Τί είναι εργασία, ηλίθιε;...

Του   Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου.    Η μεγαλύτερη παρεξήγηση της εποχής της «ατέλειωτης» κρίσης στην Ελλάδα αφορά στον τρόπο αντίληψης ...

Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου.  

 Η μεγαλύτερη παρεξήγηση της εποχής της «ατέλειωτης» κρίσης στην Ελλάδα αφορά στον τρόπο αντίληψης της ζωής ως σχέση κεφαλαίου-εργασίας. Ο    δημοσιογράφος Νίκος Μπογιόπουλος  στο βιβλίο του «Είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε» δεν κάνει λάθος και σωστά θεμελιώνει επί της μαρξιστικής άποψης πως «η βαθύτερη αιτία των καπιταλιστικών κρίσεων βρίσκεται στη βασική και ανίατη αντίθεση του καπιταλιστικού συστήματος: στην αντίθεση ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής, από τη μια μεριά, και στον ατομικό τρόπο ιδιοποίησης των αποτελεσμάτων της, από την άλλη». Αυτό που είναι λάθος είναι πως έτσι διασκεδάζεται η προβληματοποίηση του αιτίου: διαστρέφεται ο μηχανισμός που προβληματοποιεί την εργασία στην κρίση. Και αυτός ο μηχανισμός δεν είναι γενικά ο καπιταλισμός, αλλά η σχέση της απώλειας αξίας σε μια καπιταλιστική κρίση με την απαξίωση της εργασίας.

Έτσι η κρίση συσσώρευσης, αναγνώστη - σαν και αυτή που βιώνουμε στην Ελλάδα - λαμβάνει την μορφή της κρίσης της εργασίας. Είναι τελικά η εργασία το πρόβλημα στην Ελλάδα, ή ο συγκεκριμένος μηχανισμός εκμετάλλευσης που συνδέεται αμέσως με τον «ατομικό μηχανισμό σωτηρίας» που συνομολόγησαν κυρίαρχο πολιτικό σύστημα και τρόικα;  Η απάντηση φαίνεται εύκολη, αλλά δεν είναι και τούτο οφείλεται στην αδυναμία των πολιτών να αντιληφτούν την διάσταση της εργασίας τους στην συσσώρευση αφηρημένης αξίας. Τί συμβαίνει με την εργασία εκεί όπου οι ανταλλαγές, ολοένα και περισσότερο, στηρίζονται σε ένα υπερτιμημένο για την συγκεκριμένη αγορά γενικό μέσο ανταλλαγής (ΕΥΡΩ), όπου μπορώ να πουλώ δίχως να αγοράζω κάποιο προϊόν με αξία χρήσης; Και τί συμβαίνει όταν μια διαδικασία πτώχευσης ακολουθείται στην συγκεκριμένη αγορά που κινείται στη βάση ενός ανελαστικού (απροσάρμοστου) πρακτικά, γενικού μέσου συναλλαγών (ΕΥΡΩ); Δύο πράγματα: μεγάλη απώλεια αξίας για το συνολικό κεφάλαιο και αντανακλαστικά δραματική πίεση για μείωση της αξίας της εργασίας μέχρι του σημείου αποκατάστασης της ισορροπίας στην διαδικασία συσσώρευσης.

Και τί σημαίνει αυτό; Ή «εξωτερική σύγκρουση» (πόλεμο), ή «εσωτερική σύγκρουση» με διάφορες και διαφορετικές μορφές κοινωνικών συγκρούσεων και αποσταθεροποίησης του πολιτικού συστήματος, δια της κοινωνικοοικονομικής απορρύθμισης. Αυτό που μοιάζει εφιαλτικό και μεταφυσικό για έναν ηλίθιο θιασώτη του κοινωνικού δαρβινισμού στις καπιταλιστικές σχέσεις, είναι ωστόσο το πλέον φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο των πολιτικών της καπιταλιστικής λειτουργίας. Πρόκειται για μια ανωμαλία που τείνει να επαναφέρει την ομαλότητα στην διαταραγμένη  διαδικασία της συσσώρευσης στην Ελλάδα. Το ζήτημα σήμερα είναι η αντιμετώπιση με πολιτικά μέσα αυτής της ανωμαλίας, που απέκτησε εικονικά στοιχεία ομαλότητας κατά την διαδικασία της συντεταγμένης χρεοκοπίας της χώρας μας.    

