Credit Agricole δεν θα είναι «σοφό» να φύγει… άρον – άρον από την Ελλάδα. Ούτε για τους Έλληνες ούτε για τους Γάλλους.
Αυτό εξηγεί εν μέρει και τη σπουδή των Ελλήνων τραπεζιτών να σπεύσουν για την Εμπορική, της οποίαςούτε οι καταθέσεις ούτε τα δάνεια δείχνουν να αποτελούν κάποιο ισχυρό κίνητρο. Αντιθέτως, κίνητρο δείχνει να είναι η εξ αγχιστείας συγγένεια με την Credit Agricole, η οποία πιέζεται να μείνει στην Ελλάδα με κάθε τρόπο.
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως δεν είναι τυχαίο ότι, μετά την παρέμβαση της ΤτΕ, η πρόταση των Γάλλων για την «επόμενη ημέρα» της Εμπορικής ήταν πολύ διαφορετική της αρχικής… Οι τρεις όροι που έβα­λε η ελληνική κεντρική τράπεζα σε μνηστήρες και πωλητή ήταν:
♦ Να προχωρήσει πριν από την πώλη­ση η ανακεφαλαιοποίηση της Εμπορι­κής από τους Γάλλους με 2,5 δισ. ευρώ.
♦    Να καλυφθεί από την Credit Agricole το κενό της διαφοράς δανεί­ων προς καταθέσεις, ύψους 4,55 δισ. ευρώ.
♦  Να παραμείνουν οι Γάλλοι μέτοχοι στο νέο σχήμα που θα προκύψει από τη συγχώνευση μιας εκ των τριών ελ­ληνικών τραπεζών με την Εμπορική.
Με αυτά τα δεδομένα, η συμφωνία που θα προκύψει θα προβλέπει ότι με την ανταλλαγή μετοχών η Credit Agricole θα πουλήσει την Εμπορική και θα πάρει μετοχές της τράπεζας η οποία θα την εξαγοράσει. Γι’ αυτό οι Έλληνες δείχνουν τόσο μεγάλο ενδι­αφέρον…
Κάπως έτσι οι Γάλλοι ενίσχυσαν τη θυγατρική τους με κεφάλαια 2,5 δισ. ευρώ λύνοντας το κεφαλαιακό πρό­βλημα της Εμπορικής, ώστε να είναι έτοιμη προς πώληση, ενώ στο νέο σχήμα ο γαλλικός όμιλος θα παραμεί­νει αποκτώντας μετοχές της νέας τρά­πεζας μέσω της κάλυψης του 10% της ίδιας συμμετοχής που απαιτεί ο νόμος για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών.
Σημειώνεται ότι το 10% θα καλυ­φθεί στην επικείμενη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου του νέου σχή­ματος, πάντα κατά τα πρότυπα που έχει θέσει ο συγκεκριμένος νόμος. Βαρόμετρο στην επιλογή του νέου παρτενέρ – μέσω της πώλησης της Εμπορικής – για την Credit Agricole είναι, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, το ύψος των κεφαλαιακών απαιτήσεων που αντιστοιχεί στο 10% της ίδιας συμμετοχής.
Το μικρότερο ποσό από τις τρεις ελ­ληνικές τράπεζες που διεκδικούν την Εμπορική, με βάση την παράμετρο αυ­τήν, το χρειάζεται η Alpha Bank. Παρ’ όλα αυτά στο τραπεζικό παρασκήνιο θεωρούν την ΕΤΕ ή τη Eurobank ισχυ­ρότερους υποψήφιους.
Καλά ενημερωμένες πηγές ανα­φέρουν πάντως ότι η τελική επιλογή της τράπεζας που θα «αναλάβει» την Εμπορική (και θα συνεργαστεί με την Credit Agricole ) καταδεικνύεται από την ίδια τη διαδικασία, και αυτό δεί­χνει με τη σειρά του και την παρεμβατικότητα των ξένων δανειστών στις ελληνικές εξελίξεις. Κοντός ψαλμός αλληλούια, που λέει κι ο λαός…
Η ώρα του Τ.Τ.
Η επόμενη οδηγία της τρόικας αφο­ρά το πάλαι ποτέ πανίσχυρο Ταχυδρο­μικό Ταμιευτήριο, που μπαίνει στη «μάχη» της πώλησης με τους ίδιους περίπου διεκδικητές.
