Ο εφιάλτης του Φρανσουά Ολάντ

Για την υπόλοιπη Ευρώπη η Γαλλία είναι η κερκόπορτα του ευρώ   Στους διαδρόμους των Βρυξελλών – και όχι μόνο – η άποψη για τη Γαλ...

Για την υπόλοιπη Ευρώπη η Γαλλία είναι η κερκόπορτα του ευρώ

 

Στους διαδρόμους των Βρυξελλών – και όχι μόνο – η άποψη για τη Γαλλία είναι κοινή. «Αποτελεί την κερκόπορτα από την οποία θα μπορούσε η κρίση χρέους να διεισδύσει στον πυρήνα της ευρωζώνης» παραδέχεται κοινοτικός παράγοντας. Η προ ημερών υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Γαλλίας από τον οίκο Moody’s έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, αν και δεν είναι λίγοι όσοι επιμένουν ότι πολιτική δεν γίνεται υπό τα δεσμά των οίκων αξιολόγησης και των αγορών. Αυτό δεν αναιρεί όμως το οφθαλμοφανές: η Γαλλία χαρακτηρίζεται αυτή τη στιγμή ο «μεγάλος ασθενής» της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ακραίες απόψεις, όπως αυτή που διατύπωσε πρόσφατα ο πάντοτε προκλητικός «Economist», δεν εδράζονται στην πραγματικότητα. Το έργο και η πρόκληση που αντιμετωπίζει όμως ο Φρανσουά Ολάντ δεν είναι διόλου αμελητέα.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, που εξελέγη ως «ο κ. Κανονικός» σε μια εποχή που μόνο κανονική δεν είναι, βρίσκεται σήμερα σε μια θέση που μοιάζει με εκείνη του Φρανσουά Μιτεράν λίγο μετά την ιστορική εκλογή του το 1981. Τότε μάλιστα η κατάσταση ήταν από οικονομικής απόψεως καλύτερη, ενώ υπήρχε διαθέσιμο και το όπλο της νομισματικής υποτίμησης. Δεν ήταν επαρκές όμως για να αντισταθμίσει την ισχύ του γερμανικού μάρκου. Ο Μιτεράν άφησε στην άκρη τις επιφυλάξεις του και ακολούθησε τη γραμμή του Ζακ Ντελόρ, του βασικού εκφραστή της πολιτικής του «ισχυρού φράγκου», ώστε το Παρίσι να εξισορροπήσει τη Βόννη.

Ο Ολάντ ήταν προστατευόμενος του Ντελόρ. Οπως και εκείνος, ανήκει μάλλον στη δεξιά πτέρυγα του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Τόσο αυτός όσο και ο πρωθυπουργός του, ο άριστος γνώστης της γερμανικής γλώσσας Ζαν-Μαρκ Ερό, θεωρούν επιτυχημένο το οικονομικό μοντέλο που έχει ακολουθήσει τα τελευταία χρόνια η Γερμανία. Στο Παρίσι σήμερα αρκετοί συζητούν το παράδειγμα του σοσιαλδημοκράτη καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ που προχώρησε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 σε επώδυνες μεταρρυθμίσεις, κυρίως στην αγορά εργασίας, με αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση της γερμανικής ανταγωνιστικότητας. Υπάρχει φυσικά ο αντίλογος, ότι ακριβώς αυτό το πακέτο αλλαγών κόστισε την καγκελαρία στον Σρέντερ. Και ο Ολάντ μόλις άρχισε την πρώτη του θητεία στο Μέγαρο των Ηλυσίων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ηδη η δημοτικότητά του εμφανίζεται πεσμένη στο 36% από 60% που ήταν καταμετρημένη όταν ανέλαβε την εξουσία.

Η δύσκολη οικονομική θέση της Γαλλίας επιδρά και στην οικονομική πολιτική της. Ο Ολάντ, ως προστατευόμενος του Ντελόρ, είναι ευρωπαϊστής, κάτι που συμβαίνει και με τον υπουργό Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί. Σε αντίθεση όμως με τον προκάτοχό του Σαρκοζί δεν εμφανίζεται διατεθειμένος να υποταχθεί στις επιταγές της Ανγκελα Μέρκελ, χωρίς να σημαίνει ότι αμφισβητεί την αξία του γαλλογερμανικού άξονα.

Σύμφωνα με τον Τσαρλς Γκραντ, αναλυτή του Κέντρου Ευρωπαϊκής Μεταρρύθμισης (Centre for European Reform), ο Ολάντ κατανοεί ότι η υποχώρηση της οικονομικής θέσης του Παρισιού έναντι του Βερολίνου έχει οδηγήσει τον γάλλο πρόεδρο να ακολουθήσει μια στρατηγική τριών σημείων.

Πρώτον, αντί να περιορίζεται μόνο στη γαλλογερμανική συνεννόηση, έχει προσπαθήσει να διευρύνει τη συνεργασία του τόσο με τις δύο μεγαλύτερες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου - την Ισπανία και την Ιταλία - όσο και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επανάληψη σκηνών όπως αυτή στο Ντοβίλ, όπου η Μέρκελ επέβαλε ουσιαστικά στον Σαρκοζί τον Οκτώβριο του 2010 την αποδοχή απωλειών για τον ιδιωτικό τομέα, δεν αναμένεται να επαναληφθούν.

Δεύτερον, ο Ολάντ θεωρεί ότι η γαλλική επιρροή θα ενισχυθεί σημαντικά αν επιτύχει τους δημοσιονομικούς στόχους του και κυρίως τη μείωση του ελλείμματος από το 4,5% στο 3% το 2013.

