Ελευθερία ή φίμωση;

. . Του Γιώργου Ε. Φραγκούλη Δικηγόρου - Ηράκλειο . . «Το κράτος; Τι είναι αυτό; Το κράτος είναι το πιο ψυχρό απ’ όλα τα ψυχρά κτήνη. Ακόμ...

. .
Του Γιώργου Ε. Φραγκούλη
Δικηγόρου - Ηράκλειο
. .
«Το κράτος; Τι είναι αυτό; Το κράτος είναι το πιο ψυχρό απ’ όλα τα ψυχρά κτήνη. Ακόμη και το ψέμα του είναι ψυχρό, κι αυτό το ψέμα σταλάζει από τα χείλη του: “εγώ το κράτος είμαι λαός”. Το κράτος λέει ψέματα σ’ όλες τις γλώσσες του Καλού και του Κακού· και με το κάθε τι που λέει, λέει ψέματα, και με το κάθε τι που κάνει, κλέβει. Το κάθε τι πάνω του είναι επίπλαστο· δαγκάνει με κλεμμένα δόντια. Ακόμη κι η κοιλιά του είναι ψεύτικια. Αποκαλώ Κράτος, εκεί όπου όλοι, καλοί και κακοί πίνουν δηλητήριο: το κράτος εκεί όπου όλοι, καλοί και κακοί χάνουν τον εαυτό τους: το κράτος εκεί όπου όλοι αργά αυτοκτονούν κι αυτό το λένε ζωή. Μόνο εκεί όπου το Κράτος παύει να υπάρχει, μπορεί ν’ αρχίσει ο άνθρωπος που δεν είναι περισσευούμενος» [Φρ. Νίτσε, Τάδε έφη Ζαρατούστρας].
Κύριε Καψαμπέλη, Μέχρι πριν από ένα μήνα δεν γνώριζα τι ήταν το blog. Παρακολούθησα, εντελώς πρόσφατα την αντιπαράθεση Σας με ένα ευτραφή υφυπουργό ο οποίος δεν έκανε τίποτα άλλο από το να σας ζητά να διαγράψετε τα “υβριστικά” σχόλια σε βάρος του κλπ. Δηλαδή, ουσιαστικά σας ζητούσε να φιμώσετε τον ανώνυμο πολίτη ο οποίος, έστω και με τη μορφή της ύβρης, εκφράζεται μέσω του μοναδικού, πια, μέσου έκφρασης στη “Δημοκρατία” μας, του blog, κι εν προκειμένω του Press-gr. Πριν σχολιάσω αυτή την απαίτηση του, επιτρέψτε μου να σας βοηθήσω να πληροφορηθείτε τι λέει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.... Έτσι θα αντιληφθείτε γιατί αυτός ο Κύριος ο οποίος ανήκει και συμμετέχει στην διαχειριστική ομαδούλα που περιλαμβάνει τους κουμπάρους, τους σεξουαλικά πεινασμένους, τους σεμνούς και ταπεινούς οσφυοκάμπτες, στην ομαδούλα που εκλιπαρεί τους Σκοπιανούς να αποδεχθούν το όνομα Μακεδονία με μια λέξη μπροστά, που προτρέπει τους ψαράδες να μην ψαρεύουν σε ελληνικό έδαφος [Ίμια], κλπ.
Στην υπόθεση “Bergens Tidende κατά της Νορβηγίας, της 2/5/2000 ” δέχτηκε μεταξύ άλλων, “Με βάση τις γενικές αρχές που διατρέχουν και εμπνέουν τη νμλγ του Δικαστηρίου, η § 2 του άρθρου 10 της Συμβάσεως[1]εφαρμόζεται όχι μόνο για τη διάδοση ιδεών και πληροφοριών που γίνονται ευνοϊκά δεκτές ή θεωρούνται “ακίνδυνες”, αλλά και για εκείνες τις πληροφορίες ή ειδήσεις που σοκάρουν ή προσβάλλουν ή ακόμα και ενοχλούν.
Οι αρχές αυτές απορρέουν από την ιδέα της ανεκτικότητας και του πλουραλισμού που χαρακτηρίζουν την έννοια της δημοκρατικής κοινωνίας, όπως την αντιλαμβάνεται και την αποδέχεται το ανώτατο δικαιοδοτικό όργανο του Στρασβούργου.
