Το άδικο αφορολόγητο των παιδιών

του Κων/νου Μαρκάζου* Εκτός από την ιερή αγανάκτηση για την κατάργηση του αφορολόγητου ορίου για τα παιδιά και εν μέσω πλήθους σχολίω...

του Κων/νου Μαρκάζου*

Εκτός από την ιερή αγανάκτηση για την κατάργηση του αφορολόγητου ορίου για τα παιδιά και εν μέσω πλήθους σχολίων και άρθρων που πενθούν πάνω από το πτώμα της υπογεννητικότητας, είναι σκόπιμο να ακουστεί και ο…..
αντίλογος.
Είναι λοιπόν ο Στουρνάρας «Ηρώδης που σκοτώνει τις οικογένειες με παιδιά», και «στέλνει τον λογαριασμό σε όσους έκαναν το… φορολογικό ατόπημα να αποκτήσουν περισσότερα από δύο παιδιά», ενώ επιβάλλει «αυστηρή φοροτιμωρία στους τρίτεκνους», αυτήν τη made in Greece κατηγορία που ισορροπεί ανάμεσα στους πολύτεκνους και τους ολιγότεκνους.
Τι και αν η φοροέκπτωση αντικαθίσταται από μηνιαίο επίδομα 40-50 ευρώ για κάθε παιδί, βάσει εισοδηματικών κριτηρίων, για να μη λαμβάνουν επίδομα εύποροι πολυτέκνου, τι και αν (σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών) με το νέο σύστημα ωφελούνται όσοι έχουν παιδιά και εισόδημα μέχρι 33.000 ευρώ. Το ΠΑΣΟΚ απειλεί με αποχώρηση αν υποσταλεί η σημαία του παιδοαφορολόγητου, που μάλλον θεωρεί το σημαντικότερο θέμα του φορολογικού νομοσχεδίου.
Το μεγαλύτερο σημερινό πρόβλημα της χώρας, ο λαϊκισμός, κατατροπώνει χωρίς αντίσταση την αντίθετη άποψη (ή βολικότερα το σκιάχτρο της) και αναζητά την κεφαλή του συντάκτη της διάταξης σαν να ήταν παιδεραστής. Σε τηλεκαφενείο των οκτώ ακούσαμε τηλεεισαγγελέα να εκδίδει την ετυμηγορία ότι «αν δεν είναι άσχετος όποιος εισηγήθηκε το μέτρο, τότε είναι χαζός», ενώ τηλεαστέρας (Άδ. Γεωργιάδης) ανέφερε ότι είναι αντίθετος με την κατάργηση του αφορολόγητου για παιδιά γιατί «είναι ενάντια στη δεξιά ιδεολογία, που είναι υπέρ της οικογένειας». 

