Η Ελλάδα σήμερα: από τον μεσμερισμό στον υπνωτισμό...

Του  Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου.  Τι συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα; Είμαι σίγουρος πως πλέον δεν ξέρεις, αναγνώστη. Ούτε εγώ θα μπορούσ...

Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου. 

Τι συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα; Είμαι σίγουρος πως πλέον δεν ξέρεις, αναγνώστη. Ούτε εγώ θα μπορούσα να ορίσω με μια κουβέντα το σύνθετο φαινόμενο απορρύθμισης καθεστώτος, κοινωνίας, πολιτισμού και οικονομίας.

Έχοντας επιχειρήσει να ερμηνεύσω τον τραγέλαφο της κοινωνικοπολιτικής εξέλιξης στη χώρα μετά την απόφαση της πολιτικο-επιχειρηματικής ελίτ να οδηγήσει την χώρα σε πτώχευση εντός της ευρωζώνης και φτωχοποίηση μέσω μιας πρωτοφανούς διαδικασίας κλιμακούμενης εσωτερικής υποτίμησης, κατέληξα σε προστάσεις με την μορφή στρατηγικής και όχι στόχων για απεμπλοκή από την διαδικασία αυτή και αναδιοργάνωση.

Οι προτάσεις μου (συγκεκριμένη στρατηγική πρακτικής πολιτικής και διαπραγμάτευσης με τους παράγοντες της ΕΕ και τους παράγοντες της άτυπης αλλά σαφούς παγκόσμιας διακυβέρνησης) συνειδητά και ρητά δεν υπήρξαν ασκήσεις ιδεολογικού περιεχομένου, αν και είχαν σαφή ιδεολογικό προσανατολισμό: πρότεινα μια μορφή ριζοσπαστικής σοσιαλδημοκρατίας με την εισαγωγή, μάλιστα, αμεσοδημοκρατικών θεσμών, παράλληλα με ένα εντελώς διαφορετικό μοντέλο διαπραγμάτευσης του εθνικού συμφέροντος, όχι επειδή πιστεύω ιδεαλιστικά στην σοσιαλδημοκρατία και όχι επειδή είμαι οπαδός κάποιου εκβιαστικού μοντέλου διαπραγμάτευσης, αλλά επειδή πιστεύω πως ο χειρότερος λαϊκισμός και η αισχρότερη πολιτική απάτη έχουν να κάνουν με την αντιστροφή της σχέσης μέσο-σκοπός.

Αυτή η αντιστροφή αποτέλεσε και αποτελεί την κυρίαρχη μορφή πολιτικής των μεταρρυθμίσεων και πολιτικής αντίληψης στην σημερινή Ελλάδα και αυτό ενίσχυσε εξίσου αισχρά η πρακτική «σοκ και δέος» της τρόικας. Τούτο επίσης αποτυπώνεται στα μνημόνια και την αναθεωρημένη «δανειακή σύμβαση». Αυτό είναι που προκαλεί διαρκή κρίση στο πρόγραμμα της τρόικας με την μορφή της αντίφασης μεταξύ στρατηγικής και διακηρυγμένων στόχων. Αυτό, τέλος, είναι που οδηγεί την Ελλάδα σε αποκλεισμό, μεταμοντέρνα και μετανεωτερική, ευρωπαϊκή προτεκτορατοποίηση και στην ανάγκη υιοθέτησης, σύντομα, ενός διπλού νομισματικού συστήματος, για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της χρόνιας ύφεσης. Αυτό οδηγεί στην κοινωνικοπολιτική διαστροφή και την άνοδο του ακροδεξιού λαϊκισμού, του μηδενισμού, καθώς και στην παραίτηση μεγάλου μέρους του ελληνικού πληθυσμού. 

