Εκπαιδεύοντας την ελληνική αριστερά στον κοσμοπολιτισμό…

Άρθρο του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου. Η ευρωπαϊκή αριστερά είναι κοσμοπολιτισμός. Είναι αποδοχή και αντιμετώπιση του Άλλου, του ανταγωνι...

Άρθρο του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου.

Η ευρωπαϊκή αριστερά είναι κοσμοπολιτισμός. Είναι αποδοχή και αντιμετώπιση του Άλλου, του ανταγωνιστή στην ταξική-κοινωνική αρένα, του κεφαλαιοκράτη ως πολιτικού αντιπάλου και όχι ως εχθρού προς εξόντωση.

Η σημερινή ευρωπαϊκή αριστερά αποτελεί ιστορική συνέχεια του μεταπολεμικού ευρωκομμουνιστικού κινήματος, το οποίο αναπτύχθηκε διακρίνοντας τον εαυτό του τόσο από τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, όσο και από εκείνα του σοβιετικού ή τροτσκιστικού τύπου. Και ποιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της αριστεράς; Η πεποίθηση πως δεν μπορεί και δεν πρέπει ο σκοπός του σοσιαλισμού να αγιάζει τα μέσα επίτευξής του. Ο σοσιαλισμός δεν είναι υπόθεση μιας επαναστατικής πρωτοπορίας, αλλά ολόκληρης της μη-προνομιούχας κοινωνίας, που δεν αγωνίζεται για προνόμια αλλά ακριβώς για την ισότητα μέσα σε ένα περιβάλλον ελευθερίας.

Αυτό αποτελεί δημοκρατική κοσμοαντίληψη που έρχεται σε αντίθεση με οποιοδήποτε ιδεολογικό δόγμα: εδώ είναι η ελευθερία που υπηρετεί την ισότητα και η ισότητα την ελευθερία, δομώντας ένα δημοκρατικό παράδοξο, τον εναρμονισμό της ισότητας με την ελευθερία στο πλαίσιο ενός εναλλακτικού ηγεμονικού σύμπαντος. Η βιο-οικονομία είναι η βάση αυτού του κοσμοπολιτισμού και η βιο-πολιτική ο δρόμος για την εφαρμογή στην πράξη της ριζοσπαστικοποίησης των δημοκρατικών θεσμών στο πλαίσιο ενός «αγωνιστικού πλουραλισμού», που ουσιαστικά δομείται επί των αρχών της πρώτης.

Αυτή η σχέση ορίζει την γραφή μου, αγαπητέ αναγνώστη, και αποδίδει γενικά την σύγχρονη πολιτικοοικονομική προσέγγιση της ευρωπαϊκής αριστεράς. Και αυτό είναι σε κάθε περίπτωση κοσμοπολιτισμός, στον πυρήνα του οποίου βρίσκεται μια αντίθετη στον οικονομισμό προσέγγιση: εδώ δεν σπανίζουν αγαθά και υπηρεσίες και περισσεύουν άνθρωποι και φυσικοί πόροι! Η οικονομία και η πολιτική, όπως και η ίδια η ιστορία, σύμφωνα με την κοσμοπολιτική αντίληψη, δεν πρέπει να αποτελούν μηχανιστικές προσεγγίσεις. Ο κοσμοπολιτισμός δεν αντιμετωπίζει την οικονομία ως ηγεμονικό μηχανισμό, αλλά την ορίζει σαν μια επιστήμη της ζωής που συγγενεύει με την βιολογία και όχι την μηχανική (: τιμές μόνον στα αγαθά και υπηρεσίες που χαρακτηρίζονται σπάνια, στο πλαίσιο μιας αγοράς, η οποία καθορίζεται από το μάρκετινγκ μονοπωλίων ή ολιγοπωλίων). Αυτό είναι που προσδίδει στην αριστερά εναλλακτικά ηγεμονικά χαρακτηριστικά, μεταβάλλοντας την σε ήπια πολιτική δύναμη σοσιαλιστικής μεταρρύθμισης.