Συνεπώς και η ερμηνεία που δίδεται από το τελευταίο στις εξαιρέσεις που εισάγει η § 2 του άρθρου 10 της Συμβάσεως είναι οπωσδήποτε στενή. Η επέμβαση της αρμόδιας εθνικής αρχής, ακόμα και δικαιοδοτικής, στο δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης τότε μόνο είναι αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία, όταν ανταποκρίνεται σε μια πιεστική κοινωνική ανάγκη, εφόσον είναι ανάλογη προς το νόμιμο σκοπό που διώκεται με αυτήν και στο μέτρο που η αιτιολογία επί της οποίας ερείδεται αυτή είναι σχετική και επαρκής. Το περιθώριο διακριτικής ευχέρειας που εκχωρείται στις αρχές των συμβαλλομένων κρατών κατά την επέμβαση τους στην άσκηση του δικαιώματος είναι στενό και υποβάλλεται στον έλεγχο του Δικαστηρίου.
Βεβαίως γίνεται δεκτό ότι στο προστατευτικό πεδίο του άρθρου 10 υπάγεται και η διάδοση ειδήσεων ή πληροφοριών δια του Τύπου [ηλεκτρονικού ή έντυπου]. Αυτές και όταν ακόμα προσβάλλουν την υπόληψη τρίτου [π.χ. πολιτικού], εντάσσονται όμως στο πλαίσιο μιας θεμιτής δημόσιας συζήτησης και εμφανίζονται ως αναγκαίες για την υποστήριξη των απόψεων του φορέα του δικαιώματος, ωθούν το Δικαστήριο να δεχθεί ότι η καταδίκη του τελευταίου για δυσφήμιση συνιστά παραβίαση του άρθρου 10 της Συμβάσεως.
Επίσης το Δικαστήριο έχει δεχθεί ότι η καταδίκη ενός δημοσιογράφου που συντέλεσε στη διάδοση από τρίτο ρατσιστικών λόγων παίρνοντας συνέντευξη από αυτόν για ζήτημα κοινού ενδιαφέροντος θα αποτελούσε ένα υπερβολικό περιορισμό της ελευθερίας της εκφράσεως … δέχεται το Δικαστήριο ότι η δημοσιογραφική πληροφόρηση του κοινού που στηρίχθηκε σε συνεντεύξεις, συνιστά μια από τις βασικότερες δημοσιογραφικές μεθόδους για την ενημέρωση, την άσκηση ελέγχου και δημόσιας κριτικής. Οι δυο τελευταίοι παράγοντες αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του κοινωνικού έργου και ρόλου που διαδραματίζει στη σύγχρονη κοινωνία ο Τύπος. Και φυσικά δεν αποτελεί έργο του Δικαστηρίου και πολύ περισσότερο των εθνικών δικαιοδοτικών οργάνων να υποκατασταθούν στην αποστολή των μέσων ενημέρωσης και να καθορίσουν τις μεθόδους και τα μέσα της δημοσιογραφικής κάλυψης σε ζητήματα μείζονος κοινωνικού και πολιτικού ενδιαφέροντος”.
Το ερώτημα είναι αναπόφευκτο· γιατί ο πολίτης βρίζει, γιατί ο πολίτης κρύβεται; γιατί ο πολίτης εκφράζεται μέσω των blogs; Η απάντηση είναι αυτονόητη! Γιατί του καταργούν το στοιχειωδέστερο δικαίωμα σε μια Δημοκρατία, το δικαίωμα της έκφρασης! Και πως το επιτυγχάνουν αυτό; Με το να τον χαρακτηρίζουν υβριστή [παραλλαγή του ένοπλου τρομοκράτη]! Αλήθεια, πότε και πώς μπορεί ένας πολίτης να εκφραστεί κατά ενός δημόσιου αξιωματούχου αν δεν βρει εφημερίδα ή κανάλι που να αντίκειται στον σχολιαζόμενο αξιωματούχο; Εδώ φτάσαμε στο απίστευτο σημείο ο αρχηγός της αντιπολίτευσης να καταφέρεται, σήμερα, εναντίον εκείνου του καναλιού που όταν εξέθεσε τον εαυτό του ως μοναδικό υποψήψιο για την αρχηγία του κόμματος του, κάλυπτε σε πανελλήνια μετάδοση την βόλτα του στην ιδιαίτερη πατρίδα του!!