 Θα μπορούσαμε να αντιμετωπίζουμε διασκεδαστικά τέτοιες τοποθετήσεις από γραφικούς πολιτικούς που (φευ!) διεκδικούν να μας κυβερνούν από υπουργικά πόστα, αν δεν είχαν τόσο μεγάλη προβολή.
Από την αρχή τοποθετούμαι ότι η κατάργηση του αφορολόγητου για τα παιδιά πρόκειται για σωστό μέτρο, που άργησε να έρθει, για τον ίδιο λόγο που τόσες μεταρρυθμίσεις δεν έγιναν στην Ελλάδα. Τον φόβο (ή το άλλοθι) του «πολιτικού κόστους». Τα επιχειρήματα είναι τα εξής:
1. Όσα αφορολόγητα ποσά αφαιρούνται από το εισόδημα ωφελούν τα υψηλότερα εισοδήματα. Το αποτέλεσμα είναι τα παιδιά των πλούσιων εισοδηματικών τάξεων να αξίζουν περισσότερο σε επιστροφές φόρων από τα φτωχά. Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα Πληροφοριακών Συστημάτων, το μέτρο του αφορολόγητου δεν παρέχει ωφέλεια στις 440 χιλ. από το 1,3 εκατ. οικογενειών με παιδιά, ενώ αφήνει ανέγγιχτες 220 χιλ. οικογένειες που δηλώνουν εισόδημα κάτω από 5.000 ευρώ. Φυσικά το θέμα είναι πόσοι εκτός από τους μισθωτούς δηλώνουν σωστά τα εισοδήματά τους, αλλά αυτός δεν είναι λόγος να σακατεύεται η φιλοσοφία των φορολογικών συστημάτων. Είναι προϋπόθεση για να ασκηθεί σοβαρή κοινωνική πολιτική μέσω επιδομάτων.
2. Ένα σύστημα με επιδόματα είναι πολύ πιο δίκαιο σε εποχές όπου ο κόσμος δεν έχει κανένα εισόδημα, παρά ένα σύστημα που επιβραβεύει μόνο αυτούς που έχουν εισόδημα. Για να αποφεύγονται αδικίες, μια καλή ιδέα είναι να ερευνάται υποχρεωτικά η πραγματική εισοδηματική κατάσταση κάθε δικαιούχου, πριν δοθεί οποιοδήποτε επίδομα και να μη λαμβάνουν χρήματα φορολογουμένων (συνήθως μισθωτών) διάφοροι φοροφυγάδες. Σημειώνεται ότι σήμερα το επίδομα πολυτέκνων δίνεται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια.
3. Μία από τις πολλές παραμορφώσεις του φορολογικού μας συστήματος οφείλεται στο ότι έχει ως στόχο την υποκατάσταση αναπηριών του κοινωνικού κράτους. Είναι γνωστό από πολλές μελέτες ότι οι δαπάνες των κοινωνικών παροχών στην Ελλάδα έχουν χαμηλή αποτελεσματικότητα, παρότι το ύψος τους ανέρχεται στον μέσο όρο ανεπτυγμένων χωρών του ΟΟΣΑ.
Τα αφορολόγητα ποσά αντικαθιστούν την αδυναμία αυτή με ανορθολογικό τρόπο. Για παράδειγμα, το αφορολόγητο του ενοικίου των τέκνων που σπουδάζουν «καλύπτει» το έλλειμμα φοιτητικών εστιών, ενώ τις πολλές στρεβλώσεις της στεγαστικής αγοράς «διορθώνει» το αφορολόγητο ποσό των τόκων στεγαστικών δανείων. Με παρόμοια λογική διαφημίζεται η καταπολέμηση της υπογεννητικότητας και η ενίσχυση της οικογένειας μέσω αφορολογήτων, που όμως δεν ισχύει.
4. Το αφορολόγητο δεν γεννά παιδιά. Αν μπορούσε να διεξαχθεί ένα πείραμα για να βρεθεί η συσχέτιση του ύψους του αφορολόγητου ποσού με τον βαθμό της υπογεννητικότητας, εικάζω ότι θα ήταν μηδέν χωρίς δεκαδικά. Σε άλλες (ανεπτυγμένες) χώρες όπου δεν υπάρχουν φορολογικά κίνητρα για παιδιά, αλλά μόνο επιδόματα, γεννιούνται περισσότερα παιδιά ανά οικογένεια σε σχέση με την Ελλάδα.
Οι λόγοι που καθυστερούν οι νέοι Έλληνες να δημιουργήσουν οικογένεια, να κάνουν παιδιά ή το ότι σταματάνε σε 1 ή 2 παιδιά είναι άσχετοι με τη φορολογία. Η γονική επένδυση είναι μια σοβαρή επιλογή και ενθαρρύνεται ή δυσχεραίνεται από άλλους παράγοντες. Ποιος γονέας δεν θα θυσίαζε το πενιχρό όφελος του αφορολόγητου αν κόστιζε λιγότερο η ανατροφή του κάθε παιδιού; Το εκπαιδευτικό μας σύστημα μόνο δημόσιο και δωρεάν δεν είναι, με εξαίρεση τη συνταγματικά κατοχυρωμένη τριτοβάθμια εκπαίδευση, που οδηγεί είτε στην πανάκριβη εκπαιδευτική μετανάστευση είτε σε αμφίβολης αξίας εγχώρια ιδιωτικά εκπαιδευτικά υποκατάστατα των ΑΕΙ.
Αντίστοιχα κενά προς κάλυψη αντιμετωπίζονται στο θέμα της περίθαλψης των παιδιών από τη γέννησή τους ή ακόμα και πριν από αυτήν στα ιδιωτικά μαιευτήρια αντί για καλά δημόσια που θα περίμενε κάποιος σε μια χώρα με την ανάπτυξη της Ελλάδας. Ο κατάλογος με τα κόστη είναι μακρύς και η έλλειψη κρατικής φροντίδας και πολιτικής για τα παιδιά δεν καλύπτεται από κανένα αφορολόγητο.
5. Δεν είναι δίκαιο να επιβαρύνουν φορολογικά οι προσωπικές επιλογές κάποιων από τους υπόλοιπους. Γιατί να φορολογούνται περισσότερο όσοι δεν έχουν παιδιά (για οποιονδήποτε λόγο), όταν από τη διανομή των φόρων ωφελούνται κατά τεκμήριο περισσότερο όσοι έκαναν την επιλογή να έχουν απογόνους;
Τα μεγαλύτερα ποσά των φόρων δαπανώνται μέσω του εκπαιδευτικού ή του υγειονομικού συστήματος. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι άδικο για τα ίδια τα παιδιά που δεν έχουν κανέναν ή έχουν έναν αδελφό να μειονεκτούν ή σε εκπαιδευτικούς διαγωνισμούς ή σε προσλήψεις σε σχέση με πολύτεκνες οικογένειες. Επειδή υπάρχει κίνδυνος παρεξήγησης, μιλάμε για επιδότηση επιδόσεων σε διαγωνισμούς όπου όλοι συμμετέχουν ταυτόχρονα, αλλά τα αποτελέσματα επηρεάζονται θετικά (άρα αρνητικά για τους υπόλοιπους) από την οικογενειακή κατάσταση.
Τα παραπάνω αναφερθέντα δεν αναιρούν το γεγονός ότι το φορολογικό νομοσχέδιο, κάτω από το βάρος εισπρακτικών στόχων, περιέχει λίγες τομές προς τη σωστή κατεύθυνση και σίγουρα απέχει από την καθιέρωση ενός διαφορετικού φορολογικού συστήματος, το οποίο όμως είναι κάτι ευρύτερο και δεν καθορίζεται από το πόσα κλιμάκια συντελεστών υπάρχουν και πόσα αφορολόγητα αναγνωρίζονται.
Αν όμως ο διάλογος για το φορολογικό γίνεται με τον τρόπο που είδαμε με αφορμή το αφορολόγητο των προστατευόμενων τέκνων, τίποτα δεν μας προστατεύει από τα τέκνα του λαϊκισμού και την άδικη υπερφορολόγηση.
ΥΓ.: Ο υπογράφων έχει δύο παιδιά και ζημιώνεται φορολογικά από την κατάργηση του αφορολογήτου για τα τέκνα. 
* Ο κ. Κωνσταντίνος Μαρκάζος είναι οικονομολόγος.

kafeneio-gr.blogspot.com