Ομιλία Ενγκελς στον τάφο του Μαρξ...

128η επέτειος θανάτου του Του Θωμα Ακρωτηριανάκη Με την ευκαιρία της 128ης επετείου του θανάτου του Κάρλ Μαρξ, πέθανε στο Λονδίνο ...

128η επέτειος θανάτου του

Του Θωμα Ακρωτηριανάκη

Με την ευκαιρία της 128ης επετείου του θανάτου του Κάρλ Μαρξ, πέθανε στο Λονδίνο την Τετάρτη  14 Μάρτη 1883, παραθέτω την ομιλία του Φρήντριχ Ενγκελς στον τάφο του, που έγινε 3 μέρες μετα, και που είναι πάντα νέα, επίκαιρη:
Στις 14 του Μάρτη στις 3 παρα τέταρτο το απόγευμα,ο μεγαλύτερος εν ζωη στοχαστης έπαψε να σκέφτεται.Είχε αφεθει μόνος για μόλις δυο λεπτα,και όταν γυρίσαμε τον βρήκαμε στην πολυθρόνα του ειρηνικα κοιμισμένο, αλλα για πάντα.
Μια ανυπολόγιστη απώλεια έχουν υποστει και το μαχητικο προλεταριάτο της Ευρώπης και της Αμερικης και η ιστορικη επιστήμη, με το θάνατο αυτου του ανθρώπου. Το κενο που...
 έχει μείνει με την αναχώρηση αυτου του ρωμαλέου πνεύματος αρκετα σύντομα θα γίνει αισθητο.
Ακριβως όπως ο Δαρβίνος ανακάλυψε το νόμο της εξέλιξης της οργανικης φύσης,έτσι και ο Μαρξ ανακάλυψε την εξέλιξη της ανθρώπινης Ιστορίας : το απλο γεγονος, μέχρι τώρα συγκαλυμμένο απο την υπερανάπτυξη της ιδεολογίας, ότι η ανθρωπότητα πρέπει πρώτα απ΄όλα να φάει, να πιει, να στεγαστει και να ντυθει, πριν μπορέσει να συνεχίσει την πολιτικη, την επιστήμη,τη θρησκεία κ.τ.λ._ , ότι γι' αυτο η παραγωγη των άμεσων υλικων μέσων και κατα συνέπεια ο βαθμος της οικονομικης εξέλιξης που έχει επιτευχθει απο έναν συγκεκριμένο λαο ή κατα τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης εποχης,διαμορφώνουν το θεμέλιο πάνω στο οποίο, οι κρατικοι θεσμοι,οι νομικες έννοιες,η τέχνη,ακόμα και οι ιδέες για τη θρησκεία,του συγκεκριμένου λαου έχουν ανελιχθει, και κάτω απο το φως των οποίων πρέπει,για αυτο το λόγο, να εξηγηθουν,όχι αντίστροφα,όπως γινόταν μέχρι τώρα.
Μα αυτο δεν είναι όλο.Ο Μαρξ επίσης ανακάλυψε τον ειδικο νόμο της κίνησης που διέπει το σημερινο καπιταλιστικο τρόπο της παραγωγης,και την αστικη κοινωνία που αυτος ο τρόπος παραγωγης έχει δημιουργήσει. Η ανακάλυψη της υπεραξίας ξαφνικα έριξε φως στο πρόβλημα, που προσπαθώντας να το επιλύσουν όλες οι προηγούμενες έρευνες,τόσο των αστων οικονομολόγων,όσο και των κοινωνικων κριτικων,ψηλαφούσαν στο σκοτάδι.
Δύο τέτοιες ανακαλύψεις θα ήταν αρκετες στη διάρκεια μιας ζωης. Ευτυχης ο άνθρωπος που θα είχε αξιωθει να κάνει ακόμα και μια τέτοια ανακάλυψη. Μα σε καθένα ξεχωριστο τομέα που ερευνούσε ο Μαρξ--και ερευνούσε παρα πολλους τομεις,κανέναν επιφανειακα-- σε κάθε τομέα,ακόμα σ'αυτον των μαθηματικων ,έκανε ανεξάρτητες ανακαλύψεις.
