Παρά τις καθολικές αντιδράσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακ...
Παρά τις καθολικές αντιδράσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές το Υπουργείο Ανάπτυξης κατέθεσε στη Βουλή το σχετικό νομοσχέδιο.
Η ΓΣΕΒΕΕ επαναλαμβάνει την πλήρη αντίθεσή της σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ενώ έχει καταθέσει αναλυτικά και τεκμηριωμένα τις θέσεις και τα επιχειρήματα που τις στηρίζουν σε προηγούμενα διαβήματα προς το Υπουργείο (επισυνάπτονται για την ολοκληρωμένη ενημέρωση). Εξακολουθούμε να μην κατανοούμε την εμμονή του Υπουργείου σε ένα μέτρο που οδηγεί σε μεγαλύτερη δυσκαμψία την αγορά και τις επιχειρήσεις, αυξάνει το κόστος λειτουργίας και επιβαρύνει τους αυτοαπασχολούμενους. Τονίζεται ότι σε έρευνες που έχουν γίνει σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες δεν έχει προκύψει θετικό αποτέλεσμα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις από το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές, ενώ η πλειοψηφία των εμπόρων τους οποίους αφορά το μέτρο αντιτίθενται συντριπτικά (78,4% στην έρευνα Ιανουαρίου 2013, ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ).
Ως προς το ρυθμιστικό σκέλος, σημειώνεται ότι στην Ελλάδα
- Το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο επιτρέπει το άνοιγμα των καταστημάτων και τις Κυριακές κατόπιν εισηγήσεως των εμπορικών συλλόγων στις περιφέρειες και τους δήμους και σχετική απόφαση του αρμόδιου περιφερειάρχη ή δημάρχου. Τούτο προφανώς ισχύει και εφαρμόζεται σε όλες τις τουριστικές περιοχές.
- Δεν υφίσταται απαγόρευση για καταστήματα ορισμένων κλάδων, τα οποία λειτουργούν τις Κυριακές χωρίς περιορισμό (ψιλικατζίδικα, περίπτερα, αρτοποιεία, ζαχαροπλαστεία, καφετέριες, εστιατόρια, ανθοπωλεία, κέντρα διασκέδασης, τα βενζινάδικα μερικώς, κάβες, καταστήματα ξηρών καρπών, video club, τουριστικά καταστήματα και όλα τα καταστήματα τουριστικών περιοχών).
- Το ωράριο λειτουργίας που ισχύει στη χώρα μας είναι από τα πιο διευρυμένα στην ΕΕ. Η περαιτέρω διεύρυνση του θα είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική για τις πολύ μικρές επιχειρηματικές μονάδες και τους αυτοαπασχολούμενους. Σημειώνεται ότι το Υπουργείο, δεν αναφέρει σε κανένα σημείο της εισήγησης, την προτεινόμενη διάρθρωση του ωραρίου τις Κυριακές, εκτός της γενικής αναφοράς περί σεβασμού της λατρευτικής παράδοσης.
Αναφορικά με την «μελέτη-παρουσίαση» του ΟΟΣΑ που έδωσε μερικώς στη δημοσιότητα το Υπουργείο σχετικά με τις θετικές επιπτώσεις που θα είχε το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές, η ΓΣΕΒΕΕ κάνει τις εξής παρατηρήσεις:
1) Το άνοιγμα των καταστημάτων δεν είναι βέβαιο ότι θα αυξήσει την πραγματική δαπάνη, σύμφωνα και με παραδοχή της μελέτης. Υπάρχει η σοβαρή πιθανότητα η δαπάνη να παραμείνει αμετάβλητη. Το ενδεχόμενο αυτό ενισχύεται αν εφαρμόσουμε στο μοντέλο του ΟΟΣΑ την πραγματική απώλεια διαθέσιμου εισοδήματος που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια (σωρευτικά -20%), αντί του λεγόμενου πλεονάσματος καταναλωτή.
2) Υποστηρίζεται ότι ο καταναλωτής σήμερα με την υφιστάμενη ρύθμιση έχει απώλεια οφέλους ύψους 309 εκ. Αν το σημερινό μέγεθος της αγοράς είναι 24,7 δις (στοιχεία παρουσίασης), πόση θα πρέπει να είναι η εκτιμώμενη απώλεια ωφέλειας που έχει συντελεστεί λόγω της μείωσης του εισοδήματος του καταναλωτή (που είναι άμεσα μετρήσιμο μέγεθος;)
3) Δεδομένης της στρατηγικής εσωτερικής υποτίμησης που υιοθετείται σήμερα, ως επίσημη διακηρυγμένη πολιτική της κυβέρνησης, δεν αναμένεται το προσεχές διάστημα καμιά πολιτική τόνωσης της ζήτησης και των εισοδημάτων. Τούτο έχει διττή ανάγνωση:
- Είτε δε θα επέλθουν οι προσδοκώμενες θετικές επιδράσεις που αναφέρονται στη «μελέτη»
- Είτε το Υπουργείο Ανάπτυξης αγνοεί τα στατιστικά δεδομένα και την ακολουθούμενη πολιτική του υπουργείου Οικονομικών.
Από τα μέχρι τώρα δεδομένα είναι προφανές, και ιδιαίτερα όσον αφορά την ελληνική οικονομία που βρίσκεται σε ύφεση και ο τζίρος των επιχειρήσεων διαρκώς μειώνεται, ότι καμία θετική προοπτική δεν δημιουργείται από την λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές. Τουναντίον, περισσότερη συρρίκνωση και λουκέτα θα υπάρξουν για τις Μικρές και Πολύ μικρές επιχειρήσεις που με τη σειρά τους θα ανατροφοδοτήσουν τον φαύλο κύκλο της ύφεσης και της ανεργίας. Το «μοντέλο» του ΟΟΣΑ πολύ πιθανό να επαληθεύει τις προβλέψεις της ΓΣΕΒΕΕ αν ληφθούν υπόψη η βαθιά ύφεση και οι επιδεινούμενοι μακροοικονομικοί δείκτες.
