Ο Πούτιν ποντάρει στη Σιβηρία...

Ο ισχυρός άνδρας της Μόσχας οραματίζεται να μετατρέψει σε «Καναδά» τη ρωσική Απω Ανατολή. Η απόφαση του Βλαντίμιρ Πούτιν να διαθέσει 1,6 δισ...

Ο ισχυρός άνδρας της Μόσχας οραματίζεται να μετατρέψει σε «Καναδά» τη ρωσική Απω Ανατολή.

Η απόφαση του Βλαντίμιρ Πούτιν να διαθέσει 1,6 δισ. ευρώ από τον εφετινό προϋπολογισμό της Ρωσίας για την ανάπτυξη της τεχνολογικής υποδομής στην Ανατολική Σιβηρία είναι ένδειξη του αυξημένου ενδιαφέροντος της Μόσχας για το σχεδόν αγνοημένο τμήμα της ασιατικής επικράτειάς της. 

«Αν ο Μέγας Πέτρος ζούσε σήμερα, ούτε την Αγία Πετρούπολη ούτε τη Μόσχα θα έκανε πρωτεύουσα της Ρωσίας. Το Βλαδιβοστόκ θα διάλεγε» δήλωσε προ ημερών ο Ντμίτρι Τρένιν, του μοσχοβίτικου Κέντρου Κάρνεγκι.
Ο ρώσος οικονομολόγος αναλυτής δεν σχολίαζε το όψιμο ενδιαφέρον της Ιαπωνίας να ενισχύσει τις σχέσεις της με το Βιετνάμ, ούτε την απόφαση της κυβέρνησης του προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα να μετατοπίσει το κέντρο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στον Ειρηνικό και στην Απω Ανατολή. Εξηγούσε την πρόσφατη απόφαση του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν να διαθέσει 1,6 δισ. ευρώ του εφετινού προϋπολογισμού ειδικά για την ανάπτυξη της τεχνολογικής υποδομής στην Ανατολική Σιβηρία.
Το κονδύλι των 1,6 δισ. ευρώ για τη Σιβηρία είναι μία μόνο ένδειξη του ενδιαφέροντος που άρχισε να δείχνει η Ρωσία για το – σχεδόν αγνοημένο – τμήμα της ασιατικής επικράτειάς της. Είναι, βέβαια, γεγονός ότι η Μόσχα έχει περιορίσει τελευταία το οικονομικό και πολιτικό ενδιαφέρον της για την Ευρώπη, για την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) ειδικότερα, και ο πρόεδρος Πούτιν δεν το έκρυψε στην τελευταία συνάντησή του με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο.

Η γαλλική «Le Monde» αποκάλυψε ότι το ρωσικό θησαυροφυλάκιο έχασε μερικά δισεκατομμύρια λόγω της κρίσης του ευρώ. Οι άνθρωποι του Κρεμλίνου όμως, χωρίς να αρνούνται ότι τους έχει απογοητεύσει η κρίση της ευρωζώνης, βεβαιώνουν ότι η ποιοτική αναβάθμιση της ανατολικής Σιβηρίας ήταν απόφαση που είχαν λάβει από κοινού οι Πούτιν και Ντμίτρι Μεντβέντεφ πριν από περίπου τρία χρόνια.

Το (καθυστερημένο) ενδιαφέρον του Κρεμλίνου για το ακραίο ανατολικό τμήμα της Ρωσίας δεν παρακινήθηκε όμως μόνο από την κρίση του ευρώ και τον πλούτο που κρύβει το υπέδαφός του – σε 440 δισ. ευρώ υπολογίζει τα μεταλλεύματα και τις άλλες πρώτες ύλες της Ανατολικής Σιβηρίας η εταιρεία Rusal του ρώσου δισεκατομμυριούχου Ολεγκ Ντεριπάσκα. Είναι η πληθυσμιακή και οικονομική ανάπτυξη της όμορης Βόρειας Κίνας και Μογγολίας που παίζει ρόλο, είναι η ανάδυση του Βιετνάμ στον πολιτικό χώρο της περιοχής και είναι η επανεμφάνιση του «αμυντικού διδύμου» Ιαπωνίας – Αμερικής που προβάλλει πιο απαιτητικά και πιο επίμονα στη Ρωσία την αξίωση «να επιστραφούν» στην Ιαπωνία δύο νησιά από τις Κουρίλες.

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι στη Μόσχα δεν κρύβουν την ανησυχία τους για τις εξελίξεις που μπορεί να υπάρξουν στην Απω Ανατολή. Ούτε και αδιαφορούν για τη δύσκολη θέση στην οποία μπορεί να βρεθεί η Ρωσία «αν σφίξουν τα πράγματα». Ανώνυμη πηγή σάρκασε και απέρριψε την περασμένη εβδομάδα την «προοπτική πολέμου Κίνας – ΗΠΑ» που βλέπουν αμερικανοί αναλυτές και δημοσιοποίησε η «Wall Street Journal» (13/6) σημειώνοντας ότι «αποκλείει στρατιωτική σύγκρουση για τα επόμενα αρκετά χρόνια». Πρόσθεσε όμως ότι η Ρωσία «παίρνει, φυσικά, τα μέτρα της». Και αναφέρθηκε στα σχέδια για μόνιμη παρουσία των νεότευκτων σκαφών του Ρωσικού Στόλου του Ειρηνικού στις ρωσικές βάσεις της Ανατολικής Σιβηρίας, στα «έκτακτα κονδύλια» για την άμυνα της περιοχής που ζήτησε ο Πούτιν να εγκρίνει η Δούμα και στην «κυβερνητική προσπάθεια» να βελτιωθεί το επίπεδο ζωής των κατοίκων της. Η Μόσχα θα επιχειρήσει να ανακτήσει κύρος και επιρροή στην περιοχή τον Σεπτέμβριο, με τη διάσκεψη κορυφής της οικονομικής συνεργασίας όλων των κρατών του Ειρηνικού που οργανώνει για πρώτη φορά. Εκεί «θα απλώσει το κόκκινο χαλί γενναίων προσκλήσεων προς κράτη εκτός της περιοχής και ανοικτών προκλήσεων προς διεθνείς μεγαλο-επενδυτές» γράφει το αμερικανικό «Diplomat» (14/8). Μια ιδέα του τι θα είναι αυτές οι «προκλήσεις» δίνουν οι «Financial Times» (18/8) που αναφέρουν ότι «η Ρωσία έχει την ευκαιρία να δημιουργήσει έναν Καναδά στη Σιβηρία (…), έχει μια πραγματική ευκαιρία να παύσει να εξαρτάται από την Ευρώπη».

