Η ΑΛΛΗ ΑΠΟΨΗ! «Εγώ δεν θέλω να παραμείνει μουσείο η Αγια-Σοφιά...»

Andreas Makrides   Εγώ δεν θέλω να παραμείνει μουσείο η Αγια-Σοφιά. Το μουσείο είναι ένα κουφάρι. Ένα πτώμα διατηρημένο στη φορμόλη....

Andreas Makrides 

Εγώ δεν θέλω να παραμείνει μουσείο η Αγια-Σοφιά.
Το μουσείο είναι ένα κουφάρι. Ένα πτώμα διατηρημένο στη φορμόλη. Δεν έχει ανάσα. Η μόνη ζωή που διαθέτει είναι το βλέμμα του κουρασμένου τουρίστα, που νιώθει την υποχρέωση να το επισκεφτεί, μήπως και κάποιος τον ρωτήσει αργότερα και τον εκθέσει.

- "Καλά, πήγες στην Αθήνα και δεν ανέβηκες στον Παρθενώνα;"
Τι είναι ο Παρθενώνας χωρίς το δέος του επισκέπτη για την αρχαία Ελλάδα, χωρίς τη δική μας αίσθηση πως ο Ναός μας ανήκει; Όχι μονάχα επειδή είμαστε απόγονοι εκείνων που τον έκτισαν, αλλά επειδή είμαστε απόγονοι του Ναού του ίδιου. Όσοι το νιώθουμε - Έλληνες και ξένοι.

Ένα μάτσο ωραίες πέτρες. Αυτό είναι στην καλύτερη περίπτωση, ένας αρχαίος ναός υπό μορφή μουσείου. Στην χειρότερη, γίνεται αυτό που ορίζει το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων: «Ένα μόνιμο ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοικτό στο κοινό, που έχει ως έργο του τη συλλογή, τη μελέτη, τη διατήρηση, τη γνωστοποίηση και την έκθεση τεκμηρίων του ανθρώπινου πολιτισμού και περιβάλλοντος, με στόχο τη μελέτη, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία».

Αυτό αγωνιζόμαστε σήμερα να παραμείνει η Αγια-Σοφιά. Ένα ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα "στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξης". Για μελέτη, "εκπαίδευση και ψυχαγωγία" Αυτό προτείνει ο δεσμώτης Πατριάρχης, αυτό προτείνει η Ελλάδα, αυτό προτείνει η Χριστιανοσύνη. Να παραμείνει το κουφάρι στη φορμόλη, αρκεί να μην το πατήσει ο αλλόθρησκος.

Μπορεί κανείς να φανταστεί την αξία της Επιδαύρου χωρίς τις θεατρικές της παραστάσεις; Χωρίς την ακουστική της; Χωρίς την συγκίνηση του θεατή, που επί δεκαετίες βαδίζει σαν σε αρχαία πομπή, το ίδιο αυτό δρομάκι που αποκαλύπτει στο μάτι σου το Θέατρο;

Τι είναι η Αγια-Σοφιά χωρίς τα "τετρακόσια της σήμαντρα και τις εξηνταδυό καμπάνες", προορισμένες, όχι να επιμορφώσουν τον τουρίστα, αλλά να εκβιάσουνε την αρπαγή του νου του; Τι είναι η Αγια-Σοφιά χωρίς την ακουστική της, προορισμένη να κρατάει τον αντίλαλο από μια χορωδία εικοσιπέντε ψαλτών; Χωρίς τα μεγαλοπρεπή ταπητουργήματα, τις τοιχογραφίες που παραμένουν θαμμένες, τα χρυσοποίκιλτα άμφια, την βυζαντινή πορφύρα;

Τι είναι η Αγια-Σοφιά χωρίς το λαό της;
Το να επιστραφεί ο ναός στον ιδρυτή και μοναδικό νόμιμο ιδιοκτήτη του, τον Οικουμενικό Πατριάρχη, είναι απολύτως αδύνατο. Καμία τουρκική κυβέρνηση δεν πρόκειται να το επιτρέψει - ειδικά η σημερινή. Και ίσως να 'ναι και απρόσφορο: Ακόμα και αν επιτρεπότανε στον Πατριάρχη να λειτουργήσει τον ναό, έστω και μια μέρα τον χρόνο (κάτι που θα 'ταν καθ' όλα εφικτό, αν οι Ρωμιοί της Πόλης δεν παρέμεναν εθνότητα καταδυναστευόμενη) τίποτα δεν θα μπορούσε να θυμίζει το λειτουργικό Θαύμα που θα συνιστούσε στην ακμή του ο ναός αυτός της Βασιλεύουσας: Οι λιγοστοί Έλληνες της Πόλης, δεν φτάνουν ούτε για να τον γεμίσουν.

Αν ο Σουλτάνος αποφάσισε να μετατρέψει ξανά την εκκλησιά μας σε τζαμί, κακώς τον παρακαλάμε να κρατήσει την Αγια-Σοφιά στη φορμόλη. Αν θέλει να ταΐσει τους χαχόλους με ένα πτώμα, ας το κάνει. Τα παρακάλια, οι ικεσίες και οι προτροπές, μονάχα καλό του κάνουν, και του ανοίγουνε την όρεξη και για παζάρι.

Ας πάρει τον ναό, και ας τον λειτουργήσει. Ας ακουστεί ξανά η ανθρώπινη ψαλμωδία μέσα στο Θαύμα αυτό του Ανθρώπου, κι ας είναι αυτή του μουεζίνη. Ας πλημμυρίσει με κόσμο ο ναός, με κρυμμένες ξανά τις εικόνες, ίσα για να θυμηθεί ο επισκέπτης του ότι ο ναός και η Πόλη βρίσκονται υπό κατοχή.

Ας συνειδητοποιήσει ο Οθωμανός, ότι το Μπλε Τζαμί του που έκτισε στα 1610 για να ανταγωνιστεί την Αγια-Σοφιά, ηττήθηκε πλέον οριστικά. Ότι δεν αντέχει να βλέπει την Αγια-Σοφιά ούτε ως μνήμα, και γι' αυτό θέλει να την πατά ξανά και ξανά.

Ας συνειδητοποιήσει ο Τούρκος πολίτης, πως όπως βλέπει ο ίδιος τον εαυτό του, έτσι τον βλέπει και ο κόσμος όλος.
Οι πέτρες, και νεκρές εκδικούνται.