Και όλα αυτά δεν αποτελούν αφηρημένες έννοιες, όπως δυστυχώς παρατηρώ να τα αντιμετωπίζουν οι φορείς της κυβερνητικής προπαγάνδας, αλλά και σημαντική μερίδα των πολιτικών παραγόντων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Εδώ δεν μιλάμε για την θεωρία της καταστροφής στις επιχειρήσεις, αλλά για την εφαρμογή της ίδιας ιδέας σε ένα κράτος με την πρόκληση ευρείας κοινωνικής καταστροφής με πολλές εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους, μία αγορά που έχασε πλέον τις βασικές αρχές που της προσδίδουν αυτοματισμό κι ένα δημόσιο που αποσυντίθεται πρώτα ψυχολογικά και ηθικά και μετά οργανικά, αντί να εκσυγχρονίζεται! Αυτό αποκαλείται κυριολεκτικώς ανθρωπιστική καταστροφή με τεράστιες συνέπειες για τον άνθρωπο, το περιβάλλον, την δημοκρατία, τον ελληνισμό και την γεωπολιτική υπόσταση στην χώρα μας και στις χώρες μας.

Ποτέ σε καμία χώρα στον κόσμο, ποτέ στο πλαίσιο της οικονομικής ιστορίας της ανθρωπότητας δεν επιχειρήθηκε ένας τόσο μεγάλος Ανορθολογισμός στο όνομα, μάλιστα, του ορθολογισμού και της ρεαλιστικής επιλογής: να ακολουθείς μία στρατηγική παραγωγής μακροχρόνιας ύφεσης και παράλληλα να επιχειρείς νεοφιλελεύθερου χαρακτήρα μεταρρυθμίσεις σε μια μάλιστα οικονομία χαμηλής σχετικά τεχνολογικής ανάπτυξης και ασήμαντης εξαγωγικής βιομηχανίας! Με απόλυτο σεβασμό στον αναγνώστη αυτών των γραμμών, επιτρέψτε μου να πω ότι όσοι επιχείρησαν να αντιτάξουν στα επιχειρήματα όσων εξ ημών προτείναμε μια εναλλακτική στρατηγική εξόδου από την κρίση, πριν και μετά τις αποκοτιές που οδήγησαν στο ΔΝΤ και στον «ατομικό μηχανισμό», με τον ισχυρισμό πως επρόκειτο για ουτοπική περιπέτεια με ανορθολογιστικά μάλιστα στοιχεία, δεν είναι απλώς συντηρητικοί ή αναπόσπαστα τμήματα ενός φοβικού καθεστώτος διακυβέρνησης, αλλά κοινοί καραγκιόζηδες με όλη την σημασία του όρου. Ο απόλυτος ανορθολογισμός βαπτίστηκε και βαπτίζεται στην Ελλάδα «ορθολογισμός». Και αυτό είναι όχι απλώς μία συνηθισμένη πολιτική διαστροφή, αλλά κρίσιμη διανοητική διαστροφή: διαστροφή της επιστήμης, της θεωρίας, της γενικότερης εμπειρίας από την ιστορική εξέλιξη της ανθρωπότητας, αλλά και της ίδιας της ζωής.

Στην Ελλάδα κυριαρχεί πλέον η διαστροφή κάθε μορφής. Και αυτό επιχείρησα να δείξω χρησιμοποιώντας έξι διαφορετικές μεθοδολογίες: διάδραση παραγόντων πολιτικής ισχύος, στρουκτουραλισμός, μεταστρουκτουραλισμός, σημειολογία στην πολιτική αφήγηση, κανονιστικές θεωρίες (π.χ. μαρξισμός, φεμινισμός, μεριστικός φεμινισμός, δημοκρατική θεωρία) και θεωρία της ηγεμονίας με έμφαση στο λεγόμενο power in politics. Και με τις έξι αυτές μεθοδολογικές προσεγγίσεις το συμπέρασμα στο πλαίσιο της αστικής δημοκρατίας και της δημοκρατικής εξέλιξης στην ΕΕ, αναφορικά με την ελληνική κρίση, υπήρξε το ίδιο: η στρατηγική που ακολουθείται υπηρετεί εντελώς διαφορετικούς στόχους από αυτούς που επικαλείται για να αντλήσει πολιτική νομιμοποίηση τόσο από το ελληνικό κοινοβούλιο και το ελληνικό εκλογικό σώμα, όσο και από την διεθνή κοινότητα. Η στρατηγική αυτή στην ουσία υπηρετεί τον στόχο της μετάβασης της ΕΕ σε ένα άλλο καθεστώς, που θα ορίζεται από μια μορφή γερμανικού νεο-ηγεμονισμού με σαφείς ναζιστικού τύπου κεντρικές παρεμβάσεις (οι γνήσια νεοφιλελεύθεροι τις αποκαλούν σταλινικού τύπου), ώστε να ευνοηθεί η διαδικασία του ολοκληρωτικού καπιταλισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, μετά την κρίση συσσώρευσης που προκλήθηκε για να αποσοβηθεί η μεγέθυνση της φούσκας εξαιτίας της αποκέντρωσης των επενδύσεων. Στο σημείο αυτό συναντώνται οι φιλοδοξίες της μεταβιομηχανικής και μεταμοντέρνας κεντροευρωπαϊκής ελίτ με τις ιδέες και τον οραματισμό της βιομηχανίας του έξυπνου χρήματος (ελίτ του χρήματος).  