Η διαδικασία πτώχευσης που ακολουθείται στην Ελλάδα  απαξιώνει το κεφάλαιο καταστρέφοντάς το, αλλά εσύ ο ανόητος στρέφεσαι εναντίον της εργασίας  -  μια του ενός, μια του άλλου και στο τέλος εναντίον όλων των εργαζομένων που νομίζεις πως μαζί τα φάγανε! Είναι η εργασία, ηλίθιε, ο παράγοντας που συμβάλει στην διαδικασία εξάλειψης των αξιώσεων κεφαλαιοκρατών σε τμήμα των μελλοντικών κερδών  από την επενδυτική δραστηριότητα στην Ελλάδα, έτσι ώστε να αποκατασταθεί ιδανικά η ισορροπία ανάμεσα στις αξιώσεις του υπάρχοντος κεφαλαίου και της πραγματικής δημιουργία αξίας στην συγκεκριμένη ελληνική περιοχή του Ευρώ;

Είναι ο φαντάρος σε έναν πόλεμο το αίτιο διεξαγωγής του; Θεέ μου, τι παραλογισμός! Και όμως είναι!!! Πρέπει να εξοντωθεί, να ταρακουνηθεί, να φοβηθεί, να απογοητευθεί, να εκμηδενιστεί ο εργαζόμενος (φαντάρος) για να αποκατασταθεί η αξία του κεφαλαίου στον κόσμο των καπιταλιστικών πολιτικών. Με αυτή την έννοια, σήμερα στην Ελλάδα, πράγματι ο εργαζόμενος καταλήγει να είναι το αίτιο ενός πολέμου που διεξάγεται μεταξύ της μεταβιομηχανικής ελίτ και των χρηματιστών για να μην καταρρεύσει ο μηχανισμός παραγωγής κέρδους σε συνάρτηση με την παραγωγική ζήτηση στην ευρωζώνη. Αυτό σημαίνει πάση θυσία στο ευρώ. Δηλαδή, πρέπει να θυσιαστεί ο έλληνας εργαζόμενος και να απαξιωθεί η εργασία του για να αποκατασταθεί εικονικά η ισορροπία μεταξύ του ευρώ ως γενικό εμπόρευμα, μέσω του οποίου κυκλοφορούν τα άλλα εμπορεύματα, αλλά κυρίως να μην θιγεί το ευρώ ως ειδικό εμπόρευμα, που αποθησαυρίζεται, αποσκοπώντας μέσω αυτού να διεκδικηθεί υψηλότερη μελλοντική αξία για τον εαυτό του. Κάπως έτσι, τελικά ο έλληνας εργαζόμενος θυσιάζεται, όχι για το χρήμα που κινείται στην πραγματική οικονομία, όπως του λένε οι άρχοντές του για νομιμοποιήσουν πολιτικά τις αισχρότητες και την τερατολογία στην αφήγησή τους, αλλά για το υπόλοιπο που βρίσκεται έξω από τις παραγωγικές σχέσεις: το δυνατό ευρώ που ανταλλάσσεται διεθνώς για χάρη του εαυτού του, υπερασπιζόμενο την ικανότητά του να μεγεθύνει σε σχέση με άλλα νομίσματα την ουσιαστική ανταλλακτική του (αποθεματική) αξία, αξιώνοντας έτσι ένα υπερμερίδιο σε υπεραξία που δεν έχει ακόμη παραχθεί. Αυτή η διαδικασία καθιστά παραμορφωτικά την εργασία, κυρίως στην Ελλάδα της έντονης κρίσης, «πρόβλημα», ενώ το πρόβλημα είναι η μελλοντική υπεραξία του ευρώ. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα μεταβιομηχανικής ανάπτυξης, πρέπει η Ελλάδα να μετατραπεί  σε νεο-φεουδαλική αγορά κατά τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης «κεφάλαιο - εργασία - τεχνολογία». Και αυτό είναι το ζήτημα σήμερα, με απλά λόγια.

Φαντάζομαι να είμαι σαφής. Οι πολιτικές του ευρώ κάνουν την Ελλάδα να κολυμπάει στην Άβυσσο και αυτό θα έπρεπε να είναι ένα ισχυρό στοιχείο  διαπραγμάτευσης με τον Σόιμπλε και την αντιπληθωριστική πολιτική λιτότητας της μεταβιομηχανικής ευρωπαϊκής ελίτ. Σκληρής διαπραγμάτευσης με το «λιοντάρι» και όχι επιχείρηση εξημέρωσής του, ή επιχείρηση ικανοποίησης της πείνας του με νέες θυσίες εργαζομένων.

