Τι είναι η Κύπρος;

 Toυ Τάκη Μίχα Παρακολουθώντας τη διεθνή συζήτηση για την κρίση που προκάλεσαν οι ελληνοκυπριακές τράπεζες, δεν μπορεί να μην επιση...

 Toυ Τάκη Μίχα

Παρακολουθώντας τη διεθνή συζήτηση για την κρίση που προκάλεσαν οι ελληνοκυπριακές τράπεζες, δεν μπορεί να μην επισημάνει κανείς την τεράστια διαφορά που υπάρχει στο αφήγημα, αφενός των βορειοευρωπαϊκών ΜΜΕ και πολιτικών και, αφετέρου, των αντίστοιχων ελληνοκυπριακών και ελληνικών.

Για τους Βορειοευρωπαίους, η Κύπρος δεν είναι ένα «νορμάλ» κράτος. Είναι το μεγαλύτερο πλυντήριο βρώμικου χρήματος στη Μεσόγειο, που αντιστέκεται -χρόνια τώρα- σε κάθε σοβαρή προσπάθεια εξάλειψης του φαινομένου.  Απ' αυτή τη σκοπιά, η επιβολή του κουρέματος (κυρίως) στις καταθέσεις του ολιγάρχη Μπόρις ή του μαφιόζου Ιβάν, είναι τόσο ηθικά προβληματική, όσο θα ήταν η επιβολή ενός παρόμοιου μέτρου στις καταθέσεις στα νησιά Κέιμαν. Γι' αυτό άλλωστε, σύμφωνα με αυτό το αφήγημα, η επιβολή αυτού του μέτρου δεν θα πρέπει να ανησυχεί τους καταθέτες σε άλλες χώρες της ευρωζώνης. Η Κύπρος μπορεί μεν τυπικά να ανήκει στην ευρωζώνη όμως, επί της ουσίας, ανήκει σε άλλον πλανήτη.
Από το ελληνοκυπριακό και ελληνικό αφήγημα, η προαναφερθείσα διάσταση απουσιάζει ολοκληρωτικά. Αντίθετα, η Κύπρος παρουσιάζεται ως ένα καθ' όλα νορμάλ κράτος, κάτι αντίστοιχο με την Ολλανδία ή τή Δανία. Γίνονται, φυσικά, συχνά αναφορές στο ότι τα μέτρα θα πλήξουν την Κύπρο ως «χρηματοοικονομικό κέντρο της Μεσογείου», χωρίς όμως ποτέ να γίνεται αναφορά πώς και με ποιους τρόπους οι ελληνοκυπριακές τράπεζες κατέκτησαν αυτή την περίοπτη θέση.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι κεντρικό ρόλο στη μνήμη των Ευρωπαίων έπαιξε η λειτουργία του κυπριακού κράτους και του ελληνοκυπριακού τραπεζικού συστήματος κατά την περίοδο των πολέμων στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Με την έναρξη του πολέμου οι Σέρβοι, φοβούμενοι την επιβολή κυρώσεων από τη διεθνή κοινότητα, έστειλαν τα συναλλαγματικά τους αποθέματα σε διάφορες "safe" τράπεζες ανά τον κόσμο. Μία από αυτές ήταν το υποκατάστημα της Μπεογκράτσκα Μπάνκα στη Λευκωσία. Τα συναλλαγματικά αποθέματα χρησιμοποιούντο για την αγορά πολεμικού υλικού και πρώτων υλών (κυρίως πετρελαίου) για τη Σερβία, στα οποία είχε επιβάλλει εμπάργκο η διεθνής κοινότητα. Κεντρικό ρόλο σε αυτό το δίκτυο έπαιζε η Μπεογκράτσκα Μπάνκα στην Κύπρο. Το πόσο σημαντικός ήταν ο ρόλος της, φαίνεται από το γεγονός ότι επικεφαλής της ήταν, για ένα μεγάλο διάστημα, η «κολλητή» του Μιλόσεβιτς, η θρυλική Μπόρκα Βούτσιτς. Η κα Βούτσιτς, που όπως μου ανέφερε σε μία συνέντευξη που είχα δημοσιεύσει στην Ελευθεροτυπία, «διατηρεί τις καλύτερες αναμνήσεις από την παραμονή της στην Κύπρο», ήταν πάντοτε ο επίλεκτος προσκεκλημένος στα γλέντια της ελληνοκυπριακής πολιτικής και τραπεζικής ελίτ. Να σημειωθεί εδώ ότι ο νομικός εκπρόσωπος της Μπεογκράτσκα Μπάνκα ήταν ο μετέπειτα ηγέτης του κυπριακού κράτους, Τάσσος Παπαδόπουλος
Από την άλλη πλευρά, κάθε προσπάθεια των ευρωπαϊκών αρχών και του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, να διερευνήσουν τις οικονομικές δραστηριότητες της κυβέρνησης Μίλοσεβιτς στην Κύπρο, προσέκρουε σε ένα τείχος άρνησης και σιωπής. Η απροθυμία των ελληνοκυπριακών πολιτικών και τραπεζικών  αρχών να συνεργασθούν με τη διεθνή κοινότητα, θα μπορούσε να γεμίσει τόμους βιβλίων. Ακόμα και μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει ούτε ένας Ελληνοκύπριος (ή Ελληνας) πολιτικός ή τραπεζίτης -«εκσυγχρονιστής» ή μη- που να δώσει στη δημοσιότητα τα στοιχεία που αφορούν τη συνεργασία της ελληνοκυπριακής πολιτικής και τραπεζικής ελίτ με το καθεστώς Μιλόσεβιτς. Μιας συνεργασίας που, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, επιμήκυνε τον πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία, προκαλώντας μεγάλες πρόσθετες ανθρώπινες και υλικές ζημιές.