Το κακό με την περίπτωση αυτήν είναι ότι δεν πρόκειται για ιδιωτική τράπεζα. Και καθώς τα τελευταία κε­φάλαια διατέθηκαν για την κάλυψη της μαύρης τρύπας της ΑΤΕ, η ανακε­φαλαιοποίηση εξελίσσεται σεγρίφο για το οικονομικό επιτελείο, δεδομέ­νου ότι στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας δεν υπάρχουν άλλοι δι­αθέσιμοι πόροι.
Για τον λόγο αυτόν η δημοσίευση των οικονομικών του αποτελεσμά­των παρατάθηκε για τον Οκτώβριο, οπότε η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι θα έχει πάρει τουλάχιστον ένα τμήμα της επόμενης δόσης. Η πίεση της τρόικας όμως παραμένει. Τουλάχιστον έστω να προδιαγραφεί η λύση…
Η ίδια η τρόικα δίνει πάντως και τη… βοήθεια, διαρρέοντας ότι η ιδι­ωτικοποίηση της τράπεζας θα επιτα­χυνθεί και θα διευκολυνθεί όταν ορι­στικοποιηθεί το πακέτο μέτρων των 11,5 δισ. ευρώ στα τέλη του Αυγού­στου, κάτι που με τη σειρά του θα βοηθήσει την αποδέσμευση της δόσης για την ανακεφαλαιοποίηση. Τοπι­θανότερο είναι ότι για το Ταχυδρομι­κό Ταμιευτήριο δεν θα ακολουθηθεί το μοντέλο που εφαρμόστηκε στην ΑΤΕ με τη διάσπασή της σε «καλή» και «κακή» τράπεζα.
Το Τ.Τ. σε καμία περίπτωση δεν έχει την εικόνα της ΑΤΕ. Όμως τόσο οι πι­έσεις της τρόικας για τον περιορισμό του κρατικού τομέα όσο και οι ζημίες του από το «κούρεμα» των ομολόγων και απευθείας στους τίτλους του ελλη­νικού Δημοσίου και στα δάνεια προς τις ΔΕΚΟ είναι μεγάλες. Γι’ αυτό η κυ­βέρνηση επιδιώκει την προκήρυξη δι­αγωνισμού με υποβολή προτάσεων που προϋποθέτουν ότι το συγκεκριμένο πρόβλημα θα καλυφθεί εκ των προτέρων με ανακεφαλαιοποίηση.
Ήδη στην τραπεζική «πιάτσα» ακούγεται ότι μετά την ανακεφαλαι­οποίηση (ή τη σχετική δέσμευση της κυβέρνησης, ώστε να προχωρήσουν ταχύτερα οι διαδικασίες) για την εξα­γορά του Τ.Τ. θα ενδιαφερθούντου­λάχιστον δύο μεγάλες ελληνικές τράπεζες, με τις ίδιες πηγές να φωτογραφίζουν πάλι την Εθνική και την Eurobank.
Εύλογες οι φήμες, αφού οι δύο αυ­τές τράπεζες διαθέτουν ποσοστό στο μετοχικό κεφάλαιο του Τ.Τ. κοντά στο 5% – 6%… Από την πλευρά του το Δη­μόσιο κατέχει ποσοστό 34% στο Τ.Τ., στο οποίο θα πρέπει να προστεθεί το 10% που κατέχουν τα Ελληνικά Τα­χυδρομεία.
Όποια λύση κι αν προκύψει για το Τ.Τ., το βέβαιο είναι ότι όλα όσα έχουν αναφερθεί (ΑΤΕ, Εμπορική, T.T., ΤΠΔ) δεν αναιρούν την κεντρική οδηγία της τρόικας, για δύο με τρεις τράπεζες.
Στην περίπτωση που ο «εθνικός πόλος» των πρώην κρατικών τραπε­ζών σχηματιστεί γύρω από την Εθνική (για μια συγχώνευση του Τ.Τ. θα πρέ­πει να συνυπολογιστούν τα ζητήματα ανταγωνισμού, καθώς στο μέτωπο των καταθέσεων η τράπεζα που θα προέκυπτε θα είχε μερίδιο αγοράς στις καταθέσεις 50%), τοερώτημα είναι ποιες θα είναι οι άλλες δύο τρά­πεζες που εννοεί η τρόικα. Και αυτό στην καλύτερηπερίπτωση, διότι στη χειρότερη μπορεί να είναι μία…
Όλα ανοιχτά
Πώς θα προκύψει το σενάριο των δύο ή τριών μεγάλων τραπεζικών ομίλων; Απλούστατα. Η δεύτερη φά­ση των συγχωνεύσεων θα οδηγήσει σε συζητήσεις μεταξύ των τεσσάρων μεγάλων. Και σε αυτό το σημείο όλοιοι συνδυασμοί είναι πιθανοί. Το κύριο όφελος των συγχωνεύσεων για τους τραπεζικούς ομίλους είναι η σημαντι­κή μείωση του λειτουργικού κόστους και οι σοβαρές οικονομίες κλίμακας.
