Ανακαλύφθηκε ξαφνικό, νέο πρόβλημα στην επένδυση του Ελληνικού

Με επιστολή της γενικής διεύθυνσης αρχαιοτήτων και πολιτιστικής κληρονομιάς του υπουργείου, με την ένδειξη "εξαιρετικά επείγουσα&q...

Με επιστολή της γενικής διεύθυνσης αρχαιοτήτων και πολιτιστικής κληρονομιάς του υπουργείου, με την ένδειξη "εξαιρετικά επείγουσα", η οποία απευθύνεται προς όλα τα αρμόδια υπουργεία και κοινοποιείται μεταξύ άλλων και στο ΤΑΙΠΕΔ, τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας και την υπό παραχώρηση Ελληνικό Α.Ε., οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου ενημερώνουν πως «πρόκειται να κινήσουν τη διαδικασία οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου σε περιοχή που εκτείνεται στους Δήμους Αλίμου και Ελληνικού - Αργυρούπολης». Με την κίνηση αυτή απειλείται να τιναχθεί η μεγάλη επένδυση του Ελληνικού που θα δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας, αποτελεί μνημονιακή δέσμευση και που έχει μάλιστα συμβατικά ολοκληρωθεί και βρίσκεται στη διαδικασία σύνταξης του κυρωτικού νόμου προκειμένου αυτός να ψηφισθεί από τη Βουλή.
Ζητούν, δε, με αυτήν την επιστολή από όλους τους αποδέκτες, μεταξύ των οποίων και τα υπουργεία Άμυνας, Υποδομών και Οικονομικών, τις απόψεις τους εντός δύο μηνών προκειμένου να προβούν στις περαιτέρω ενέργειες. Επισυνάπτεται μάλιστα και τοπογραφικό διάγραμμα (μαζί με πίνακα των οδών που οριοθετούν την υπό χαρακτηρισμό περιοχή) από το οποίο προκύπτει ξεκάθαρα πως η εν λόγω έκταση περιλαμβάνει το σύνολο πρακτικά του πρώην αεροδρομίου. Οι υποψίες πως το υπουργείο Πολιτισμού ενδέχεται να δημιουργήσει θέμα έγιναν γνωστές από τις αρχές της εβδομάδας, όπως αποκάλυψε πρώτη η «Καθημερινή». Όμως η έκταση των παρεμβάσεων που επιχειρούνται είναι τελικά πολύ μεγαλύτερη της αρχικά εκτιμηθείσας. Σε πρώτη φάση διέρρευσε πως υπήρχε ζήτημα χαρακτηρισμού ως νεότερου μνημείου και διατηρητέου του κτιρίου που στέγαζε παλιότερα το Κολλέγιο Θηλέων και λιγοστών άλλων κτιρίων εντός της έκτασης.
Η εξέλιξη, που απειλεί εξ ολοκλήρου την υλοποίηση της συμφωνίας, έρχεται επίσης ένα μόλις μήνα μετά την έγκριση από το Ελεγκτικό Συνέδριο των αλλαγών που επέρχονται στη σύμβαση με το εν λόγω μνημόνιο χωρίς κανένα σχόλιο ή παρατήρηση. Μετά την έγκριση εκείνη και την υπογραφή από τους δύο αντισυμβαλλομένους, δηλαδή το ΤΑΙΠΕΔ και τη Lamda, της τροποποιητικής σύμβασης, αμφότερες οι συμβάσεις –η αρχική του 2014 και η τροποποιητική– έχουν δρομολογηθεί προς κύρωση από τη Βουλή.

Η επένδυση του Ελληνικού

Το έργο του Ελληνικού, το μεγαλύτερο έργο αστικής ανάπλασης που έγινε ποτέ στην Ελλάδα, ξεκινάει και θα αλλάξει τη ζωή για μας και τα παιδιά μας για πάντα.
Ένα έργο που θα δημιουργήσει το μεγαλύτερο παραλιακό πάρκο στον κόσμο, το οποίο θα είναι ανοιχτό και ελεύθερο για όλους.
Προβλέπεται ότι θα δημιουργήσει, άμεσα και έμμεσα, 70.000 νέες θέσεις εργασίας και θα βοηθήσει καθοριστικά στην ανάδειξη της Αθήνας σε έναν παγκόσμιας ακτινοβολίας τουριστικό, ψυχαγωγικό και πολιτιστικό προορισμό.
Ένα έργο που θα εγκαινιάσει μια νέα περίοδο για την ελληνική οικονομία και την ελληνική επιχειρηματικότητα, με την επένδυση συνολικά 8 δισ. ευρώ στη χώρα.