Παρακάτω, επαναλαμβάνονται εμπεριστατωμένα οι θέσεις και οι αναλύσεις της ΓΣΕΒΕΕ σχετικά με τις επιπτώσεις από το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΒΒΑΘΑΣ ΝΙΚΟΣ ΣΚΟΡΙΝΗΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι : ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ
ΜΥΘΟΣ 1: ΑΥΞΗΣΗ ΤΖΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ
Ξεκινώντας από την υπόθεση, ότι η βασική παράμετρος για την αύξηση των πωλήσεων είναι το εισόδημα (τρέχον και μελλοντικό), θα πρέπει να είμαστε αρκετά επιφυλακτικοί ως προς την παραπάνω υπόθεση. Η χώρα βυθίζεται για 5ο συνεχόμενο έτος σε ύφεση. Η πολυπόθητη ανάπτυξη που θα συμπαρασύρει εισοδήματα προς τα πάνω αργεί, ενώ η φορολογία αυξάνεται. Το 70 % των καταναλωτών, σύμφωνα με έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ (Εισόδημα – Δαπάνες Νοικοκυριών – Δεκέμβριος 2012), αναμένει τις περιόδους εκπτώσεων και προσφορών προκειμένου να προχωρήσει σε αγορές, ακόμη και αναγκαίων αγαθών όπως ρουχισμό, υπόδηση. Διάφορες μελέτες- σφυγμομετρήσεις οι οποίες ανιχνεύουν μια θετική στάση των καταναλωτών σε σχέση με τη διεύρυνση λειτουργίας των καταστημάτων, δεν καταγράφουν επ’ ουδενί ότι ο καταναλωτής θα αυξήσει τις αγορές του μετά την εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου. Αντίθετα, δείχνουν μια τάση για διεύρυνση του χρόνου που πρόκειται να αφιερώσουν σε έρευνα αγοράς λόγω του περιορισμένου εισοδήματος.
Επιπρόσθετα, η ρύθμιση του υπουργείου περιλαμβάνει το άνοιγμα όλων των καταστημάτων για 6 Κυριακές το χρόνο, και συγκεκριμένα τις Κυριακές των εκπτώσεων και των εορτών. Αυτό σημαίνει ότι τα μεγάλα πολυκαταστήματα θα αφεθούν να λειτουργούν τις Κυριακές που σημειώνεται ούτως ή άλλως ο μεγαλύτερος τζίρος, άρα θα αποκτούν ένα φυσικό συγκριτικό πλεονέκτημα υπερλειτουργώντας τις καλές περιόδους και αδρανώντας τις υπόλοιπες. Τούτο θα συμπιέσει τους τζίρους των μικρών επιχειρήσεων τις καλές περιόδους, ενώ στο υπόλοιπο του έτους δεν θα αναμένεται κάποια ιδιαίτερη κίνηση.
Συνεπώς αυτό που αναμένουμε είναι μια μετατόπιση του τζίρου από τις Μικρές και Πολύ Μικρές επιχειρήσεις προς τα μεγάλα πολυκαταστήματα και όχι μια συνολική αύξηση του προς όφελος όλων των επιχειρήσεων.
ΜΥΘΟΣ 2: ΜΕΙΩΣΗ ΤΙΜΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τις τελευταίες μελέτες της ΕΛΣΤΑΤ, οι κλάδοι στους οποίους συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός μικρομεσαίων επιχειρήσεων έχουν καταγράψει ήδη αξιοσημείωτη πτώση στο επίπεδο τιμών (πχ κλάδος εστίασης). Αυτή η πτώση των τιμών είναι αποτέλεσμα της μείωσης του τζίρου αλλά και της απορρόφησης του ΦΠΑ. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν προσαρμοστεί πλήρως στη νέα πραγματικότητα. Το υπουργείο διατείνεται ότι το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές θα επιφέρει ένα σπιράλ ανταγωνισμού μεταξύ μεγάλων και μικρών επιχειρήσεων με αποτέλεσμα φθηνότερα αγαθά και ωφέλεια του καταναλωτή. Εκτιμούμε ότι μεσοπρόθεσμα θα συμβεί το αντίθετο. Οι μεγάλες επιχειρήσεις θα μπορούν να ασκήσουν «πόλεμο τιμών» βραχυχρόνια για να αντισταθμίσουν κάποιες σχετικές απώλειες από τη λειτουργία των μικρών καταστημάτων τις Κυριακές. Ουσιαστικά έτσι, οι μικρές επιχειρήσεις θα εκτοπισθούν από την αγορά και λόγω του αυξημένου λειτουργικού κόστους, γεγονός που θα οδηγήσει σε αύξηση της ανεργίας αλλά και συγκέντρωση της αγοράς, με μεσοπρόθεσμο αποτέλεσμα ολιγοπωλιακές καταστάσεις.
ΜΥΘΟΣ 3: ΑΥΞΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ
Έρευνα ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ – ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013
Είναι προφανές ότι η συνολική αρνητική ψυχολογία της αγοράς, το μειωμένο εισόδημα των καταναλωτών και η περιορισμένη ζήτηση επιδρούν πολύ αρνητικά στην πρόβλεψη για αύξηση απασχόλησης. Άλλωστε, για να καταφέρει μια επιχείρηση να προσλάβει προσωπικό, θα πρέπει προηγουμένως να έχει προσδοκίες για αύξηση κατανάλωσης, παραγγελιών και βελτίωση του οικονομικού κλίματος. Το άνοιγμα και μόνο των καταστημάτων τις Κυριακές δε θα επιδράσει σε καμιά από τις παραπάνω μεταβλητές.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Θα πρέπει να σημειώσουμε, ότι ακόμη κι αν αναμένουμε για τα καταστήματα που θα λειτουργήσουν Κυριακή, μια πενιχρή βραχυχρόνια αύξηση του τζίρου (κυρίως σε ότι αφορά την ημερήσια κίνηση), θα πρέπει να προσδοκούμε επίσης και μια μείωση της καταναλωτικής κίνησης σε κλάδους οι οποίοι παρουσίαζαν υψηλό όγκο κατανάλωσης τα Σαββατοκύριακα. Αυτές οι επιχειρήσεις που θα σημειώσουν κάμψη θα είναι κατά βάση τουριστικές επιχειρήσεις (ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια), επιχειρήσεις εστίασης και καφέ, καθώς και τοπικές αγροτικές οικονομίες. Ο λόγος είναι ότι θα υπάρξει υποκατάσταση της μιας αγοράς από μιας άλλης, χωρίς όμως αυξημένο οικονομικό αποτέλεσμα. Δηλαδή, οι οικογένειες θα μειώσουν τις επισκέψεις στην ύπαιθρο (πχ σύντομα τριήμερα) λόγω εργασίας, θα περιορίσουν ενδεχομένως τις επισκέψεις σε μουσεία, εστιατόρια, πολιτιστικές εκδηλώσεις, θεάματα και βραδινές εξόδους. Το μόνο που θα επιτευχθεί θα είναι μια ανακατανομή της κατανάλωσης. Σε μεγάλο βαθμό θα επωφεληθούν οι μεγάλες υπεραγορές και mall που θα συγκεντρώνουν πολλαπλές δραστηριότητες εμπορίου, διασκέδασης, εστίασης.
Τέλος, θα πρέπει να επισημάνουμε τις σοβαρές μεταβολές που θα δημιουργήσει η εισαγωγή ενός τέτοιου μέτρου στην οικογενειακή και κοινωνική ζωή. Δεδομένης της ύφεσης, λίγες θα είναι οι επιχειρήσεις που θα προσλάβουν νέο προσωπικό. Οι περισσότερες επιχειρήσεις θα επεκτείνουν το χρόνο της προσωπικής εργασίας και άλλες θα αυξήσουν τις ώρες εργασίας στο υφιστάμενο προσωπικό. Τούτο θα έχει τρομακτικές συνέπειες στον οικογενειακό προγραμματισμό, τη φροντίδα ηλικιωμένων και ανήλικων τέκνων, ενώ οι δομές κοινωνικής πρόνοιας που να καλύπτουν τέτοιες ανάγκες υπολειτουργούν, για να μην πούμε ότι είναι ανύπαρκτες.