Η δική μου πρόταση ως προς τον αναπροσανατολισμό της χρηματοπιστωτικής και δημοσιονομικής πολιτικής στην ΕΕ (πολύ κοντά στην πρόταση της Γερμανικής Αριστεράς και του ΣΥΡΙΖΑ) συνδυάστηκε αρμονικά με μια μάλλον μετριοπαθή, με αριστερά κριτήρια, πρόταση για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ελλάδα. Η καινοτομία αυτής της πρότασης βρισκόταν κυρίως στην διαπραγματευτική της ισχύ, πράγμα που απαιτούσε ασφαλώς ισχυρό κίνημα εργαζομένων και πολιτικοποιημένη κοινωνία των πολιτών, όπως και στην ικανότητα της να λειτουργήσει εναλλακτικά, προβλέποντας το ενδεχόμενο εξόδου από την ευρωζώνη. Δεν ξεκινούσε από αυτό, αλλά το συμπεριελάμβανε ως εναλλακτικό σχέδιο, απο-ενοχοποιώντας την υπόθεση του νομίσματος (όχι πάση θυσία εκτός ευρώ, όχι πάση θυσία στο ευρώ). Το ζήτημα έτσι επανερχόταν στην ιδεολογικοπολιτική βάση που ορίζεται από το κοινωνικό μοντέλο σε συνάρτηση με την μορφή ενός εθνικού σχεδίου αναδιοργάνωσης παραγωγής, δημοσίου και αγοράς. Κάπως έτσι επικαιροποιείτο με καθαρότητα η σχέση κεφαλαίου-εργασίας και ισότητας-ελευθερίας στην χώρα μας, μακριά από προστυχιές του τύπου: σύγκρουση ιδιωτικών και δημοσίων υπαλλήλων, ή σύγκρουση τεμπέληδων, φοροκλεπτών, με πατριώτες σκληρά εργαζόμενους, άνεργους, τίμιους οικογενειάρχες κλπ.  

Στην Ελλάδα η διαστροφή έστησε ένα ατελείωτο πάρτι με διοργανωτή τα ΜΜΕ της διαπλοκής και με τα έξοδα προπληρωμένα από το σύνολο του ελληνικού λαού. Πού το βρήκατε πως ο δανεισμός της χώρας τα χρόνια που επιχειρήθηκε να δομηθεί ένα καθολικό σύστημα ευημερίας στην Ελλάδα, ήταν δήθεν αυτός που οδήγησε σήμερα στην πτώχευση; Πού μάθατε, όσοι λέτε τέτοιες ηλιθιότητες κόντρα στην επιστήμη, αυτές τις σαχλαμάρες; Ο δανεισμός του κράτους ήταν το πρόβλημα ή η στρεβλά παραγωγική και αισχρά πελατειακή διάθεση των κεφαλαίων σε συνάρτηση με μια δραματική δημοσιονομική χαλαρότητα που δοξάστηκε από τις κυβερνήσεις του δικομματισμού; Αυτός ο ίδιος ο δικομματισμός δεν είναι που κυβερνά παραδόξως και στις μέρες μας με ενιαία μάλιστα μορφή; Το θράσος στην Ελλάδα ξεπέρασε και την διαστροφή, στην οποία αναφέρομαι!