Η αξιοποίηση της περιοχής του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού αναμένεται να έχει πολλαπλές θετικές επιδράσεις στην οικονομία, καθώς εκτός από τους σαφείς αναπτυξιακούς στόχους, θα προσελκύσει σημαντικά ξένα επενδυτικά κεφάλαια.
Παράλληλα, αναμένεται να έχει σημαντική θετική συμβολή και στη δημοσιονομική προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας.
Συγκεκριμένα:
-   Η επένδυση είναι ύψους 8 δισ. ευρώ, μέρος των οποίων είναι η καταβολή του τιμήματος των 915 εκατ. ευρώ για τις μετοχές της ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΕ, με το 51% του τιμήματος (467 εκατ. ευρώ) να καταβάλλεται το δεύτερο έτος της μεταβίβασης των μετοχών. Επιπλέον, στο ελληνικό δημόσιο θα αποδίδεται το 30% των καθαρών κερδών, για τα 99 χρόνια της διάρκειας του έργου.
- Η επένδυση αναμένεται να δημιουργήσει 10.000 μόνιμες άμεσες θέσεις εργασίας κατά την περίοδο κατασκευής και 70.000 θέσεις εργασίας, χωρίς να υπολογίζονται και οι θέσεις εργασίας στις δευτερογενείς δραστηριότητες της οικονομίας που θα προκύψουν από τη λειτουργία του.
-   Στις επενδυτικές υποχρεώσεις περιλαμβάνονται και έργα υποδομών με εκτιμώμενο προϋπολογισμό της τάξης των 1,5 δισ. ευρώ, έργα που θα υλοποιηθούν στα πρώτα στάδια της επένδυσης και θα αποδοθούν στο δημόσιο.
-   Το έργο αναμένεται να συμβάλει ουσιαστικά στην επανατοποθέτηση της Αθήνας ως ενός εκ των σημαντικών τουριστικών προορισμών παγκοσμίως καθώς το έργο θα προσφέρει σημαντικό αριθμό νέων καταλυμάτων, αρχιτεκτονικών «τοποσήμων» καθώς και θεματικού τουρισμού, τα οποία αναμένεται να προσελκύσουν 1 εκατ. νέους τουρίστες αυξάνοντας τη μέση διάρκεια διαμονής και τη δαπάνη των τουριστών στην Αθήνα.
Συνολικά, η επένδυση θα συμβάλει κατά 2,4% στο ΑΕΠ της ενώ παράλληλα θα εισφέρει συνολικά πάνω από 13,5 δισ. ευρώ έσοδα σε φόρους στο κράτος.
Ο σχεδιασμός του έργου έχει επιτελεστεί με σεβασμό στο περιβάλλον, στο φυσικό τοπίο καθώς και στην πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Συγκεκριμένα:
-  Το έργο θα συμβάλει στην αναβάθμιση και ανάδειξη του παραλιακού μετώπου με σημαντικά λιμενικά έργα, που θα οδηγήσουν στη δημιουργία νέας παραλίας με ελεύθερη πρόσβαση μήκους μεγαλύτερου του 1 χλμ.
- Θα δημιουργηθεί Μητροπολιτικό Πάρκο έκτασης 2 εκατ. τ.μ. (2.000 στρεμμάτων) καθώς και 600.000 τ.μ. ανοικτοί και κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου.
- Το έργο θα οδηγήσει σε βελτίωση του μικροκλίματος της περιοχής, με φύτευση πλήθους νέων δέντρων και δημιουργία στοιχείων νερού με παράλληλη δημιουργία εκτεταμένου δικτύου διαδρομών πεζών και ποδηλάτων μήκους 50 χιλιομέτρων, σε άμεση συνδεσιμότητα με τα υφιστάμενα μέσα σταθερής τροχιάς.
-   Η συνολική δομήσιμη επιφάνεια θα είναι μικρότερη των 2,7 εκατ. τ.μ., με  πολύ χαμηλό μέσο συντελεστή δόμησης, μικρότερο του 0,5, και κάλυψη της δομήσιμης επιφάνειας σε ποσοστό μικρότερο του 30%.