Είναι σαφές ότι το επιχείρημα ότι «το μέτρο είναι προαιρετικό και όποιος θέλει μπορεί να ανοίξει», δεν υφίσταται σε αγορές επιθετικά ανταγωνιστικές, όπως είναι αυτές του εμπορίου.
Το υπουργείο Ανάπτυξης:
- χωρίς να έχει υπόψη του καμιά εμπεριστατωμένη μελέτη σχετικά με τις ωφέλειες και τα κόστη από το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές,
- χωρίς να έχει διενεργήσει μια υποτυπώδη μελέτη επιπτώσεων,
- χωρίς να έχει διερευνήσει τις νομικές πτυχές του εγχειρήματος σχετικά με το δίκαιο του ανταγωνισμού και το ενδεχόμενο πιθανών προσφυγών
- χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις απόψεις των φορέων,
- χωρίς να λαμβάνει τις ιδιομορφίες της ελληνικής αγοράς και το γεγονός ότι πολλά καταστήματα παραμένουν ανοιχτά τις Κυριακές ακόμη και σήμερα
- χωρίς να λαμβάνει υπόψη τα φαινόμενα μείωσης της κατανάλωσης σε ορισμένους κλάδους
- χωρίς να αναλύει τη διάρθρωση της τουριστικής κατανάλωσης σε σχέση με το εγχώρια παραγόμενο προϊόν
- χωρίς να διερευνά τις κοινωνικές συνέπειες στην οικογενειακή ζωή ελλείψει μάλιστα των κατάλληλων δομών κοινωνικής πρόνοιας
προωθεί μια ρύθμιση, η οποία μόνο αρνητικά οικονομικά και κοινωνικά αποτελέσματα θα επιφέρει στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τους καταναλωτές και τα νοικοκυριά.
Έρευνες - μελέτες, ιδιαίτερα οι ευρωπαϊκές (Παράρτημα 1), αναδεικνύουν ότι το ισχυρότερο όπλο στον ανταγωνισμό που συμβάλλει στη συρρίκνωση του δικτύου των μικρών λιανεμπορικών επιχειρήσεων, κατά μεγάλο βαθμό είναι οι συνεχείς διευρύνσεις του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων. Οι ίδιες μελέτες καταδεικνύουν μάλλον αρνητικά αποτελέσματα στις θέσεις απασχόλησης (ιδιαίτερα κάτω από συνθήκες ύφεσης) αλλά και στις τιμές. Οι δε, τάσεις υπερσυγκέντρωσης ισχυροποιούνται. Σύμφωνα με το δελτίο της ΕΕ (2012) , στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται 703,648 πολύ μικρές επιχειρήσεις (έως 9 άτομα), 21,586 μικρές (10-49 άτομα), 2,649 μεσαίες (50-250 άτομα) και 399 μεγάλες επιχειρήσεις. Οι αυτοαπασχολούμενοι (χωρίς προσωπικό) υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα υπερβαίνουν τις 300,000. Την τελευταία, δε, δεκαετία οι μικρές και ιδιαίτερα οι πολύ μικρές επιχειρήσεις προσέφεραν το 85% των καθαρών νέων θέσεων εργασίας (ΕΕ, 17/01/2012). Τα στοιχεία αυτά πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πριν από κάθε νομοθετική παρέμβαση γιατί η απασχόληση στην παρούσα οικονομική συγκυρία αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Το Υπουργείου Ανάπτυξης δυστυχώς κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΛΛΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
Το ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ ανέτρεξε στις μελέτες που έχουν διεξαχθεί κατά καιρούς από διάφορους διεθνείς επιστημονικούς φορείς, την ΕΕ και τον ΟΟΣΑ σχετικά με την επίδραση που έχει η απελευθέρωση του ωραρίου στα οικονομικά μεγέθη. Σε καμία μελέτη δεν προκύπτει ευθεία θετική συσχέτιση απασχόλησης ή κατανάλωσης ή μείωσης τιμών με το διευρυμένο ωράριο, ακόμη και όταν σε αυτό συμμετέχουν μεγάλες επιχειρήσεις. Αντίθετα, υπάρχουν στοιχεία από μεγάλες πόλεις (Λονδίνο) που καταδεικνύουν ότι ιδιαίτερα σε περιόδους ύφεσης είναι προτιμότερο να περιορίζονται οι ώρες λειτουργίας των καταστημάτων.
Συνοπτική παρουσίαση συμπερασμάτων μελετών
1) Σύμφωνα με την 6η Έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τις Μικρές & Μεσαίες Επιχειρήσεις (που εξετάζει 19 χώρες):
- οι επιπτώσεις στην απασχόληση από το διευρυμένο ωράριο είναι αρνητικές.
- Ο καταμερισμός εργασίας στον τομέα του λιανικού εμπορίου, βάσει των αλλαγών, αλλάζει σημαντικά. Το εργασιακό κόστος αυξάνεται περισσότερο απ’ ότι οι πωλήσεις (ιδιαίτερα τις Κυριακές).
«Η απελευθέρωση του ωραρίου των λιανεμπορικών καταστημάτων φαίνεται να επιταχύνει την μείωση του μεριδίου της αγοράς των ΜΜΕ, ελαττώνοντας την κερδοφορία τους».
- Τα μικρά καταστήματα μειώνουν τις θέσεις εργασίας (καθώς το κόστος είναι μεγαλύτερο των κερδών, γεγονός που αναγκάζει τους μικρούς επιχειρηματίες και τις οικογένειες τους να δουλεύουν πολύ περισσότερο), ενώ τα μεγαλύτερα καταστήματα (κυρίως τροφίμων) δημιουργούν νέες θέσεις μόνο μερικής απασχόλησης.
- Εξαιτίας του μεγαλύτερου ανταγωνισμού και την μείωση των κερδών, τα μικρά καταστήματα εξαφανίζονται από τον εμπορικό χάρτη ή υποχρεώνονται σε εξαγορά από μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων (franchised)
Επιπλέον, από την ανάλυση των στοιχείων απασχόλησης μετά την απελευθέρωση ωραρίου για συγκεκριμένες χώρες, προέκυψαν τα εξής:
• Στην Αυστρία η συνολική απασχόληση δεν επηρεάστηκε
• Στην Ολλανδία μειώθηκε η πλήρης απασχόληση στο σύνολο των λιανεμπορικών καταστημάτων.
• Στην Γερμανία τα αποτελέσματα των μελετών του SFS (Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας) και του Ifo (Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας) σε σχέση με την επιρροή της διεύρυνσης του ωραρίου των καταστημάτων στο κύκλο εργασιών και την απασχόληση, ήταν αρνητικά (μείωση συνολικής απασχόλησης 5,8%).