Σε ποια κανάλια έκφρασης να απευθυνθεί αυτός ο πολίτης τα οποία είναι τόσο αναξιόπιστα που αν δεν πωλούσαν dvd δεν θα ενδιαφερόταν κανείς γι' αυτά. Σε ποιους δημοσιογράφους άραγε να απευθυνθεί ο ανώνυμος πολίτης; Σ' αυτούς που κυκλοφορούν με Porsche, σ' αυτούς που κατοικούν σε βίλες στην Εκάλη, σ' αυτούς που έγιναν και εκδότες; Σ' αυτούς που διαρύγνυαν τα ιμάτια τους ότι δεν είδαν το dvd και κατόπιν να τους διαψεύδει ο ίδιος ο δημοσιογράφος τους; Σ' αυτούς τους “δημοσιογράφους” που όλη η δράση τους απλά επιβεβαιώνει τον Νίτσε “Τιμή κι υπακοή στην εξουσία, ακόμη και στη διεφθαρμένη εξουσία! Έτσι θα εξασφαλίσεις καλό ύπνο”.
Αυτοί, στ' αλήθεια, μπορούν να εκφράσουν αυτό τον πολίτη ενάντια στους σεμνούς και ταπεινούς ψεύτες, ενάντια στους ταπεινούς και σεμνούς οσφυοκάμπτες; Πως μπορούν όλοι αυτοί οι “δημοσιογράφοι” να ισχυρίζονται ότι εκφράζουν τον απλό πολίτη;
Τελειώνοντας, δεν συμφωνώ με την ανωνυμία, την ύβρη και τη λάσπη· μπορώ να την κατανοήσω, δεν συμφωνώ μαζί της ως μέθοδο δράσης. Με την ύβρη, μάλλον, το αντίθετο επιτυγχάνουμε από το επιδιωκόμενο. Όμως, στο δίλλημα, ελευθερία ή φίμωση, η απάντηση μια πρέπει να είναι: υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης, υπέρ της κατάχρησης της ελευθερίας έκφρασης, ακόμη κι αν εκχυδαΐζεται αυτή η ελευθερία!
Ένας από τους διαπρεπέστερους πανεπιστημιακούς δασκάλους έγραψε πρόσφατα σχετικά με τη θέσπιση του λεγόμενου τρομονόμου, «Σε μια πραγματική δημοκρατία ο διάλογος, ακόμα και με τους τρομοκράτες, ιδίως όταν εμφανίζουν πολιτικό σκεφτικό για τις πράξεις τους, δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποκλείεται. Διότι, διαφορετικά, η πολιτεία εμφανίζεται [πέρα από την ανικανότητα της να εμποδίσει την εγκληματική δραστηριότητα] ανίκανη να αντιπαραθέσει στη λογική της βίας το λόγο της νομιμότητας» [Ι. Μανωλεδάκης, Ασφάλεια και ελευθερία].
Υ.Γ. Με την ευκαιρία των παθών της Μακεδονίας μας, άραγε τι άλλο θα μπορούσε κάποιος να αφιερώσει στους σεμνούς και ταπεινούς οσφυοκάμπτες μας παρά αυτούς τους αθάνατους στίχους του Καβάφη,
“είναι οι προσπάθειες μας σαν των Τρώων.
Θαρρούμε πως με απόφαση και τόλμη,
θ' αλλάξουμε της τύχης μας την καταφορά,
κι έξω στεκόμεθα να αγωνιστούμε.
Αλλ΄ όταν η μεγάλη κρίσις έλθει,
η τόλμη κι η απόφασις μας χάνονται·
ταράττεται η ψυχή μας, παραλύει·
κι ολόγυρα απ' τα τείχη τρέχουμε
ζητώντας να γλυτώσουμε με τη φυγή”.
Προφανώς, κανείς τους δεν αξίζει.
“Τιμή σ' εκείνους όπου στη ζωή των
όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες
ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
Και περισσότερη τιμή τους πρέπει
όταν προβλέπουν, [και πολλοί προβλέπουν]
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κι οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε”
[1] Στο άρθρο 10 της ΕΣΔΑ προβλέπεται “§ 1. Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης. Το δικαίωμα αυτό περιλαμβάνει την ελευθερία γνώμης καθώς και την ελευθερία λήψεως ή μετάδοσης πληροφοριών χωρίς επέμβαση των δημοσίων αρχών και άσχετα από τα σύνορα. § 2. Η άσκηση των ελευθεριών αυτών, που συνεπάγεται καθήκοντα και ευθύνες, μπορεί να υπαχθεί σε ορισμένες διατυπώσεις, όρους, περιορισμούς ή κυρώσεις που προβλέπονται από τον νόμο και αποτελούν αναγκαία μέτρα σε μια δημοκρατική κοινωνία για την εθνική ασφάλεια, την εδαφική ακεραιότητα ή τη δημόσια ασφάλεια, την προάσπιση της τάξεως, την πρόληψη των εγκλημάτων, την προστασία της υγείας ή την ηθική … ”