Θράσος και διαστροφή οδήγησαν πλέον στην μετάβαση της ελληνικής κοινωνίας από τον μεσμερισμό στον υπνωτισμό. Τα στάδια ήταν για την ακρίβεια μετά το 1974 τρία: Μαγνητισμός- Μεσμερισμός- Υπνωτισμός. Κατά το πρώτο στάδιο ο ελληνικός λαός επί του οποίου επενεργούσε η δύναμη της δυτικής ευημερίας, φαινόταν να ακολουθεί το χέρι του μαγνητιστή της ΕΟΚ/ΕΕ σαν ελκυόμενο, όπως τα ρινίσματα του σιδήρου από έναν μαγνήτη, δίχως βούληση, αλλά με πελατειακή και κομματική προστυχιά, που διαμόρφωνε μέσω των προσόδων της ΕΟΚ νέες μεγαλύτερες ανισότητες στην κοινωνία και απορρύθμιση του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, αντί για παραγωγική, ποιοτική τεχνολογικά, ανασυγκρότηση με ποιοτική βελτίωση της εργασίας. Κατόπιν ήρθε η εποχή του Μεσμερισμού, όπου ο «ευρωπαϊσμός» με την συνταγή των νεοφιλελευθέρων δοξασιών της ΟΝΕ, θα μετατρεπόταν δήθεν σε μηχανισμό που θα βοηθούσε ώστε να αποβληθεί από τον εγκέφαλο του Έλληνα το ανατολίτικο ρευστό, το οποίο θα αντικατασταινόταν με εκείνο του θεραπευτή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή αργότερα της Τρόικας.  Έτσι θα είχαμε ως συνέπεια  ένα ερέθισμα που προκαλείται στον θεραπευτή να μπορεί να ανακλαστεί στο υποκείμενο-Έλλην, ή, αντίθετα, ένα ερέθισμα που προκαλείται στον Έλληνα να μπορεί να γίνει αισθητό από τον θεραπευτή της Τρόικας! Και εκεί όπου η επιτυχία σε μεταπολιτικό επίπεδο εθεωρείτο εξασφαλισμένη και οι περισσότεροι επιθυμούσαν το «πάση θυσία στο ευρώ», νάσου να διαπιστώνεται πως το εγκεφαλονωτιαίο το κάνεις του χεριού σου αν έχεις τα ΜΜΕ με το μέρος σου, αλλά δεν μπορείς να επηρεάσεις με τα «μαγικά» σου success stories το αυτόνομο νευρικό σύστημα της κοινωνίας που αναπαριστά τη σχέση της πραγματικής οικονομίας με τον τρέχοντα πολιτισμό. Σου ξεφεύγει έτσι η ασυνείδητη δομή που συνδέεται άρρηκτα με την σε μεγάλο βαθμό παραθεσμική λειτουργία της αγοράς. Και τότε καταλαβαίνεις πως εδώ που έφτασες τα πράγματα στην Ελλάδα, αν βγάλεις την κυβέρνηση από τον «αναπνευστήρα», όπου την τοποθέτησες για να σώσεις τις υπόλοιπες οικονομίες του Ευρώ και του διεθνούς τραπεζικού συστήματος, θα πεθάνει με ξαφνικό θάνατο. Τότε κανείς μεταπολιτικός «θεραπευτής» δεν θα μπορεί να επηρεάσει τις κανονικές ζωτικές λειτουργίες κοινωνίας, αγοράς και κράτους!