2) Στο Λονδίνο, η πρακτική εφαρμογή της λειτουργίας των καταστημάτων την Κυριακή δείχνει αρνητικά αποτελέσματα για τα μικρά καταστήματα. Σύμφωνα με το τελευταίο δελτίο της BRC – KPMG ( 5/9/2012) φαίνεται πτώση των πωλήσεων, γεγονός που πυροδότησε για άλλη μια φορά την κριτική εναντίον της λειτουργίας των καταστημάτων την Κυριακή καθώς όπως αναφέρει η ACS (Association of Convenience Stores) τα μικρά καταστήματα «υποφέρουν» από μείωση των πωλήσεών τους, τα κέρδη από τα οποία μεταφέρθηκαν στα μεγάλα καταστήματα και πως η λειτουργία την Κυριακή δεν επέφερε ουδεμία θετική αλλαγή στις πωλήσεις τους. Αντίστοιχα, η Συνομοσπονδία Διανομέων Χονδρικής (Federation of Wholesales Distributors) αναφέρει πως δεν υπάρχει οικονομική ή κοινωνική βάση για την απελευθέρωση της Κυριακής καθώς οι καταναλωτές απέδειξαν πως δεν την χρειάζονται και τα τοπικά καταστήματα καταστρέφονται.
3) Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης στις περιοχές όπου τα καταστήματα παραμένουν ανοικτά σε ημέρες αργίας, το κόστος αυξάνεται κατά 15% και οι πωλήσεις μόλις κατά 0,5%, γεγονός που ασκεί επιρροή στις τιμές. Οι καταναλωτές πληρώνουν περισσότερο, ανεξάρτητα με το αν θα κάνουν τις αγορές τους σε ημέρες αργίας. Επιπλέον, η μεταφορά μεριδίου της αγοράς σε πολυκαταστήματα, μειώνει τον ανταγωνισμό και οδηγεί τα μικρά καταστήματα σε κλείσιμο. Η έρευνα καταλήγει με έντονα ερωτηματικά για το κατά πόσο η αύξηση των ωρών λειτουργίας συντελεί σε βελτίωση της απασχόλησης. Τα μικρά καταστήματα λιανικού εμπορίου χάνουν μερίδιο αγοράς. Δημιουργούνται τάσεις υπερσυγκέντρωσης, και εξ αυτού του λόγου σημειώνεται μείωση της απασχόλησης. Υπολογίζεται πως 277 υπάλληλοι σε μια μεγάλη υπεραγορά, μπορούν να αντικαταστήσουν 318 σε υπεραγορά και 1557 παραδοσιακούς καταστηματάρχες.
4) Μελέτη για τις επιπτώσεις από την απελευθέρωση της λειτουργίας καταστημάτων τις Κυριακές στην Ισπανική οικονομία έδειξε πως οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα υποστούν μείωση του μεριδίου αγοράς, γεγονός που θα οδηγήσει σε απώλεια θέσεων εργασίας, οι δε τιμές δεν αναμένεται να μειωθούν. Με την μελέτη συμφωνούσε και το «παράδειγμα της Μαδρίτης» όπου από το 1996 είχαν καθιερωθεί ως εργάσιμες 12 επίσημες αργίες το χρόνο, κάτι που είχε ως συνέπεια τις μεγαλύτερες απώλειες σε θέσεις εργασίας και τα περισσότερα λουκέτα σε μαγαζιά από κάθε άλλη αυτόνομη κοινότητα της Ισπανίας.
5) Η έρευνα των Roman Inderst και Andreas Irmen κατέδειξε ότι η δυνατότητα που δίνεται στους καταναλωτές για shop around, μπορεί να σημαίνει αναδιάταξη της ζήτησης μεταξύ των καταστημάτων, όχι όμως και μείωση των τιμών.;
6) Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ (OECD), «Καθώς η απελευθέρωση της αγοράς δεν είναι πάντα αποτελεσματική στο να εξασφαλίζει μεγαλύτερη ευημερία, και πιο συγκεκριμένα μεγαλύτερη ανάπτυξη και αύξηση της απασχόλησης, συστήνουμε ιδιαιτέρως τις ακόλουθες ορθές πολιτικές»:
- Να διεξάγεται υψηλής ποιότητας Επιχειρηματική και Κανονιστική Ανάλυση, ώστε να ερευνώνται συστηματικά οι θετικές και αρνητικές επιδράσεις κάθε νέας ρύθμισης και απορύθμισης του επιχειρηματικού κλάδου και πιο συγκεκριμένα των ΜΜΕ.
- να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις κανονιστικές ρυθμίσεις που στοχεύουν στην βελτίωση της λειτουργίας της αγοράς αγαθών & υπηρεσιών, εξαιτίας των συνεπειών που μπορούν να έχουν στις ΜΜΕ (λιγότερη ευελιξία, μεγαλύτερο διοικητικό βάρος, μεγαλύτερο ανταγωνισμό εξαιτίας λιγότερο εξειδικευμένων εταιριών που μπαίνουν στην αγορά, ισχυρότερο ανταγωνισμό εξαιτίας συγχωνεύσεων και συμμαχιών).
Σημειώνεται επίσης και από τον ΟΟΣΑ ότι η απορρύθμιση των ωρών λειτουργίας των καταστημάτων επηρεάζει ιδιαιτέρως το λιανεμπόριο τροφίμων. Τα μεγάλα καταστήματα επωφελούνται, ενώ τα μικρά υποφέρουν. Η απορύθμιση ενισχύει την μείωση του μεριδίου αγοράς των ΜΜΕ.
7) Η υπόθεση της αύξησης της τουριστικής ζήτησης λόγω λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές είναι αμφιλεγόμενη (βλέπε παράδειγμα Λονδίνου). Οι τουρίστες- καταναλωτές έχουν ένα συγκεκριμένο εισοδηματικό περιορισμό που αφορά τα χρήματα που θα ξοδέψουν για αγορές, ο οποίος δεν εξαρτάται από το ωράριο λειτουργίας. Άλλωστε, το ισχύον πλαίσιο ωραρίου στην Ελλάδα (06:00-21:00) – σε σύνολο ωρών λειτουργίας -είναι ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, αν όχι το μεγαλύτερο, παρά την αργία της Κυριακής. Επίσης, απελευθερωμένο ωράριο την Κυριακή έχουν σήμερα όλα τα ακόλουθα καταστήματα: ψιλικατζίδικα, περίπτερα, αρτοποιεία, ζαχαροπλαστεία, καφετέριες, εστιατόρια, ανθοπωλεία, κέντρα διασκέδασης, βενζινάδικα (μερικώς), κάβες, καταστήματα ξηρών καρπών, video club, τουριστικά καταστήματα και όλα τα καταστήματα τουριστικών περιοχών
Η ΓΣΕΒΕΕ επαναλαμβάνει την πλήρη αντίθεσή της σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ενώ έχει καταθέσει αναλυτικά και τεκμηριωμένα τις θέσεις και τα επιχειρήματα που τις στηρίζουν σε προηγούμενα διαβήματα προς το Υπουργείο (επισυνάπτονται για την ολοκληρωμένη ενημέρωση). Εξακολουθούμε να μην κατανοούμε την εμμονή του Υπουργείου σε ένα μέτρο που οδηγεί σε μεγαλύτερη δυσκαμψία την αγορά και τις επιχειρήσεις, αυξάνει το κόστος λειτουργίας και επιβαρύνει τους αυτοαπασχολούμενους. Τονίζεται ότι σε έρευνες που έχουν γίνει σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες δεν έχει προκύψει θετικό αποτέλεσμα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις από το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές, ενώ η πλειοψηφία των εμπόρων τους οποίους αφορά το μέτρο αντιτίθενται συντριπτικά (78,4% στην έρευνα Ιανουαρίου 2013, ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ).