Με δεδομένη τη φυγή των κατα­θέσεων, την απομείωση των ελληνι­κών ομολόγων, την εξαφάνιση των επιλέξιμων ενέχυρων και την ασφυ­κτική κατάσταση στη διατραπεζική αγορά, η ρευστότητα έχει χαθεί και οι οικονομίες μένουν ως μόνη διέξο­δος. Άλλωστε οι ελληνικές τράπεζες καλούνται να προστατεύσουν και το εξωτερικό τους δίκτυο, το οποίο ακό­μη τους προσφέρει έσοδα…
Τα δεδομένα
Το σύνολο των δανείων της Εμπο­ρικής στις 31.12.2011 διαμορφω­νόταν στα 19,1 δισ. ευρώ, ενώ οι καταθέσεις της ανέρχονταν σε 11,2 δισ., σημειώνοντας, σε αντί­θεση με το ελληνικό τραπεζικό σύστημα,αύξηση εξαιτίας της ασφάλειας που προσέφερε η γαλ­λική μητρική, αλλά και της επιθε­τικής πολιτικής που ακολούθησε σε επίπεδο επιτοκίων ο όμιλος της Εμπορικής αξιοποιώντας το πλεο­νέκτημα της ομπρέλας που προ­σέφερε η Credit Agricole .
Το ενεργητικό του Τ.Τ. διαμορ­φώνεται στα 15,9 δισ. ευρώ. Οι χορηγήσεις φτάνουν τα 8 δισ. ευ­ρώ, εκ των οποίων το 5,5% αφο­ρά δάνεια του Δημοσίου και τα 4,8 δισ. ευρώ είναι στεγαστικά. Οι κα­ταθέσεις του Τ.Τ. πέρυσι ήταν 10,9 δισ. ευρώ αλλά έχουν μειωθεί κοντά στα 9 δισ. ευρώ εξαιτίας της φυγής καταθέσεων.
Το Τ.Τ. απασχολεί 2.486 άτομα, έχει 148 καταστήματα και μπορεί να πουλά προϊόντα του μέσα από το δίκτυο των καταστημάτων των Ελληνικών Ταχυδρομείων. Τα ΕΛΤΑ κατέχουν το 10% του Τ.Τ, ενώ το Ταμιευτήριο κατέχει το 10% των ΕΛΤΑ και η σύμβαση της μεταξύ τους συνεργασίας λήγει το 2021.
Συρρίκνωση δικτύων
Την ώρα που οι τέσσερις μεγα­λύτερες ελληνικές τράπεζες της χώρας είχαν κλείσει 80 καταστήματα στο πρώτο τρίμηνο του 2012, δηλαδή προτού καν αρχίσει η θύελλα στο τραπεζικό σύστημα, οι μεταξύ τους συγχωνεύσεις δείχνουν ότι τα δίκτυα θα συρρικνωθούν άγρια τους επόμενους μήνες, με αλυσιδω­τές επιπτώσεις στην ελληνική κοινω­νία. Αυτό δεν είναι εκτίμηση συνδικα­λιστικών φορέων, αλλά του διεθνούς οίκου Jones Lang LaSalle , που προ­βλέπει δύσκολες ημέρες για όσους μισθώνουν ακίνητα σε τραπεζικούς ομίλους.
Εκτεθειμένοι στο κύμα λουκέτων σε τραπεζικά καταστήματα (το 50% των οποίων δεν θα χρειάζεται μέχρι το τέλος της δεκαετίας στην Ευρώπη, σύμφωνα με τη LaSalle) είναι τόσο οι ιδιώτες μισθωτέςκαταστημάτων που είχαν μέχρι σήμερα σίγουρα έσοδα και μηδενικό ρίσκο, όσο και οι θυγα­τρικές των τραπεζών στον χώρο των ακινήτων, όπως οι Ανώνυμες Εταιρεί­ες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιου­σία (ΑΕΕΑΠ), οι οποίες είναι ιδιοκτή­τες μεγάλου αριθμού υποκαταστη­μάτων.