Η απάντηση του υπουργείου Πολιτισμού

«Η όλη προσπάθεια που γίνεται από την Κυβέρνηση σε σχέση με την επένδυση του Ελληνικού δεν στρέφεται εναντίον της αλλά εντάσσεται στην έγκαιρη ολοκλήρωση του ευρύτερου θεσμικού πλαισίου, που οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν αφήσει για χρόνια σε εκκρεμότητα, προκειμένου να προχωρήσει εντός των χρονοδιαγραμμάτων η έγκριση του ολοκληρωμένου σχεδίου χωρικής ανάπτυξης της επένδυσης», επισημαίνει, με ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού αναφερόμενο σε σειρά «καταστροφολογικών δημοσιευμάτων» τα οποία υποστηρίζουν ότι ο υπουργός Πολιτισμού και η Κυβέρνηση δήθεν θέτουν εμπόδια για την επένδυση στο Ελληνικό.
Σε αντίθεση με όσους καταστροφολογούν ότι η πολιτιστική κληρονομιά «διώχνει τις επενδύσεις», πάγια θέση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι ότι η θεσμική και φυσική προστασία και ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας μπορούν και πρέπει να συνυπάρξουν με τη σύγχρονη ζωή και την ανάπτυξη, διασφαλίζοντας  βιωσιμότητα και αειφορία, τονίζεται στην ανακοίνωση. «Μάλιστα, στις περιοχές που πρόκειται να καλύψουν χωρικά σχέδια, όπως το σχέδιο χωρικής ανάπτυξης που προβλέπεται για την επένδυση του Ελληνικού, σύμφωνα με τη νομοθεσία προηγείται η κήρυξη αρχαιολογικών χώρων, εφόσον υπάρχουν ανάλογα αρχαιολογικά δεδομένα, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση», επισημαίνεται.
Ολόκληρη η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού έχει ως εξής:
«Σε σειρά καταστροφολογικών δημοσιευμάτων αναφέρεται ότι ο Υπουργός Πολιτισμού και η Κυβέρνηση δήθεν θέτουν εμπόδια για την επένδυση στο Ελληνικό.
Αφορμή υπήρξαν έγγραφα των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με τα οποία γνωστοποιούνται προτάσεις αφ’ ενός για την κήρυξη - οριοθέτηση ευρύτερου αρχαιολογικού χώρου στην περιοχή των Δήμων Αλίμου και Ελληνικού - Αργυρούπολης και αφ’ ετέρου για τον χαρακτηρισμό κτηρίων ως νεότερων μνημείων στην περιοχή της επένδυσης του Ελληνικού.
Για την αποκατάσταση της αλήθειας, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού επισημαίνει τα ακόλουθα.
Για την πρόταση κήρυξης - οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου
Η πρόταση κήρυξης - οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου αφορά σε μία ευρύτερη περιοχή στους Δήμους Αλίμου και Ελληνικού - Αργυρούπολης, περιλαμβάνοντας τμήμα της επένδυσης στο Ελληνικό και όχι ολόκληρη την επένδυση, όπως ανακριβώς αναφέρεται στα δημοσιεύματα. Στο σύνολο της περιοχής αυτής έχουν ανασκαφεί στο παρελθόν και υπάρχουν ορατές αρχαιότητες, που ανήκουν στους αρχαίους Δήμους Αλιμούντος και Ευωνύμου.
Η πρόταση περιλαμβάνει εκτάσεις των συνεκτικών πολεοδομικών ιστών των σύγχρονων δήμων Αλίμου και Ελληνικού - Αργυρούπολης και εκτείνεται σε τμήμα της έκτασης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού. Κριτήριο για τον καθορισμό ορίων είναι η αρχαιολογική έρευνα πεδίου και οι αρχαιότητες που έχουν εντοπιστεί.
Όπως έχει επανειλημμένα εξηγηθεί και στην περίπτωση Αφάντου, όπου η στάση του Υπουργείου Πολιτισμού δικαιώθηκε απόλυτα και από το Συμβούλιο της Επικρατείας, η κήρυξη - οριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου δεν δεσμεύει την περιοχή ούτε μεταβάλλει επί τα χείρω τους συνήθεις όρους που ισχύουν γενικότερα από την πλευρά του αρχαιολογικού νόμου για δημόσια και ιδιωτικά έργα σε ολόκληρη τη χώρα.
Η μόνη υποχρέωση που προκύπτει από την κήρυξη είναι ότι τα έργα που εκτελούνται στην περιοχή που οριοθετείται, πρέπει να εγκρίνονται από το Υπουργείο Πολιτισμού, μετά από γνώμη του αρμόδιου Συμβουλίου, και να παρακολουθούνται από την αρχαιολογική υπηρεσία. Πρόκειται για συνήθεις όρους που ούτως ή άλλως τίθενται σε περιοχές όπου έχουν εντοπιστεί ή είναι ορατές αρχαιότητες, όπως στη συγκεκριμένη.