Ως προς το ρυθμιστικό σκέλος, σημειώνεται ότι στην Ελλάδα
- Το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο επιτρέπει το άνοιγμα των καταστημάτων και τις Κυριακές κατόπιν εισηγήσεως των εμπορικών συλλόγων στις περιφέρειες και τους δήμους και σχετική απόφαση του αρμόδιου περιφερειάρχη ή δημάρχου. Τούτο προφανώς ισχύει και εφαρμόζεται σε όλες τις τουριστικές περιοχές.
- Δεν υφίσταται απαγόρευση για καταστήματα ορισμένων κλάδων, τα οποία λειτουργούν τις Κυριακές χωρίς περιορισμό (ψιλικατζίδικα, περίπτερα, αρτοποιεία, ζαχαροπλαστεία, καφετέριες, εστιατόρια, ανθοπωλεία, κέντρα διασκέδασης, τα βενζινάδικα μερικώς, κάβες, καταστήματα ξηρών καρπών, video club, τουριστικά καταστήματα και όλα τα καταστήματα τουριστικών περιοχών).
- Το ωράριο λειτουργίας που ισχύει στη χώρα μας είναι από τα πιο διευρυμένα στην ΕΕ. Η περαιτέρω διεύρυνση του θα είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική για τις πολύ μικρές επιχειρηματικές μονάδες και τους αυτοαπασχολούμενους. Σημειώνεται ότι το Υπουργείο, δεν αναφέρει σε κανένα σημείο της εισήγησης, την προτεινόμενη διάρθρωση του ωραρίου τις Κυριακές, εκτός της γενικής αναφοράς περί σεβασμού της λατρευτικής παράδοσης.
Αναφορικά με την «μελέτη-παρουσίαση» του ΟΟΣΑ που έδωσε μερικώς στη δημοσιότητα το Υπουργείο σχετικά με τις θετικές επιπτώσεις που θα είχε το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές, η ΓΣΕΒΕΕ κάνει τις εξής παρατηρήσεις:
1) Το άνοιγμα των καταστημάτων δεν είναι βέβαιο ότι θα αυξήσει την πραγματική δαπάνη, σύμφωνα και με παραδοχή της μελέτης. Υπάρχει η σοβαρή πιθανότητα η δαπάνη να παραμείνει αμετάβλητη. Το ενδεχόμενο αυτό ενισχύεται αν εφαρμόσουμε στο μοντέλο του ΟΟΣΑ την πραγματική απώλεια διαθέσιμου εισοδήματος που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια (σωρευτικά -20%), αντί του λεγόμενου πλεονάσματος καταναλωτή.
2) Υποστηρίζεται ότι ο καταναλωτής σήμερα με την υφιστάμενη ρύθμιση έχει απώλεια οφέλους ύψους 309 εκ. Αν το σημερινό μέγεθος της αγοράς είναι 24,7 δις (στοιχεία παρουσίασης), πόση θα πρέπει να είναι η εκτιμώμενη απώλεια ωφέλειας που έχει συντελεστεί λόγω της μείωσης του εισοδήματος του καταναλωτή (που είναι άμεσα μετρήσιμο μέγεθος;)
3) Δεδομένης της στρατηγικής εσωτερικής υποτίμησης που υιοθετείται σήμερα, ως επίσημη διακηρυγμένη πολιτική της κυβέρνησης, δεν αναμένεται το προσεχές διάστημα καμιά πολιτική τόνωσης της ζήτησης και των εισοδημάτων. Τούτο έχει διττή ανάγνωση:
- Είτε δε θα επέλθουν οι προσδοκώμενες θετικές επιδράσεις που αναφέρονται στη «μελέτη»
- Είτε το Υπουργείο Ανάπτυξης αγνοεί τα στατιστικά δεδομένα και την ακολουθούμενη πολιτική του υπουργείου Οικονομικών.
Από τα μέχρι τώρα δεδομένα είναι προφανές, και ιδιαίτερα όσον αφορά την ελληνική οικονομία που βρίσκεται σε ύφεση και ο τζίρος των επιχειρήσεων διαρκώς μειώνεται, ότι καμία θετική προοπτική δεν δημιουργείται από την λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές. Τουναντίον, περισσότερη συρρίκνωση και λουκέτα θα υπάρξουν για τις Μικρές και Πολύ μικρές επιχειρήσεις που με τη σειρά τους θα ανατροφοδοτήσουν τον φαύλο κύκλο της ύφεσης και της ανεργίας. Το «μοντέλο» του ΟΟΣΑ πολύ πιθανό να επαληθεύει τις προβλέψεις της ΓΣΕΒΕΕ αν ληφθούν υπόψη η βαθιά ύφεση και οι επιδεινούμενοι μακροοικονομικοί δείκτες.
Παρακάτω, επαναλαμβάνονται εμπεριστατωμένα οι θέσεις και οι αναλύσεις της ΓΣΕΒΕΕ σχετικά με τις επιπτώσεις από το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΒΒΑΘΑΣ ΝΙΚΟΣ ΣΚΟΡΙΝΗΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι : ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ
ΜΥΘΟΣ 1: ΑΥΞΗΣΗ ΤΖΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ
Ξεκινώντας από την υπόθεση, ότι η βασική παράμετρος για την αύξηση των πωλήσεων είναι το εισόδημα (τρέχον και μελλοντικό), θα πρέπει να είμαστε αρκετά επιφυλακτικοί ως προς την παραπάνω υπόθεση. Η χώρα βυθίζεται για 5ο συνεχόμενο έτος σε ύφεση. Η πολυπόθητη ανάπτυξη που θα συμπαρασύρει εισοδήματα προς τα πάνω αργεί, ενώ η φορολογία αυξάνεται. Το 70 % των καταναλωτών, σύμφωνα με έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ (Εισόδημα – Δαπάνες Νοικοκυριών – Δεκέμβριος 2012), αναμένει τις περιόδους εκπτώσεων και προσφορών προκειμένου να προχωρήσει σε αγορές, ακόμη και αναγκαίων αγαθών όπως ρουχισμό, υπόδηση. Διάφορες μελέτες- σφυγμομετρήσεις οι οποίες ανιχνεύουν μια θετική στάση των καταναλωτών σε σχέση με τη διεύρυνση λειτουργίας των καταστημάτων, δεν καταγράφουν επ’ ουδενί ότι ο καταναλωτής θα αυξήσει τις αγορές του μετά την εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου. Αντίθετα, δείχνουν μια τάση για διεύρυνση του χρόνου που πρόκειται να αφιερώσουν σε έρευνα αγοράς λόγω του περιορισμένου εισοδήματος.