Στην Ελλάδα λειτουργούσαν στα τέλη του 2011 περί τα 3.575 τραπε­ζικά καταστήματα και θεωρείται σί­γουρο πως στο τέλος του επόμενου έτους, όταν θα έχουν ολοκληρωθεί οι συγχωνεύσεις και οι αναδιατάξεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, τα καταστήματα θα είναι πολύ λιγότε­ρα, ακόμη και κατά 40%.
Δεκάδες υποκαταστήματα ήδη υπολειτουργούν λόγω της κρίσης και οι συγχωνεύσεις θα φέρουν το τελει­ωτικό χτύπημα στα προβληματικά δί­κτυα. Στις σημερινές συνθήκες (πόσω μάλλον αυτές που θα επικρατούν το φθινόπωρο) θα είναι δύσκολο να διατηρηθούν τα περίπου 540 κατα­στήματα της Εθνικής, τα 468 της ΑΤΕ (κατ’ αρχήν η Πειραιώς ανακοίνωσε πως δεν θα υπάρξουν λουκέτα), τα 414 της Alpha, τα περίπου 400 της Εμπορικής και τα 320 της Eurobank.
Με την ολοκλήρωση των συγχω­νεύσεων οι τράπεζες που θα συμμε­τάσχουν πρέπει να υποβάλουν και τα σχετικά πλάνα αναδιάρθρωσης στην Τράπεζα της Ελλάδος και στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Εκεί θα καταγράφεται η προβλεπόμενη μείωση του προσωπικού και του δικτύου των νέων σχημάτων που προ­έκυψαν από τις συγχωνεύσεις, μαζί με τις συνέργειες που προκύπτουν.
Στην περίπτωση της ΑΤΕ όλο το προ­σωπικό και όλο το δίκτυο μεταφέρε­ται στην Πειραιώς. Οι εργαζόμενοι θα υποβάλουν τις παραιτήσεις τους στην υπό εκκαθάριση τράπεζα και θα λάβουν αποζημίωση για τα χρόνια της δουλειάς τους. Για τον σκοπό αυτόν θα χρησιμοποιηθούν τα 95 εκατ. ευρώ του τιμήματος που κατέβαλε η Πειραιώς στην υπό εκκαθάριση ΑΤΕ. Και μετά θα υπογράψουν νέες συμβάσεις εργα­σίας με την Πειραιώς.
Βέβαια, η περίπτωση αυτή δείχνει να έχει ιδιάζουσες παραμέτρους. Πε­ρίπου 1.800 υπάλληλοι της ΑΤΕ πρόκει­ται να συνταξιοδοτηθούν έως το 2014. Κάτι που σημαίνει ότι το σχέδιο αναδι­άρθρωσης της Πειραιώς θα παρουσιά­ζει ικανή μείωση προσωπικού για την επόμενη τριετία. Εάν κριθεί αναγκαίο, θα εξεταστεί και πρόγραμμα εθελου­σίας εξόδου για το σύνολο των εργα­ζομένων της Πειραιώς, κάτι που, όπως διευκρινίζεται από τη διοίκηση, δεν διαφαίνεται αυτήν τη στιγμή. Παρ’ όλα αυτά, οι τράπεζες που θα πρωταγωνι­στήσουν στον πρώτο γύρο των συγχωνεύσεων έχουν ήδη στα σκαριά προ­γράμματα εθελουσίας εξόδου.
Θυγατρικές ξένων τραπεζών έχουν ήδη εξασφαλίσει από τις μητρικές τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων που θα τρέξουν αμέσως μετά την ολο­κλήρωση της συμφωνίας συγχώνευ­σης, ενώ για τις εγχώριες τράπεζες το κόστος θα συμπεριληφθεί στον συ­νολικό λογαριασμό της ανακεφαλαιοποίησης, εφόσον βεβαίως εγκριθεί το πλάνο αναδιάρθρωσης που θα κα­ταθέσουν.
Όμως και οι ελληνικές τράπεζες βρί­σκονται ένα βήμα πριν από την ανακοί­νωση προγραμμάτων πρόωρης συντα­ξιοδότησης.