Οι συγκεκριμένοι όροι ήδη έχουν τεθεί σε έργα που έχουν εκτελεστεί στην προς κήρυξη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της έκτασης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού, στην οποία κατά την υλοποίηση τεχνικών έργων μετά την μετεγκατάσταση του αεροδρομίου εντοπίστηκαν αρχαία (π.χ. αμαξοστάσιο ΤΡΑΜ).
Μάλιστα, στις περιοχές που πρόκειται να καλύψουν χωρικά σχέδια, όπως το σχέδιο χωρικής ανάπτυξης που προβλέπεται για την επένδυση του Ελληνικού, σύμφωνα με τη νομοθεσία προηγείται η κήρυξη αρχαιολογικών χώρων, εφόσον υπάρχουν ανάλογα αρχαιολογικά δεδομένα, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Συνεπώς, η κήρυξη - οριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου δεν προκαλεί κανένα πρόβλημα στην εξέλιξη της επένδυσης του Ελληνικού ούτε στρέφεται ενάντιά της. Απλά επισημαίνει και γνωστοποιεί με θεσμικό τρόπο ότι στην ευρύτερη περιοχή έχουν εντοπιστεί και υπάρχουν ορατές αρχαιότητες, συνεπώς θα πρέπει να τηρούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες του αρχαιολογικού νόμου, που ισχύουν σε όλα τα μεγάλα και μικρά έργα σε ανάλογες περιπτώσεις.
Για την πρόταση χαρακτηρισμού νεότερων μνημείων
Όσον αφορά στα νεότερα μνημεία, ήδη στο παρελθόν έχουν γίνει χαρακτηρισμοί τεσσάρων κτηρίων στην περιοχή του Ελληνικού, συγκεκριμένα ο σταθμός του ανατολικού αεροδρομίου του αρχιτέκτονα Σάαρινεν και τρία υπόστεγα.
Πιο πρόσφατα, το εργαστήριο αστικού περιβάλλοντος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κατέθεσε στο Υπουργείο Πολιτισμού έκθεση - αίτηση, στην οποία τεκμηριώνεται η μεγάλη ιστορική, αρχιτεκτονική και τεχνική αξία κτιρίων, εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, που διατηρούνται στους χώρους του πρώην αεροδρομίου, τα οποία το ΕΜΠ ζήτησε να χαρακτηριστούν ως μνημεία, πρόταση που έχει υιοθετηθεί και από το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS).
Την πρόταση αυτή οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού οφείλουν να επεξεργαστούν και να αντιμετωπίσουν, σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος και οι οποίες ακολουθήθηκαν.
Στα δημοσιεύματα γίνεται αναφορά σε σειρά κτηρίων, με βάση προκαταρκτική πρόταση της περιφερειακής υπηρεσίας νεότερων μνημείων του Υπουργείου που ασκεί τον επιτόπιο έλεγχο στην περιοχή προς την αρμόδια διεύθυνση της κεντρικής υπηρεσίας του Υπουργείου. Αποκρύπτεται, όμως, από τα δημοσιεύματα ότι η εν λόγω διεύθυνση σύμφωνα με την προβλεπόμενη από τον νόμο διαδικασία έχει ήδη αποστείλει την τελική εισήγησή της προς τους ενδιαφερόμενους φορείς για χαρακτηρισμό ή μη μόνο των εξής κτηρίων: (α) του κελύφους του αρχικού κτηρίου του δυτικού αεροσταθμού (αίθουσα αφίξεων – αναχωρήσεων εξωτερικού), (β) του παλαιού πύργου ελέγχου του αεροσταθμού, (γ) του αγγλικού υπόστεγου (Παγόδα) και (δ) του αρχικού πυρήνα του συγκροτήματος του πρώην αμερικανικού κολλεγίου Αθηνών (νυν κτήρια ΥΠΑ).
Οι προτάσεις για την κήρυξη - αναοριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου στους Δήμους Αλίμου και Ελληνικού - Αργυρούπολης και για τον χαρακτηρισμό νεότερων μνημείων στην περιοχή της επένδυσης του Ελληνικού έχουν γίνει αντικείμενο ενδελεχούς επεξεργασίας από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, σε σειρά συσκέψεων και αυτοψιών. Στο πλαίσιο των διαδικασιών που οφείλουν να ακολουθούνται, ήταν και η ευρύτερη κοινοποίηση των προτάσεων στους εμπλεκόμενους φορείς, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος, για λόγους διαφάνειας και χρηστής διοίκησης.