Επιπρόσθετα, η ρύθμιση του υπουργείου περιλαμβάνει το άνοιγμα όλων των καταστημάτων για 6 Κυριακές το χρόνο, και συγκεκριμένα τις Κυριακές των εκπτώσεων και των εορτών. Αυτό σημαίνει ότι τα μεγάλα πολυκαταστήματα θα αφεθούν να λειτουργούν τις Κυριακές που σημειώνεται ούτως ή άλλως ο μεγαλύτερος τζίρος, άρα θα αποκτούν ένα φυσικό συγκριτικό πλεονέκτημα υπερλειτουργώντας τις καλές περιόδους και αδρανώντας τις υπόλοιπες. Τούτο θα συμπιέσει τους τζίρους των μικρών επιχειρήσεων τις καλές περιόδους, ενώ στο υπόλοιπο του έτους δεν θα αναμένεται κάποια ιδιαίτερη κίνηση.
Συνεπώς αυτό που αναμένουμε είναι μια μετατόπιση του τζίρου από τις Μικρές και Πολύ Μικρές επιχειρήσεις προς τα μεγάλα πολυκαταστήματα και όχι μια συνολική αύξηση του προς όφελος όλων των επιχειρήσεων.
ΜΥΘΟΣ 2: ΜΕΙΩΣΗ ΤΙΜΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τις τελευταίες μελέτες της ΕΛΣΤΑΤ, οι κλάδοι στους οποίους συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός μικρομεσαίων επιχειρήσεων έχουν καταγράψει ήδη αξιοσημείωτη πτώση στο επίπεδο τιμών (πχ κλάδος εστίασης). Αυτή η πτώση των τιμών είναι αποτέλεσμα της μείωσης του τζίρου αλλά και της απορρόφησης του ΦΠΑ. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν προσαρμοστεί πλήρως στη νέα πραγματικότητα. Το υπουργείο διατείνεται ότι το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές θα επιφέρει ένα σπιράλ ανταγωνισμού μεταξύ μεγάλων και μικρών επιχειρήσεων με αποτέλεσμα φθηνότερα αγαθά και ωφέλεια του καταναλωτή. Εκτιμούμε ότι μεσοπρόθεσμα θα συμβεί το αντίθετο. Οι μεγάλες επιχειρήσεις θα μπορούν να ασκήσουν «πόλεμο τιμών» βραχυχρόνια για να αντισταθμίσουν κάποιες σχετικές απώλειες από τη λειτουργία των μικρών καταστημάτων τις Κυριακές. Ουσιαστικά έτσι, οι μικρές επιχειρήσεις θα εκτοπισθούν από την αγορά και λόγω του αυξημένου λειτουργικού κόστους, γεγονός που θα οδηγήσει σε αύξηση της ανεργίας αλλά και συγκέντρωση της αγοράς, με μεσοπρόθεσμο αποτέλεσμα ολιγοπωλιακές καταστάσεις.
ΜΥΘΟΣ 3: ΑΥΞΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ
Έρευνα ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ – ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013
Είναι προφανές ότι η συνολική αρνητική ψυχολογία της αγοράς, το μειωμένο εισόδημα των καταναλωτών και η περιορισμένη ζήτηση επιδρούν πολύ αρνητικά στην πρόβλεψη για αύξηση απασχόλησης. Άλλωστε, για να καταφέρει μια επιχείρηση να προσλάβει προσωπικό, θα πρέπει προηγουμένως να έχει προσδοκίες για αύξηση κατανάλωσης, παραγγελιών και βελτίωση του οικονομικού κλίματος. Το άνοιγμα και μόνο των καταστημάτων τις Κυριακές δε θα επιδράσει σε καμιά από τις παραπάνω μεταβλητές.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Θα πρέπει να σημειώσουμε, ότι ακόμη κι αν αναμένουμε για τα καταστήματα που θα λειτουργήσουν Κυριακή, μια πενιχρή βραχυχρόνια αύξηση του τζίρου (κυρίως σε ότι αφορά την ημερήσια κίνηση), θα πρέπει να προσδοκούμε επίσης και μια μείωση της καταναλωτικής κίνησης σε κλάδους οι οποίοι παρουσίαζαν υψηλό όγκο κατανάλωσης τα Σαββατοκύριακα. Αυτές οι επιχειρήσεις που θα σημειώσουν κάμψη θα είναι κατά βάση τουριστικές επιχειρήσεις (ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια), επιχειρήσεις εστίασης και καφέ, καθώς και τοπικές αγροτικές οικονομίες. Ο λόγος είναι ότι θα υπάρξει υποκατάσταση της μιας αγοράς από μιας άλλης, χωρίς όμως αυξημένο οικονομικό αποτέλεσμα. Δηλαδή, οι οικογένειες θα μειώσουν τις επισκέψεις στην ύπαιθρο (πχ σύντομα τριήμερα) λόγω εργασίας, θα περιορίσουν ενδεχομένως τις επισκέψεις σε μουσεία, εστιατόρια, πολιτιστικές εκδηλώσεις, θεάματα και βραδινές εξόδους. Το μόνο που θα επιτευχθεί θα είναι μια ανακατανομή της κατανάλωσης. Σε μεγάλο βαθμό θα επωφεληθούν οι μεγάλες υπεραγορές και mall που θα συγκεντρώνουν πολλαπλές δραστηριότητες εμπορίου, διασκέδασης, εστίασης.
Τέλος, θα πρέπει να επισημάνουμε τις σοβαρές μεταβολές που θα δημιουργήσει η εισαγωγή ενός τέτοιου μέτρου στην οικογενειακή και κοινωνική ζωή. Δεδομένης της ύφεσης, λίγες θα είναι οι επιχειρήσεις που θα προσλάβουν νέο προσωπικό. Οι περισσότερες επιχειρήσεις θα επεκτείνουν το χρόνο της προσωπικής εργασίας και άλλες θα αυξήσουν τις ώρες εργασίας στο υφιστάμενο προσωπικό. Τούτο θα έχει τρομακτικές συνέπειες στον οικογενειακό προγραμματισμό, τη φροντίδα ηλικιωμένων και ανήλικων τέκνων, ενώ οι δομές κοινωνικής πρόνοιας που να καλύπτουν τέτοιες ανάγκες υπολειτουργούν, για να μην πούμε ότι είναι ανύπαρκτες.
