«Ιμπεριαλισμός» των φτωχών

Toυ Τάκη Μίχα Όταν μια δυτική πολυεθνική επεκτείνεται στις διεθνείς αγορές και στις αναπτυσσόμενες χώρες μιλάμε για «ιμπεριαλισμό». Ότ...

Toυ Τάκη Μίχα

Όταν μια δυτική πολυεθνική επεκτείνεται στις διεθνείς αγορές και στις αναπτυσσόμενες χώρες μιλάμε για «ιμπεριαλισμό». Όταν όμως η πολυεθνική μιας φτωχής χώρας επεκτείνεται στις αγορές των ανεπτυγμένων χωρών, τότε πώς ονομάζουμε το φαινόμενο;
Η ερώτηση δεν είναι θεωρητική. Η ανάπτυξη πολυεθνικών επιχειρήσεων από τις φτωχές χώρες του κόσμου με παγκόσμια εμβέλεια αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα οικονομικά φαινόμενα των τελευταίων ετών. Έτσι, Ινδικές, Κινεζικές, Ταϊλανδικές, Μαλαισιανές και Ινδονησιακές επιχειρήσεις (για να περιορισθούμε στον χώρο της  Ασίας) προβάλλουν πλέον ως σημαντικοί παίκτες της παγκόσμιας οικονομίας και κατακτούν σημαντικά μερίδια της παγκόσμιας αγοράς. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας μελέτης του Boston Consulting Group 100 επιχειρήσεων αναπτυσσόμενων χωρών με ετήσια έσοδα άνω του 1 δισ. δολ., εκ των οποίων τουλάχιστον το 10% προέρχεται από τις διεθνείς αγορές. Απο τις 100 επιχειρήσεις 30 προέρχονται από την Κίνα και 20 από την Ινδία.
Σύμφωνα με τη μελέτη,  τα έσοδα των παγκόσμιων παικτών  αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 16% ετησίως τα τελευταία 4 έτη και δημιούργησαν 1,4 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας. Αυτές οι νέες επιχειρήσεις αποτελούν σήμερα σοβαρούς ανταγωνιστές στις πολυεθνικές των ανεπτυγμένων χωρών, εισάγοντας νέους κανόνες παιχνιδιού που προκαλούν σημαντικές μεταβολές σε ολόκληρους κλάδους, από την αεροναυπηγική μέχρι το εμπόριο και τον φαρμακευτικό κλάδο. Κλασική η περίπτωση της κινητής τηλεφωνίας, όπου  η κυριαρχία της  Apple και της Samsung απειλείται από το Ascend D1 Quad της κινεζικής Huwaei Technologies, που σήμερα είναι το smartphone με τις μεγαλύτερες πωλήσεις.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η άνοδος των πολυεθνικών επιχειρήσεων από τις αναπτυσσόμενες χώρες της ΝΑ Ασίας.Η μελέτη αναφέρει 8 επιχειρήσεις διεθνούς εμβέλειας από την Ταϊλάνδη, Μαλαισία, Ινδονησία.Ταϊλανδέζικες είναι: Charoen Pokphand Foods Plc (CPF),Indorama Ventures Plc(IVL),PTT Plc  και Thai Union Frozen Food Plc (TUE).Απο Μαλαισία είναι η AirAsia και η Petronas.Απο Ινδονησία η Golden Agri-Resources και η Indo-Food Sukses Makmur.
Οι περισσότερες απο τις προαναφερθείσες επιχειρήσεις αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια μέσω εξαγορών την περίοδο 2008-2009, όταν λόγω της οικονομικής κρίσης οι τιμές ήταν χαμηλές. Έτσι π.χ. οι 4 προναφερθείσες ταϊλανδέζικες επιχειρήσεις έκαναν σημαντικές εξαγορές. Η PTT «έβαλε πόδι» στην Αφρική και σε άλλες περιοχές, ενώ η TUF και η IVL έχουν αποκτήσει σημαντικά ενεργητικά στοιχεία στις ώριμες αγορές. Λογω αυτής της επιτυχημένης πολιτικής εξαγορών, σήμερα η TUF είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός τόννου στον κόσμο ενώ η IVL η μεγαλύτερη παραγωγός polyester.
Είναι ενδιαφέρον ότι οι εξαγορές έχουν οδηγήσει τις νέες πολυεθνικές να μειώνουν σταδιακά την εξάρτησή τους από την έμφαση στο χαμηλό κόστος της παραγωγής και να δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη έμφαση στις καινοτομίες.Έτσι, οι κινεζικές και ινδικές επιχειρήσεις που παραδοσιακά έδιναν μεγάλη έμφαση στο χαμηλό κόστος παραγωγής, έχουν τα τελευταία έτη τριπλασιάσει τα χρήματα που δαπανούν στην Έρευνα και Ανάπτυξη. Ένας από τους κύριους στόχους των καινοτομιών είναι η διαμόρωση προϊόντων που εξυπηρετούν  τις ιδιαίτερες ανάγκες των εκατομμυρίων νέων καταναλωτών, που δραστηριοποιούνται στις αναπτυσσόμενες αγορές.Ένα τέτοιο προϊόν είναι τα ψυγεία Chotu Koll της ινδικής Godrej, που καταναλώνουν ελάχιστη ηλεκτρική ενέργεια.Ένα άλλο προϊόν προσαρμοσμένο στις τοπικές ανάγκες είναι η καινοτόμα μέθοδος ηλεκτρονικών πληρωμών που εφεύρε η κινεζική Alibaba Group.
Μόνο στη ΝΑ Ασία υπολογίζεται ότι μέχρι το 2015 θα υπάρξουν 100 εκατομμύρια νέοι καταναλωτές που  θα σημάνουν μια αύξηση της κατανάλωσης κατά 12%.
Χαμηλές τιμές, χαμηλό κόστος εργασίας, επιχειρηματικό κλίμα και πάνω απ' όλα εθνικό νόμισμα που επιτρέπει την εξισορρόπηση τιμών και παραγωγικότητας. Ιδού τα «όπλα» που επιτρέπουν στους «κολασμένους της γης» να αμφισβητούν σήμερα ολοένα και περισσότερο την πρωτοκαθεδρία των πρώην αφεντικών τους.
Φυσικά, καμία απο τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις δεν ισχύει για την Ελλάδα...