Τα οικονομετρικά μοντέλα μετά την κρίση...

Κων/νος Μανίκας Οικονομολόγος–Ψυχολόγος Πολλά διδάγματα αφήνει πίσω της αυτή η κρίση. Διδάγματα ηθικά, αξιακά, καταναλωτικά, πολιτι...

Κων/νος Μανίκας

Οικονομολόγος–Ψυχολόγος

Πολλά διδάγματα αφήνει πίσω της αυτή η κρίση. Διδάγματα ηθικά, αξιακά, καταναλωτικά, πολιτικά. Διδάγματα όμως που έχουν να κάνουν και με την οικονομετρική θεώρηση των εξελίξεων. Διδάγματα για τον κοντόφθαλμο,μαθηματικά ιδεατό, οικονομικά περιοριστικό τρόπο που αντιλαμβανόμαστε ένα πεδίο γνώσης που σταδιακά μετατράπηκε από μια πολυεπίπεδη κοινωνική επιστήμη σύνδεσης αντίρροπων, συχνά ασύμβατων δυναμικών σε ένα στατικό αλγεβρικό μοντέλο ανάλυσης ικανοποίησης προαποφασισμένων «προφητειών».
Τα οικονομετρικά μοντέλα των προηγούμενων δεκαετιών στηρίχτηκαν στην κλασσική αυθαιρεσία της θεώρησης παρελθόντων δεδομένων ως ασφαλής πρόβλεψης για μια μελλοντική συμπεριφορά που συντελείται σε ένα εντελώς διαφορετικό κοινωνικοοικονομικό ακόμα και τεχνολογικό περιβάλλον (αύξηση αλληλεπίδρασης και επηρεασμού αντιδράσεων, πρόσβασης στην πληροφορία).
Αν αυτό συνδυαστεί με την αδυναμία σύλληψης και αποτύπωσης των πραγματικών διαστάσεων και των επιπτώσεων της αχαλίνωτης και κατευθυνόμενης δράσης (κρατικά και ιδιωτικά) μιας «πυραμιδικής» δομής χρηματοπιστωτικής λειτουργίας έχουμε μια πλήρη εικόνα για το επισφαλές και παραπλανητικό της κατεστημένης οικονομικής ανάλυσης.
Έχουμε αναφερθεί και παλαιότερα «Συμπεριφορικές και... αψυχολόγητες πολιτικές προσεγγίσεις» στην ανάγκη η ανθρώπινη υπόσταση με τις ιδιαιτερότητες, τις αδυναμίες, τις απρόβλεπτες δράσεις και το συναισθηματισμό της, να βρεθεί ξανά στο επίκεντρο της οικονομικής επιστήμης. Σε πορεία αντίστροφη από τη συνηθισμένη (όπου απλά αποτυπώνονται γενικά χαρακτηριστικά για χρήση και χαλιναγώγηση των καταναλωτικών επιλογών) και πέρα από τετριμμένες θεωρητικές δοξασίες για απόλυτα λογικές επιλογές, η πολυπλοκότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς οφείλει να συνεκτιμηθεί ως καίριος παράγοντας διαμόρφωσης προσωπικών και συλλογικών επιλογών.
Η λυτρωτική δύναμη του μύθου, η εγγενής ανασφαλής αντίδραση σε κάθε αλλαγή, η προτίμηση της αυτοεπιβεβαίωσης του μερικού λάθους από το ρίσκο της ολοκληρωτικής αλήθειας, είναι μόνο μερικές από τις «μεθόδους» που ο ανθρώπινος νους χρησιμοποιεί, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης, για να εξορθολογικεύσει και αφομοιώσει τη διατάραξη της... «κοινής ησυχίας» μιας ολόκληρης περιόδου.
Οι νέες οικονομετρικές προσεγγίσεις θα κινούνται σε ένα πολύ πιο δυναμικό, γι’ αυτό και ταυτόχρονα ασταθές πλαίσιο με μεγαλύτερο εύρος κίνησης των μεταβλητών, διορατικότητα για την προσαρμογή τους με βάση το μέλλον κι όχι το παρελθόν, διευρυμένες ανάγκες γιαρεαλιστικά σενάρια «καταστροφής» (worst case scenarios) κι όχι αγωνιώδεις προσπάθειες εγωιστικής αυοτεκπλήρωσης.