Είναι σαφές ότι το επιχείρημα ότι «το μέτρο είναι προαιρετικό και όποιος θέλει μπορεί να ανοίξει», δεν υφίσταται σε αγορές επιθετικά ανταγωνιστικές, όπως είναι αυτές του εμπορίου.
Το υπουργείο Ανάπτυξης:
- χωρίς να έχει υπόψη του καμιά εμπεριστατωμένη μελέτη σχετικά με τις ωφέλειες και τα κόστη από το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές,
- χωρίς να έχει διενεργήσει μια υποτυπώδη μελέτη επιπτώσεων,
- χωρίς να έχει διερευνήσει τις νομικές πτυχές του εγχειρήματος σχετικά με το δίκαιο του ανταγωνισμού και το ενδεχόμενο πιθανών προσφυγών
- χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις απόψεις των φορέων,
- χωρίς να λαμβάνει τις ιδιομορφίες της ελληνικής αγοράς και το γεγονός ότι πολλά καταστήματα παραμένουν ανοιχτά τις Κυριακές ακόμη και σήμερα
- χωρίς να λαμβάνει υπόψη τα φαινόμενα μείωσης της κατανάλωσης σε ορισμένους κλάδους
- χωρίς να αναλύει τη διάρθρωση της τουριστικής κατανάλωσης σε σχέση με το εγχώρια παραγόμενο προϊόν
- χωρίς να διερευνά τις κοινωνικές συνέπειες στην οικογενειακή ζωή ελλείψει μάλιστα των κατάλληλων δομών κοινωνικής πρόνοιας
προωθεί μια ρύθμιση, η οποία μόνο αρνητικά οικονομικά και κοινωνικά αποτελέσματα θα επιφέρει στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τους καταναλωτές και τα νοικοκυριά.
Έρευνες - μελέτες, ιδιαίτερα οι ευρωπαϊκές (Παράρτημα 1), αναδεικνύουν ότι το ισχυρότερο όπλο στον ανταγωνισμό που συμβάλλει στη συρρίκνωση του δικτύου των μικρών λιανεμπορικών επιχειρήσεων, κατά μεγάλο βαθμό είναι οι συνεχείς διευρύνσεις του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων. Οι ίδιες μελέτες καταδεικνύουν μάλλον αρνητικά αποτελέσματα στις θέσεις απασχόλησης (ιδιαίτερα κάτω από συνθήκες ύφεσης) αλλά και στις τιμές. Οι δε, τάσεις υπερσυγκέντρωσης ισχυροποιούνται. Σύμφωνα με το δελτίο της ΕΕ (2012) , στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται 703,648 πολύ μικρές επιχειρήσεις (έως 9 άτομα), 21,586 μικρές (10-49 άτομα), 2,649 μεσαίες (50-250 άτομα) και 399 μεγάλες επιχειρήσεις. Οι αυτοαπασχολούμενοι (χωρίς προσωπικό) υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα υπερβαίνουν τις 300,000. Την τελευταία, δε, δεκαετία οι μικρές και ιδιαίτερα οι πολύ μικρές επιχειρήσεις προσέφεραν το 85% των καθαρών νέων θέσεων εργασίας (ΕΕ, 17/01/2012). Τα στοιχεία αυτά πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πριν από κάθε νομοθετική παρέμβαση γιατί η απασχόληση στην παρούσα οικονομική συγκυρία αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Το Υπουργείου Ανάπτυξης δυστυχώς κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΛΛΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
Το ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ ανέτρεξε στις μελέτες που έχουν διεξαχθεί κατά καιρούς από διάφορους διεθνείς επιστημονικούς φορείς, την ΕΕ και τον ΟΟΣΑ σχετικά με την επίδραση που έχει η απελευθέρωση του ωραρίου στα οικονομικά μεγέθη. Σε καμία μελέτη δεν προκύπτει ευθεία θετική συσχέτιση απασχόλησης ή κατανάλωσης ή μείωσης τιμών με το διευρυμένο ωράριο, ακόμη και όταν σε αυτό συμμετέχουν μεγάλες επιχειρήσεις. Αντίθετα, υπάρχουν στοιχεία από μεγάλες πόλεις (Λονδίνο) που καταδεικνύουν ότι ιδιαίτερα σε περιόδους ύφεσης είναι προτιμότερο να περιορίζονται οι ώρες λειτουργίας των καταστημάτων.
Συνοπτική παρουσίαση συμπερασμάτων μελετών
1) Σύμφωνα με την 6η Έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τις Μικρές & Μεσαίες Επιχειρήσεις (που εξετάζει 19 χώρες):
- οι επιπτώσεις στην απασχόληση από το διευρυμένο ωράριο είναι αρνητικές.
- Ο καταμερισμός εργασίας στον τομέα του λιανικού εμπορίου, βάσει των αλλαγών, αλλάζει σημαντικά. Το εργασιακό κόστος αυξάνεται περισσότερο απ’ ότι οι πωλήσεις (ιδιαίτερα τις Κυριακές).
«Η απελευθέρωση του ωραρίου των λιανεμπορικών καταστημάτων φαίνεται να επιταχύνει την μείωση του μεριδίου της αγοράς των ΜΜΕ, ελαττώνοντας την κερδοφορία τους».
- Τα μικρά καταστήματα μειώνουν τις θέσεις εργασίας (καθώς το κόστος είναι μεγαλύτερο των κερδών, γεγονός που αναγκάζει τους μικρούς επιχειρηματίες και τις οικογένειες τους να δουλεύουν πολύ περισσότερο), ενώ τα μεγαλύτερα καταστήματα (κυρίως τροφίμων) δημιουργούν νέες θέσεις μόνο μερικής απασχόλησης.
- Εξαιτίας του μεγαλύτερου ανταγωνισμού και την μείωση των κερδών, τα μικρά καταστήματα εξαφανίζονται από τον εμπορικό χάρτη ή υποχρεώνονται σε εξαγορά από μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων (franchised)
Επιπλέον, από την ανάλυση των στοιχείων απασχόλησης μετά την απελευθέρωση ωραρίου για συγκεκριμένες χώρες, προέκυψαν τα εξής:
• Στην Αυστρία η συνολική απασχόληση δεν επηρεάστηκε
• Στην Ολλανδία μειώθηκε η πλήρης απασχόληση στο σύνολο των λιανεμπορικών καταστημάτων.
• Στην Γερμανία τα αποτελέσματα των μελετών του SFS (Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας) και του Ifo (Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας) σε σχέση με την επιρροή της διεύρυνσης του ωραρίου των καταστημάτων στο κύκλο εργασιών και την απασχόληση, ήταν αρνητικά (μείωση συνολικής απασχόλησης 5,8%).