Ποιος θα μπορούσε να κάνει αυτή την διαπραγμάτευση; Τολμώ να υποστηρίζω πως μόνο αριστεροί δίχως παρωπίδες. Δηλαδή μόνον εκείνοι που αντιλαμβάνονται τους σύγχρονους μετασχηματισμούς που χαρακτηρίζουν την σημερινή, συγκυριακή διάσταση του καπιταλισμού στην Ελλάδα και την πραγματική διάσταση της εργατικής τάξης, όλων των εργαζομένων ως προς το απαξιωμένο κεφάλαιο, που αναζητεί μέθοδο αναδιάρθρωσης του μηχανισμού παραγωγής αξίας και κερδών, δια της απεγνωσμένης και «τυφλής» αύξησης της συσσώρευσης της ανεργίας.

Προσωπικά, δίχως  ψυχολογικούς ενδοιασμούς, όπως ίσως παρατηρήσατε, κατέφυγα στον «Keynes» σε συνδυασμό με τον «Beveridge», όχι για να εμμείνω εκεί και να «αναλωθώ» στις διαφορές τους ή να τις ισοπεδώσω, αλλά για να καταλήξω σε μια μορφή απάντησης στην κρίση υπό το πρίσμα της (καπιταλιστικής) εργασίας και όχι του κεφαλαίου. Αυτό φαίνεται αντιφατικό με κανόνα τον κλασικό μαρξισμό και μη-ρεαλιστικό (ουτοπικό) για όσους επιχειρούν συνειδητά ή υποσυνείδητα να συντηρήσουν μια ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική δίχως κοινωνική θεωρία και ευρωπαϊσμό.  Και όμως δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο!  Είναι ένα στρατήγημα στο πλαίσιο της παγκόσμιας καπιταλιστικής πραγματικότητας για αποφυγή εμπέδωσης νεο-φεουδαλικού καθεστώτος στο πρώτο ευρωπροτεκτοράτο της μεταβιομηχανικής ελίτ, στην Ελλάδα.

Το στρατήγημα αυτό οδηγεί σε ένα νέο καθεστώς στην ΕΕ, ή σε ένα νέο καθεστώς στην Ελλάδα με απόσχιση από την ΟΝΕ. Στην πρώτη περίπτωση θα έχουμε έλεγχο των επιχειρήσεων από μια παντοδύναμη υπερεθνική οντότητα με ευρωπαϊκοποίηση της υπεραξίας και ευρωπαϊκό μηχανισμό αναδιανομής που θα επικεντρώνει πράγματι στην σύγκληση των επιμέρους κοινωνιών και εθνικών αγορών, ενώ στην δεύτερη έλεγχο της επιχειρηματικής δραστηριότητας από μια Κεντρική Τράπεζα, με τις τιμές να προσδιορίζονται ωστόσο ελεύθερα. Μακροχρονίως αυτό θα οδηγούσε σε εθνικοποίηση των κερδών, ενώ η αγορά θα καθόριζε τιμές και ποσότητες (ζήτηση και προσφορά). Πώς θα το λέγαμε αυτό; Σοσιαλισμό, όχι.  Κρατισμό, ούτε. Ευρωπαϊκό υπερ-κρατικό καπιταλισμό, ίσως, ή κρατικό καπιταλισμό επίσης ίσως, στην δεύτερη περίπτωση.  

Και όμως δεν θα ήταν τίποτα από όλα αυτά! Θα ήταν μια επιχείρηση διάσωσης της εξέλιξης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής (ιδιωτική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και  μίσθωση της εργασίας των μη ιδιοκτητών από τους ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής), μέχρι το κίνημα να είναι σε θέση να δώσει μια αυθεντική σοσιαλιστική απάντηση στην ιστορία (ισότητα με ελευθερία), δίχως να καταλήξουμε πρώτα σε μια τραγική για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες οπισθοδρόμηση, σε μια ιστορική φάρσα αναβίωσης της φεουδαρχίας στην Ευρώπη με πρώτο «σταθμό» μάλιστα την Ελλάδα. Η χρηματο-βιομηχανική φεουδαρχία που συμπίπτει με τον ολοκληρωτικό καπιταλισμό είναι πράγματι η πλέον απάνθρωπη, βάρβαρη και εντροπική εξέλιξη του καπιταλισμού που πρέπει να αποτραπεί από τους εργαζομένους και τις μεγάλες μάζες των ανέργων!  Σε άλλη περίπτωση θα ξεχάσεις ακόμη και τί είναι εργασία, ηλίθιε!