Και πότε ένας λαός θα αναζητήσει μια τέτοια μεταρρύθμιση; Στο βαθμό που αρχίσει να βλέπει την οικονομία, την πολιτική, τις διεθνείς σχέσεις, την ίδια την ιστορία και τον εαυτό του μέσα από το πρίσμα της βιόσφαιρας. Με αυτή την έννοια θα μπορούσα να ορίσω τον αριστερό κοσμοπολιτισμό, στον οποίο αναφέρομαι χαρακτηρίζοντας πολιτισμικά την ευρωπαϊκή αριστερά, ως βιο-κοσμοπολιτισμό.

Δυστυχώς, η βιο-κοσμοπολιτική αυτή κουλτούρα/κοσμοαντίληψη κάμποσων αριστερών στην Ελλάδα δεν είχε ποτέ ευρεία απήχηση: όσοι εκδηλώναμε διαχρονικά τέτοια στάση, αμέσως κατηγοριοποιούμαστε από την επίσημη αριστερά (κομμουνιστική, αναρχοσυνδικαλιστική, ή κάποια άλλη λενινιστικού χαρακτήρα ή ακόμη και σοσιαλδημοκρατικού χαρακτήρα) στο δεξιό περιθώριο της αριστεράς ή στο αριστερό περιθώριο της δεξιάς. Δηλαδή, κάπου στο κενό! Ένα χρήσιμο «κενό», ωστόσο, για μια σημαντική μερίδα «ευρω-αριστερών» αποκλειστικά στο υφάκι, αλλά κατά τα άλλα κενών περιεχομένου, οι οποίοι μιμούμενοι αποκλειστικά το στυλ ευρωκομμουνιστών έκαναν μια άνετη καριέρα στην αγκαλιά του καθεστώτος του δικομματισμού (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ)…

Είπαμε, οι μισές αλήθειες είναι λαϊκισμός και αν δεν απαλλαχτεί η αριστερά από το πολιτικοκοινωνικό του σύνδρομο, δεν πρόκειται ποτέ να ωριμάσει! Απεχθάνομαι τον λαϊκισμό και ιδιαίτερα εκφάνσεις του με αριστερό προσωπείο, όπως είναι ο αριστεριστικός ηθικισμός ή ο επαρχιωτισμός στην αριστερή κουλτούρα. Όχι, καθόλου δεν με ενοχλεί που ο Αλέξης Τσίπρας παρευρέθηκε στις εργασίες του συνεδρίου του Ιδρύματος Αμπροσέτι στην Ιταλία το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, ή οι συχνές επαφές του με την διοίκηση του ΣΕΒ. Καλά έκανε και άριστα πράττει, αν φυσικά αυτό αποτελεί έκφραση κοσμοπολιτισμού, αριστερού κοσμοπολιτισμού, βιοκοσμοπολιτισμού – όπως τα όρισα πιο πάνω!

Δεν γνωρίζω την αλήθεια, καθώς δεν γνωρίζω προσωπικά τον κύριο Τσίπρα. Δεν έχω όμως καμία δυσκολία να πιθανολογήσω πως οι επαφές του αυτές είναι εκδήλωση αριστερού κοσμοπολιτισμού. Έτσι στοχάζονται - νομίζω – οι καλοπροαίρετοι άνθρωποι, τους οποίους δυστυχώς φροντίζουν να «διαψεύδουν» έντυπα και διαδικτυακοί χώροι που εκφράζουν αυθεντικά τον ΣΥΡΙΖΑ! Τί σαχλαμάρες είναι αυτές …απολύτως φυσιολογικά συμβάντα, στο πλαίσιο του αριστερού κοσμοπολιτισμού, να εμφανίζονται ως μαγκιές-Τσίπρα στο «στόμα του λιονταριού», ή σαν παράτολμες, αλλά σε κάθε περίπτωση ηρωικές πράξεις, ενός γητευτή των καπιταλιστών του κόσμου μας!!!

Δεν συμφωνώ επίσης με την αγωνιώδη προσπάθεια της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ να δείξει πόσο ακίνδυνη είναι για την Ευρώπη: «αυτή η πολιτική αλλαγή - για την οποία μιλά ο ΣΥΡΙΖΑ - δεν είναι απειλή για την Ευρώπη, αλλά πρόκληση για κοινές ευρωπαϊκές λύσεις στα κοινά προβλήματα», δηλώνει ο κ. Τσίπρας στο CNBC! Εδώ υπάρχει παρεξήγηση. Ασφαλώς, ο αριστερός κοσμοπολιτισμός δεν πολιτεύεται με την σεκιουριτοποιητική αφήγηση, πολιτικοποιεί τις κοινωνικές σχέσεις και δεν τις σεκιουριτοποιεί, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως απαντά στο πλαίσιο μιας σεκιουριτοποιητικής αφήγησης για να καθησυχάσει την διεθνή κοινή γνώμη! Στο βαθμό που το κάνει φαίνεται να αναπαράγει ως φάρσα τον λεγόμενο «ιστορικό συμβιβασμό» που οδήγησε στον εξευτελισμό της σοσιαλδημοκρατίας και της φιλελεύθερης αριστεράς μεταπολεμικά.