Για να μην φτάσουμε σε αυτό, έρχεται τώρα ο υπνωτισμός (του λαού) να αντικαταστήσει τον μεσμερισμό. Όχι, οι Έλληνες δεν έχασαν την επαφή τους  με την πραγματικότητα, η πραγματικότητα χάνει σιγά-σιγά την επαφή της με τους Έλληνες, οι οποίοι μοιάζει να είναι ξαπλωμένοι στο ντιβάνι ενός αόρατου  υπνωτιστή! Δεν είναι ο Σόιμπλε, μήτε θα μπορούσε να είναι ο Σαμαράς. Τότε ποιός είναι; Το Ευρώ! Ναι το Ευρώ, ανθρωπομορφισμένο! Αυτό σε υπνωτίζει,  υποβάλλοντας σου μια πραγματικότητα που έρχεται να εστιάσει την προσοχή σου βαθιά στην ανάκληση υποσυνειδήτου σου! Έτσι υποχωρεί η  αντικειμενική εξωτερική πραγματικότητα και ο Έλλην δεν ασχολείται ιδιαίτερα με αυτήν, εκτός από την επικοινωνία με το Ευρώ.

Αυτή η στροφή της προσοχής από την εξωτερική στην «εσωτερική πραγματικότητα» του κάθε Έλληνα - η οποία αναδύεται μετά από σχετική διλημματική ερώτηση του υπνωτιστή Ευρώ - είναι που χαρακτηρίζει την σύγχρονη ύπνωση στην Ελλάδα και αυτή είναι ένα μοναδικό ψυχικό φαινόμενο που θα έπρεπε να απασχολεί κάθε οικονομολόγο, πέραν των πολιτικών επιστημόνων, κοινωνιολόγων κ.α. Το περιεχόμενο της αφήγησης του υπνωτισμένου  Έλληνα είναι ασφαλώς προϊόν φαντασίας και φαντασίωσης, αλλά κάλλιστα  θα μπορούσε να αξιοποιηθεί, όπως και αξιοποιείται, για να δομήσει την πραγματική ιστορία της εξέλιξης της πτώχευσης και φτωχοποίησης στην χώρα μας. Αυτά που διάβασα στον κυριακάτικο τύπο σήμερα δεν ήταν τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο παρά μία διαδικασία υπνωτισμού του ελληνικού λαού. Αποσκοπούν προδήλως στην διαστροφή της εξωτερικής πραγματικότητας, επιχειρώντας να προκαλέσουν την ανάκληση κάποιας «εσωτερικής πραγματικότητας» του κάθε αναγνώστη ξεχωριστά. Έτσι ο ελληνικός Τύπος μοιάζει σαν μαθητής του υπνωτιστή – Ευρώ. Διαμορφώνει ένα συμβολικό περιβάλλον εντός του οποίου αρθρώνονται οι συμβολικού χαρακτήρα αντιδράσεις του κάθε Έλληνα ξεχωριστά στο πρόγραμμα της τρόικας που εφαρμόζει η ελληνική κυβέρνηση. Δεν μένει παρά να αναλύσουν σωστά αυτό το υποσυνείδητο του Έλληνα οι ειδικοί, για να κατασκευάσουν για τον ελληνικό λαό μία ανεκτή κοινωνική και εθνική πραγματικότητα στο άμεσο μέλλον.

Η πραγματικότητα αυτή δεν είναι ανάγκη ασφαλώς να έχει σχέση με την ευημερία και την πρόοδο, ούτε με τον σεβασμό των ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων. Αρκεί να νομιμοποιεί πολιτικά με συμβολικό τρόπο την συμβολική περιγραφή ενός υποσυνειδήτου που κι αυτό με δανεικά κατασκευάζεται! Συγχωρείστε, αν μπορείτε, τον κυνισμό αυτού του σημειώματος, όσοι τουλάχιστον δεν παραμένετε υπνωτισμένοι από τον αόρατο υπνωτιστή – Ευρώ. Εσείς, όπως κι εγώ, φαντάζομαι ότι έχετε ιδιαίτερους λόγους να ανησυχείτε και για την δημοκρατία και για την ευημερία στην Ελλάδα, στον βαθμό που διακοπεί ξαφνικά η ύπνωση με την κυβέρνηση να βγαίνει παράλληλα από τον «αναπνευστήρα» της!