2) Στο Λονδίνο, η πρακτική εφαρμογή της λειτουργίας των καταστημάτων την Κυριακή δείχνει αρνητικά αποτελέσματα για τα μικρά καταστήματα. Σύμφωνα με το τελευταίο δελτίο της BRC – KPMG ( 5/9/2012) φαίνεται πτώση των πωλήσεων, γεγονός που πυροδότησε για άλλη μια φορά την κριτική εναντίον της λειτουργίας των καταστημάτων την Κυριακή καθώς όπως αναφέρει η ACS (Association of Convenience Stores) τα μικρά καταστήματα «υποφέρουν» από μείωση των πωλήσεών τους, τα κέρδη από τα οποία μεταφέρθηκαν στα μεγάλα καταστήματα και πως η λειτουργία την Κυριακή δεν επέφερε ουδεμία θετική αλλαγή στις πωλήσεις τους. Αντίστοιχα, η Συνομοσπονδία Διανομέων Χονδρικής (Federation of Wholesales Distributors) αναφέρει πως δεν υπάρχει οικονομική ή κοινωνική βάση για την απελευθέρωση της Κυριακής καθώς οι καταναλωτές απέδειξαν πως δεν την χρειάζονται και τα τοπικά καταστήματα καταστρέφονται.
3) Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης στις περιοχές όπου τα καταστήματα παραμένουν ανοικτά σε ημέρες αργίας, το κόστος αυξάνεται κατά 15% και οι πωλήσεις μόλις κατά 0,5%, γεγονός που ασκεί επιρροή στις τιμές. Οι καταναλωτές πληρώνουν περισσότερο, ανεξάρτητα με το αν θα κάνουν τις αγορές τους σε ημέρες αργίας. Επιπλέον, η μεταφορά μεριδίου της αγοράς σε πολυκαταστήματα, μειώνει τον ανταγωνισμό και οδηγεί τα μικρά καταστήματα σε κλείσιμο. Η έρευνα καταλήγει με έντονα ερωτηματικά για το κατά πόσο η αύξηση των ωρών λειτουργίας συντελεί σε βελτίωση της απασχόλησης. Τα μικρά καταστήματα λιανικού εμπορίου χάνουν μερίδιο αγοράς. Δημιουργούνται τάσεις υπερσυγκέντρωσης, και εξ αυτού του λόγου σημειώνεται μείωση της απασχόλησης. Υπολογίζεται πως 277 υπάλληλοι σε μια μεγάλη υπεραγορά, μπορούν να αντικαταστήσουν 318 σε υπεραγορά και 1557 παραδοσιακούς καταστηματάρχες.
4) Μελέτη για τις επιπτώσεις από την απελευθέρωση της λειτουργίας καταστημάτων τις Κυριακές στην Ισπανική οικονομία έδειξε πως οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα υποστούν μείωση του μεριδίου αγοράς, γεγονός που θα οδηγήσει σε απώλεια θέσεων εργασίας, οι δε τιμές δεν αναμένεται να μειωθούν. Με την μελέτη συμφωνούσε και το «παράδειγμα της Μαδρίτης» όπου από το 1996 είχαν καθιερωθεί ως εργάσιμες 12 επίσημες αργίες το χρόνο, κάτι που είχε ως συνέπεια τις μεγαλύτερες απώλειες σε θέσεις εργασίας και τα περισσότερα λουκέτα σε μαγαζιά από κάθε άλλη αυτόνομη κοινότητα της Ισπανίας.
5) Η έρευνα των Roman Inderst και Andreas Irmen κατέδειξε ότι η δυνατότητα που δίνεται στους καταναλωτές για shop around, μπορεί να σημαίνει αναδιάταξη της ζήτησης μεταξύ των καταστημάτων, όχι όμως και μείωση των τιμών.;
6) Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ (OECD), «Καθώς η απελευθέρωση της αγοράς δεν είναι πάντα αποτελεσματική στο να εξασφαλίζει μεγαλύτερη ευημερία, και πιο συγκεκριμένα μεγαλύτερη ανάπτυξη και αύξηση της απασχόλησης, συστήνουμε ιδιαιτέρως τις ακόλουθες ορθές πολιτικές»:
- Να διεξάγεται υψηλής ποιότητας Επιχειρηματική και Κανονιστική Ανάλυση, ώστε να ερευνώνται συστηματικά οι θετικές και αρνητικές επιδράσεις κάθε νέας ρύθμισης και απορύθμισης του επιχειρηματικού κλάδου και πιο συγκεκριμένα των ΜΜΕ.
- να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις κανονιστικές ρυθμίσεις που στοχεύουν στην βελτίωση της λειτουργίας της αγοράς αγαθών & υπηρεσιών, εξαιτίας των συνεπειών που μπορούν να έχουν στις ΜΜΕ (λιγότερη ευελιξία, μεγαλύτερο διοικητικό βάρος, μεγαλύτερο ανταγωνισμό εξαιτίας λιγότερο εξειδικευμένων εταιριών που μπαίνουν στην αγορά, ισχυρότερο ανταγωνισμό εξαιτίας συγχωνεύσεων και συμμαχιών).
Σημειώνεται επίσης και από τον ΟΟΣΑ ότι η απορρύθμιση των ωρών λειτουργίας των καταστημάτων επηρεάζει ιδιαιτέρως το λιανεμπόριο τροφίμων. Τα μεγάλα καταστήματα επωφελούνται, ενώ τα μικρά υποφέρουν. Η απορύθμιση ενισχύει την μείωση του μεριδίου αγοράς των ΜΜΕ.
7) Η υπόθεση της αύξησης της τουριστικής ζήτησης λόγω λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές είναι αμφιλεγόμενη (βλέπε παράδειγμα Λονδίνου). Οι τουρίστες- καταναλωτές έχουν ένα συγκεκριμένο εισοδηματικό περιορισμό που αφορά τα χρήματα που θα ξοδέψουν για αγορές, ο οποίος δεν εξαρτάται από το ωράριο λειτουργίας. Άλλωστε, το ισχύον πλαίσιο ωραρίου στην Ελλάδα (06:00-21:00) – σε σύνολο ωρών λειτουργίας -είναι ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, αν όχι το μεγαλύτερο, παρά την αργία της Κυριακής. Επίσης, απελευθερωμένο ωράριο την Κυριακή έχουν σήμερα όλα τα ακόλουθα καταστήματα: ψιλικατζίδικα, περίπτερα, αρτοποιεία, ζαχαροπλαστεία, καφετέριες, εστιατόρια, ανθοπωλεία, κέντρα διασκέδασης, βενζινάδικα (μερικώς), κάβες, καταστήματα ξηρών καρπών, video club, τουριστικά καταστήματα και όλα τα καταστήματα τουριστικών περιοχών
Δεν υπάρχουν σχόλια
ΠΡΟΣΟΧΗ! Την ευθύνη για το περιεχόμενο των σχολίων φέρει αποκλειστικά ο συγγραφέας τους και όχι το site. Η ανάρτηση των σχολίων μπορεί να έχει μια μικρή χρονική καθυστέρηση