Τέτοιος ήταν ο άνθρωπος της επιστήμης.Αλλά αυτο δεν ήταν ούτε το μισο του ανθρώπου.Η επιστήμη ήταν για τον Μαρξ μια ιστορικα δυναμικη,επαναστατικη δύναμη.Ομως όσο μεγάλη ήταν η χαρα του που καλωσόριζε μια νέα ανακάλυψη σε κάποια θεωρητικη επιστήμη της οποίας οι πρακτικες εφαρμογες ήταν ίσως αδύνατο να οραματιστεις,δοκίμαζε μια τελείως διαφορετικου είδους χαρα όταν η ανακάλυψη είχε ως συνέπεια άμεσες επαναστατικες αλλαγες στη βιομηχανία και στην ιστορικη εξέλιξη γενικα.Για παράδειγμα,παρακολουθούσε απο κοντα τις εξελίξεις των ανακαλύψεων στον τομέα του ηλεκτρισμου και πρόσφατα εκείνες του Marcel Deprez.
Διότι ο Μαρξ ήταν πριν απο κάθε τι άλλο επαναστάτης.Η πραγματικη αποστολη του στη ζωη ήταν να συνεισφέρει,με τον έναν ή άλλον τρόπο,να ανατραπει η καπιταλιστικη κοινωνία και οι κρατικοι θεσμοι που έχει φέρει,δημιουργήσει,να συνεισφέρει στην απελευθέρωση του σύγχρονου προλεταριάτου,που αυτος ήταν ο πρώτος να κάνει συνειδητο της δικης του θέσης των δικων του αναγκων,συνειδητο των συνθηκων της χειραφέτησής του.Ο αγώνας ήταν το στοιχείο του.Και αγωνιζόταν με ένα πάθος,ένα πείσμα,και μια επιτυχία τέτοια που τόσο λίγοι μπορούσαν να φανουν εφάμιλλοι.Το έργο του στην πρώτη Rheinische Zeitung (1942),την παριζιανη Voerwarts(1844),την Deutsche Brusseler Zeitung (1847),την Neue Rheinische Zeitung (1848-49),την New York Tribune (1852-61) και,επιπρόσθετα σ'αυτα,μια στρατια απο μαχητικα φυλλάδια,δουλεια σε οργανώσεις στο Παρίσι,στις Βρυξέλλες,στο Λονδίνο,και τελικα,κορωνίδα όλων,το σχηματισμο της μεγάλης Διεθνους Ενωσης Εργατών ---αυτο μάλιστα ήταν ένα επίτευγμα για το οποίο ο ιδρυτης του κάλλιστα θα μπορούσε να υπερηφανεύεται ακόμα και αν δεν είχε κάνει τίποτ' άλλο.
Και,συνεπως, ο Μαρξ ήταν ο πιο έντονα μισητος και συκοφαντημένος άνθρωπος του καιρου του.Οι κυβερνήσεις, και απολυταρχικες και δημοκρατικες,τον απέλαυναν απο τα εδάφη τους.Οι αστοι,είτε συντηρητικοι είτε υπερδημοκρατικοι,συναγωνίζονταν μεταξυ τους στο να σωριάζουν δυσφημήσεις πάνω του.Ολ' αυτα τα παραμέριζε σαν να ήταν ιστος αράχνης,αγνοώντας το,απαντώντας μόνο όταν ακραία ανάγκη τον ωθούσε. Και πέθανε αγαπημένος, τιμημένος, και θρηνούμενος απο εκατομμύρια επαναστατικων συντροφικων εργατων--απο τα ορυχεία της Σιβηρίας έως την Καλιφόρνια,σε όλα τα μέρη της Ευρώπης και της Αμερικης--και τολμω να πω ότι αν και μπορει να είχε αποκτήσει πολλους αντιπάλους, δεν είχε σχεδον καθόλου ούτε έναν προσωπικο εχθρο
Το όνομά του θα διαρκέσει δια μέσου των αιώνων, όπως επίσης και το έργο του.