Είναι λάθος, με τεράστιες παράπλευρες πολιτικού χαρακτήρα συνέπειες, η έμμεση αποδοχή της σεκιουριτοποιητικής αφήγησης για την Ευρώπη από τον ΣΥΡΙΖΑ. Στο κάτω-κάτω δεν την έχει ανάγκη, στο βαθμό που πολιτικοποιεί τις σχέσεις με ανυπόκριτο αριστερό κοσμοπολιτισμό. Αν πράγματι η αριστερά κινηθεί σταθερά πάνω σε αυτό το κοσμοαντιληπτικό επίπεδο, δεν θα έχει ανάγκη ούτε τον λαϊκισμό, ούτε το υφάκι! Δεν θα έχει καμία σημασία αν αριστεροί ηγέτες φορούν γραβάτα, παπιγιόν, μπλουζάκι, καπέλο ή σκούφο, ή αν κρατούν χαρτοφύλακα και γράφουν με πένα ή μεταφέρουν σακίδιο στην πλάτη που έχει μέσα το πιο μοδάτοpc! Αλήθεια ποια είναι η εικόνα που έχουμε διατηρήσει στη μνήμη μας από τις πλέον σημαντικές προσωπικότητες του σοσιαλιστικού, αναρχικού και κομμουνιστικού κινήματος; Σκεφτείτε και ας πάψουμε να ασχολούμαστε οι αριστεροί με το υφάκι, αποσυνδέοντας παράλληλα την αριστερή κουλτούρα από την μιζέρια, το μοιρολόι και την επίδειξη συντροφικού κομφορμισμού μέσα από γιούνιφορμς κάθε μορφής!

Κάποτε σε ένα αμφιθέατρο στο Aachen, μια παρέα αριστερών φοιτητών τα έβαλε με τον Wolfgang Biermann, που είχε έρθει για να (μας) τραγουδήσει τα «ωραία» του, επειδή λέει οδηγούσε Ford Capri με 2.3 L. V6 κινητήρα, αν θυμάμαι καλά, και όχι όπως θα ταίριαζε στα τραγούδια του και στην αναφερόμενη ταυτότητά του με Citroën 2CV! Αυτό το περιστατικό έρχεται στη μνήμη μου, διαβάζοντας αναφορές και σχόλια για μερικούς κοσμοπολίτες αριστερούς στην Ελλάδα. Για αυτούς τους ελάχιστους σε αριθμό, καθώς η πλειονότητα των αριστερών στην Ελλάδα εμφανίζεται καλά συμμορφωμένη σε ένα υφάκι και μια γενικότερη εικόνα, που κατασκευάζεται με ιδιαίτερη επιμέλεια για να μην προκαλεί την ζήλεια και τον φθόνο των ανθρώπων της βιοπάλης ή των ανέργων που αποτελούν τους κεντρικούς αποδέκτες της αριστερής προπαγάνδας! Κάποτε θα πρέπει να διακρίνουμε πολιτισμικά την αριστερά όχι απλώς από τον δεξιό φασισμό, αλλά και από τον αριστερό για να περάσουμε στην μεταδιπολική φάση του αριστερού κινήματος!

Η σύγχρονη αριστερά στον βαθμό που έχει αντιληφτεί την ιδιαίτερη ιστορία της μέσα στην ιστορία του σύγχρονου κόσμου, πρέπει να απαλλαγεί ταχύτατα, με ένα μάλιστα επαναστατικό τρόπο, από τα αριστεριστικά στερεότυπα της νεωτερικότητας (της). Από τα συμπλέγματα και την θυματοποιητική αφήγηση και να αναπτύξει μια κοσμοπολιτική κουλτούρα στη θέση του ιστορικά ξεπερασμένου λενινιστικού διεθνισμού. Πιστεύω πως ο διεθνισμός αποτελεί πράγματι την καλύτερη απάντηση στην νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, αρκεί αυτός να εμβαπτιστεί στον αριστερό ασφαλώς βιο-κοσμοπολιτισμό. Να απαλλαγεί δηλαδή από την ψευδο-παρτιζάνικη κουλτούρα που τον χαρακτηρίζει.