Και η Ευρώπη; Απασχολημένη με την κρίση στην ευρωζώνη, υπονομευμένη από τους κάθε μορφής και χώρας ευρωσκεπτικιστές, επιχειρεί να βελτιώσει την εικόνα της στη Μόσχα. Κάτι όχι πολύ εύκολο, επειδή στη Μόσχα έχουν διαπιστώσει ότι ενώ η ρωσική πλευρά δείχνει πάντοτε προθυμία ουσιαστικής συνεργασίας, η ΕΕ, όπως τόνισε ο πρωθυπουργός Μεντβέντεφ στον πρόεδρο της ΕΕ Χέρμαν βαν Ρομπάι, «επινοεί συνεχώς προσχήματα, εφευρίσκει προβλήματα και προτιμά να δείχνει καλό παιδί σε τρίτους παρά να ανταποκριθεί στις (ρωσικές) ανοικτές προσκλήσεις για παραγωγική συνεργασία».

Η περιφερειακή μοναξιά της Ρωσίας
Εκείνο το οποίο ανησυχεί – και ενοχλεί – το Κρεμλίνο φαίνεται ότι είναι η προοπτική της πολιτικής απομόνωσης της Ρωσίας στην Απω Ανατολή, προοπτική που εκδηλώνεται όλο και πιο έντονα. Οι Βλαντίμιρ Πούτιν και Ντμίτρι Μεντβέντεφ μπορεί να επισκέφθηκαν το Πεκίνο επτά φορές τους τελευταίους 18 μήνες και να συζήτησαν με τους κινέζους ομολόγους τους «θέματα κοινού ενδιαφέροντος που αφορούν κυρίως την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή σε ατμόσφαιρα φιλίας και αναπτυγμένων σχέσεων», μπορεί να προσβλέπουν στην αύξηση σε 200 δισ. δολάρια του διμερούς εμπορίου με την Κίνα, αλλά η Μόσχα αντιλαμβάνεται ότι δεν συμμετέχει στο παιχνίδι που παίζεται. Το Κρεμλίνο δεν ενημερώθηκε ούτε για το είδος της συνεργασίας στην έρευνα και τεχνολογία που υπέγραψε η Κίνα με την Αμερική ούτε για τους λόγους της αρνητικής στάσης της Κίνας στην τελευταία διάσκεψη των χωρών του Ειρηνικού – Ινδικού που την οδήγησε σε πλήρη αποτυχία.

Τα γενναιόδωρα ανοίγματα της Ρωσίας προς τη Νότια Κορέα – το διμερές εμπόριό τους έφθασε πέρυσι τα 17,7 δισ. δολάρια – «δεν βρήκαν την αναμενόμενη ανταπόκριση», έγραψαν οι «Moscow Times» (11/7), αφήνοντας να εννοηθεί ότι «υπήρξε παρέμβαση» του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ακόμη και οι σχέσεις της Ρωσίας με την Αυστραλία «δηλητηριάζονται (…) υπό την πίεση της δήθεν παραβίασης των πολιτικών δικαιωμάτων των Ρώσων, ένα μύθευμα made in USA», σημειώνει η ιστοσελίδα της κυβερνητικής «Πράβδα».

«Στο Βλαδιβοστόκ…»
Οι ρωσικές εφημερίδες δημοσιεύουν τελευταία άρθρα και αναλύσεις οικονομολόγων και πολιτικών σχολιαστών που καταλήγουν όλα σχεδόν στο να παροτρύνουν τους νέους επιστήμονες να εγκαταλείψουν τις πόλεις της αναπτυγμένης ευρωπαϊκής Ρωσίας και να εγκατασταθούν στα «πλούσια εδάφη» της Ανατολικής Σιβηρίας που «ζητούν ανάπτυξη και προσφέρουν πλούτο». Η οικονομική εφημερίδα «Kommersant» έγραφε ότι στην «υποβαθμισμένη από κάθε άποψη» περιοχή ο πρωθυπουργός Μεντβέντεφ υποσχέθηκε «εκ βάθρων εκσυγχρονισμό (…) ώστε το 2020 το Βλαδιβοστόκ να είναι μια πλήρως σύγχρονη μεγαλούπολη, ένας φάρος του σύγχρονου πολιτισμού για τον ευρύτερο χώρο της Απω Ανατολής».

Για κάποιους η πασίγνωστη προτροπή «Στη Μόσχα, αδελφές μου, στη Μόσχα…» από το θεατρικό «Τρεις αδελφές» του Τσέχοφ ίσως ήρθε η ώρα να γίνει «Στο Βλαδιβοστόκ…».