Νέα μέθοδος δημιουργίας βλαστικών κυττάρων

Επιστήμονες στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων ένας Έλληνας, ανακάλυψαν μια νέα πιο αξιόπιστη τεχνική, που αυξάνει την αποτελεσματικότητα τ...

Επιστήμονες στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων ένας Έλληνας, ανακάλυψαν μια νέα πιο αξιόπιστη τεχνική, που αυξάνει την αποτελεσματικότητα της δημιουργίας βλαστοκυττάρων από ενήλικα σωματικά κύτταρα, μέσω επαναπρογραμματισμού τους, ώστε να επανέλθουν στην αρχέγονη κατάστασή τους.
Η νέα μέθοδος θα επιταχύνει τις έρευνες στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής για την αναδημιουργία κατεστραμμένων ιστών και οργάνων.
Οι ερευνητές του ιατρικού Κέντρου Langone του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή κυτταρικής βιολογίας Ματίας Στάντφελντ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Stem Cell Reports”, πραγματοποίησαν πειράματα με ποντίκια.
Για πρώτη φορά, συνδύασαν τρεις κοινές ουσίες, μεταξύ των οποίων τη βιταμίνη C, καταφέρνοντας έτσι να αυξήσουν πάνω από 20 φορές (σε σχέση με την παραδοσιακή μέθοδο) τον αριθμό των βλαστικών κυττάρων, τα οποία πήραν μετά τον επαναπρογραμματισμό των κυττάρων του δέρματος των ζώων.
Η παραδοσιακή μέθοδος επαναπρογραμματισμού κυττάρων από το δέρμα, το αίμα και από άλλες περιοχές του σώματος, προκειμένου να ξαναγίνουν πολυδύναμα βλαστικού τύπου κύτταρα, αναπτύχθηκε το 2006 από τον ιάπωνα ερευνητή Σίνια Γιαμανάκα, ο οποίος στη συνέχεια τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ για το επίτευγμά του. Η τεχνική του βασίζεται στη δράση τεσσάρων γονιδίων, τα οποία εισάγονται από κοινού στα ενήλικα κύτταρα – στόχο και τα «ωθούν» να επιστρέψουν στην αρχική ανώριμη (εμβρυική) κατάστασή τους.
Το πρόβλημα μέχρι σήμερα με αυτή την, όχι ιδιαίτερα αποδοτική, μέθοδο είναι ότι καθίσταται δύσκολη η απόκτηση επαναπρογραμματισμένων βλαστικών κυττάρων σε επαρκείς αριθμούς, έτσι ώστε να είναι εφικτή η χρησιμοποίησή τους για την αντικατάσταση ενός τραυματισμένου ή άρρωστου ιστού. Μέχρι τώρα η μετατροπή των περισσότερων σωματικών κυττάρων σε σταθερά βλαστικά κύτταρα δεν ξεπερνά το 1% και η όλη διαδικασία μπορεί να απαιτήσει εβδομάδες.
Γι” αυτό διάφορες επιστημονικές ομάδες αναζητούν εδώ και χρόνια μια καλύτερη τεχνική επαναπρογραμματισμού. Σε μερικές περιπτώσεις, έχουν όντως σημειωθεί πρόοδοι, όμως οι διαδικασίες συνήθως παραμένουν επεμβατικές, καθώς προκαλούν αλλαγές σε γονίδια του κυττάρου, κάτι με πιθανές παρενέργειες σε μια θεραπεία.
Η νέα μη επεμβατική μέθοδος δεν χρησιμοποιεί γονίδια, αλλά χημικές ουσίες, που επιφέρουν απλώς αλλαγές στα ένζυμα του κυττάρου – στόχου. Η βελτιωμένη τεχνική πέτυχε στο εργαστήριο εντυπωσιακά ποσοστά αποδοτικότητας, της τάξης του 80% έως 100%, στην μετατροπή σωματικών κυττάρων σε βλαστικά και μάλιστα σε λιγότερο από μία εβδομάδα.
Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχε και ο ελληνικής καταγωγής επιστήμονας Αριστοτέλης Τσιρίγος, αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, απόφοιτος της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (1998), ο οποίος ειδικεύτηκε στις εφαρμογές της πληροφορικής στη βιολογία.
Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ, Παύλος Δρακόπουλος