Παράλληλα, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού βρίσκεται σε στενή συνεργασία και συντονισμό με τους υπόλοιπους φορείς της κυβέρνησης, συμμετέχοντας εποικοδομητικά σε συσκέψεις και ανταλλάσσοντας εγκαίρως ενημέρωση και στοιχεία, όπως μπορεί πολύ εύκολα να διασταυρωθεί. Συνεπώς, δεν έχει υπάρξει κανένας αιφνιδιασμός ούτε βέβαια υπάρχει πρόθεση να προκληθούν προβλήματα στην επένδυση.
Στο επόμενο διάστημα επίκειται η εξέταση των προτάσεων στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και το Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων. Αυτό έχει προγραμματιστεί να γίνει εγκαίρως, χωρίς να υπάρξει καμία καθυστέρηση στην εξέλιξη της επένδυσης. Κατά τη συζήτηση των θεμάτων, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς θα έχουν βήμα να εκθέσουν τις απόψεις και την επιχειρηματολογία τους, που θα ληφθούν υπ’ όψιν στις γνωμοδοτήσεις των συμβουλίων.
Η όλη προσπάθεια που γίνεται από την Κυβέρνηση σε σχέση με την επένδυση του Ελληνικού δεν στρέφεται εναντίον της αλλά εντάσσεται στην έγκαιρη ολοκλήρωση του ευρύτερου θεσμικού πλαισίου, που οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν αφήσει για χρόνια σε εκκρεμότητα, προκειμένου να προχωρήσει εντός των χρονοδιαγραμμάτων η έγκριση του ολοκληρωμένου σχεδίου χωρικής ανάπτυξης της επένδυσης.
Σε αντίθεση με όσους καταστροφολογούν ότι η πολιτιστική κληρονομιά «διώχνει τις επενδύσεις», πάγια θέση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι ότι η θεσμική και φυσική προστασία και ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας μπορούν και πρέπει να συνυπάρξουν με τη σύγχρονη ζωή και την ανάπτυξη, διασφαλίζοντας  βιωσιμότητα και αειφορία.
Ο θόρυβος που έχει προκληθεί από τα δημοσιεύματα γύρω από το Ελληνικό οφείλεται σε κύκλους που, θολώνοντας τα γεγονότα, επιδιώκουν να προκαλέσουν προβλήματα στην Κυβέρνηση.
Οι εξελίξεις για μία ακόμα φορά θα τους διαψεύσουν.
Και η πολιτιστική κληρονομιά θα προστατευτεί και θα αναδειχτεί και η επένδυση στο Ελληνικό θα προχωρήσει απρόσκοπτα, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που προσφέρει ο πολιτισμός και εν τέλει κερδίζοντας προστιθέμενη αξία».
ΝΔ: Ο κ. Τσίπρας οφείλει να πάρει άμεσα ξεκάθαρη θέση για το Ελληνικό
Η ΝΔ καλεί τον πρωθυπουργό να πάρει θέσει άμεσα στο θέμα που προέκυψε για το Ελληνικό.
Σε ανακοίνωσή της τονίζει ότι η επένδυση του Ελληνικού και μαζί με αυτήν χιλιάδες θέσεις εργασίας κινδυνεύουν να τιναχθούν στον αέρα.
Αιτία - σημειώνει η ΝΔ - είναι η πρόθεση του Υπουργείου Πολιτισμού να κηρύξει - «με ακατανόητη καθυστέρηση» - ως αρχαιολογικό χώρο σχεδόν ολόκληρη την έκταση του Ελληνικού.
«Για μια ακόμη φορά η Κυβέρνηση παράγει αδιέξοδα. Τα, τουλάχιστον, περίεργα μπρος - πίσω στο ζωτικό για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας τομέα των επενδύσεων, έχουν ως πρώτο θύμα τους τις θέσεις απασχόλησης που εναγώνια περιμένουν οι άνεργοι συμπολίτες μας», επισημαίνει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης συμπληρώνοντας πως κάθε φορά που δρομολογείται κάποια σοβαρή επένδυση στη χώρα, υπαρκτές ή τεχνητές ενδοκυβερνητικές διαμάχες και δυσλειτουργίες, τη δυναμιτίζουν.
«Το Ελληνικό κινδυνεύει να γίνει ένα ακόμα θύμα αυτής της νοσηρής κατάστασης. Ο κ. Τσίπρας οφείλει να πάρει άμεσα ξεκάθαρη θέση», καταλήγει στην ανακοίνωσή της η ΝΔ.