Οι αριστερές ηγεσίες θα πρέπει να αποκτήσουν πολιτική εντιμότητα: όταν μιλάμε για επανάσταση κάνουμε επανάσταση και όταν μιλάμε για πολιτική κάνουμε πολιτική. Και όταν η αριστερά κάνει πολιτική, οφείλει να αναπτύσσει μια βιο-κοσμοπολιτική κουλτούρα, η οποία να αποτελεί ασφαλώς ουσία και όχι εικόνα, ή το μέσο για την διολίσθηση στην φάρσα του «ιστορικού συμβιβασμού». Ο κοσμοπολιτισμός δεν είναι συμβιβασμός, είναι ασυμβίβαστος ανθρωπισμός, μια διαρκής διαδικασία διαπραγμάτευσης που δεν βιάζεται να εξαντλήσει τις πιθανότητες για ειρήνη πριν απαντήσει στον πόλεμο που πάντα κηρύσσει ο (ταξικός) αντίπαλος. Αν παρόλα αυτά ο ταξικός πόλεμος καταστεί αναπόφευκτος, θα είναι πάλι ο αριστερός κοσμοπολιτισμός που θα προστατεύσει τους εργαζόμενους από «λουτρό αίματος» και τον κόσμο από την καταστροφή. Και αυτό επειδή ο κοσμοπολιτισμός δεν νομιμοποιεί πολιτικά την θυσία και δεν έχει ανάγκη από ήρωες. Όπως δεν έχει ανάγκη από φοβικούς, στριφνούς και με θρησκευτική ευλάβεια, μονίμως βαρυπενθούντες για τα δεινά του λαού ηγέτες!

Ένας κοσμοπολίτης αριστερός έχει στα μάτια μου μεγαλύτερες πιθανότητες να αποδειχθεί φερέγγυος για τον λαό από έναν αντι-κοσμοπολίτη. Ο αντι-κοσμοπολίτης ηγέτης διαπραγματεύεται αποκλειστικά με τον Θεό (του) και την ομάδα των συντρόφων του ιεραρχών, ενώ ο κοσμοπολίτης αναγκαστικά με τον λαό (του), τον δικό του και τον αντίπαλό του… και αυτό είναι μια συνθήκη δημοκρατικής (ή εναλλακτικής) ηγεμονίας. Το κακό είναι πως η ελληνική αριστερά είναι σχετικά ανεκπαίδευτη στον κοσμοπολιτισμό και θεωρεί, πολύ κακώς, τον διεθνισμό αντίθετο στον κοσμοπολιτισμό και αυτό δεν μπορεί να διορθωθεί από την μια μέρα στην άλλη.

Η έλλειψη συνεπούς αριστερού κοσμοπολιτισμού οδήγησε τις ηγεσίες της αριστεράς να έχουν πατήσει πολλές φορές μέχρι σήμερα την «πεπονόφλουδα», όπως θα έλεγε και ο κοσμοπολίτης αριστερός Ηλίας Ηλιού: «Αν ήθελε κάποιος να γράψει για τις αστοχίες της ηγεσίας του αριστερού κινήματος στην Ελλάδα, δεν θα χρειαζόταν τόμους χειρογράφων με σοβαρές αναλύσεις... Θα του αρκούσαν μερικά χειρόγραφα για να γράψει ένα μικρό χιουμοριστικό βιβλίο με τίτλο “Ο δρόμος με τις πεπονόφλουδες”. Δυστυχώς, οι γκάφες των ομοφρόνων μου κατέστρεψαν ένα πανίσχυρο προοδευτικό κίνημα και μας πήγαν πολλές δεκαετίες πίσω». Αν η αριστερά εκπαιδευτεί στον κοσμοπολιτισμό ίσως αποφύγει νέες μεγαλύτερες γκάφες. Κρατήστε το τουλάχιστον ως υπόθεση εργασίας για την άσκηση στην πράξη σύγχρονης αριστερής πολιτικής!...