Τρίτον, πιστεύει πραγματικά ότι η Γαλλία πρέπει να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της. Αν αυτοί οι δύο στόχοι επιτευχθούν, θα αποφευχθούν μελλοντικά και γεγονότα τύπου Moody’s που θα δηλητηρίαζαν περαιτέρω τις γαλλογερμανικές σχέσεις και ίσως επηρέαζαν τη δυνατότητα χρηματοδότησης του ESM από τη Γαλλία λόγω απώλειας του ΑΑΑ.

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι ο γαλλογερμανικός άξονας θα πορευθεί χωρίς τριβές. Ενα πεδίο όπου οι θέσεις των δύο πλευρών φαίνεται να αποκλίνουν είναι η τραπεζική ένωση, όπου το Παρίσι στηρίζει τις προτάσεις της Κομισιόν για επέκταση της εποπτείας της ΕΚΤ σε όλον τον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα (περίπου 6.000 πιστωτικά ιδρύματα), ενώ το Βερολίνο θα προτιμούσε η εποπτεία να περιοριστεί στις τράπεζες πανευρωπαϊκής εμβέλειας. Επιπλέον, το αίτημα του Βερολίνου να υπάρχει σταθμισμένη ψήφος στο θέμα της εποπτείας για τις χώρες με μεγάλους τραπεζικούς τομείς μάλλον δεν ηχεί ευχάριστα στα αφτιά της γαλλικής κυβέρνησης. Οσο η διαφωνία παραμένει τόσο θα καθυστερεί η απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM).

Επιπλέον, διάσταση απόψεων φαίνεται ότι υπάρχει στα περί «πολιτικής ένωσης» που προωθεί η Γερμανία. Το Παρίσι νοιάζεται περισσότερο για βραχυπρόθεσμα ζητήματα πιο εύρυθμης διακυβέρνησης της ευρωζώνης (μέσω, π.χ., ενός μόνιμου προέδρου του Eurogroup ή αυξημένης πλειοψηφίας στη λήψη αποφάσεων σε αυτό, καθώς και σταδιακής εισαγωγής ευρωομολόγων) παρά για μεγάλα σχέδια που απαιτούν αλλαγή Συνθηκών που υποκρύπτουν κίνδυνο καταψήφισής τους σε δημοψηφίσματα όπως το 2005. 

Περικοπές
Θεραπεία – σοκ για έλλειμμα, φόρους και συντάξεις
Κοιτώντας τους αριθμούς, η γαλλική οικονομία εμφανίζει συμπτώματα «μεγάλου ασθενούς» - χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να θεραπευθεί. Αλλωστε παραμένει η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου και κατέχει την έκτη θέση στον κόσμο στον τομέα των εξαγωγών.  

Κατ’ αρχάς το ποσοστό των δημοσίων δαπανών ξεπερνά το 56% του ΑΕΠ. Μόνο η Δανία έχει υψηλότερες δημόσιες δαπάνες με 58%. Δεύτερον, η ανεργία παραμένει διαχρονικά σε υψηλά επίπεδα. Σήμερα κινείται σε επίπεδα άνω του 10%. Τρίτον, η Γαλλία εμφανίζει σοβαρό πρόβλημα ανταγωνιστικότητας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι εξαγωγές της μειώθηκαν κατά περίπου 20% την πενταετία 2005-2010. Η μόνη χώρα που κατά την ίδια περίοδο εμφάνιζε μεγαλύτερη μείωση ήταν η… Ελλάδα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο να φθάσει στα 70 δισ. ευρώ. Τέταρτον, το δημόσιο χρέος κινείται στη σφαίρα του 90% με αυξητικές τάσεις.

Η κυβέρνηση Ολάντ έχει υποσχεθεί πριν από όλα να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 3% του ΑΕΠ εντός του 2013. Η δημοσιονομική προσαρμογή του επόμενου έτους θα προέλθει κυρίως μέσω της αύξησης της φορολογίας κατά 20 δισ. ευρώ και από περικοπές 10 δισ. ευρώ. Από την άλλη πλευρά, θέλει να τονώσει την ανταγωνιστικότητα, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να μειωθεί το κόστος εργασίας. Η πρόσφατη έκθεση του Λουί Γκαλουά, πρώην επικεφαλής της EADS, πρότεινε ένα «σοκ ανταγωνιστικότητας» με άμεσες περικοπές στο εργατικό κόστος που να φθάνουν τα 30 δισ. ευρώ, αλλά η κυβέρνηση σχεδιάζει κάτι λιγότερο ριζοσπαστικό.

Συγκεκριμένα προτείνει να χορηγήσει φορολογικές επιστροφές στις επιχειρήσεις ως και κατά 20 δισ. ευρώ ετησίως και να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες κατά 1% (περικοπές 12 δισ. ευρώ) τον χρόνο. Με τις επιστροφές φόρων η κυβέρνηση Ολάντ εκτιμά ότι το εργατικό κόστος θα μπορούσε να μειωθεί ως και κατά 6% από το 2013 και μετά, ενώ οι εξαγωγές θα αυξηθούν κατά 10-15 δισ. ευρώ την επόμενη διετία.  Ο σκοπός είναι η δημιουργία 300.000 θέσεων εργασίας και η ενίσχυση του ρυθμού ανάπτυξης κατά 0,5% ετησίως για την επόμενη πενταετία.    

Το μείζον ερώτημα στο οποίο κανείς δεν γνωρίζει την απάντηση είναι από πού θα προέλθουν οι περικοπές των 12 δισ. ευρώ. Για να βρεθούν θα πρέπει να πέσει ψαλίδι τόσο στα κοινωνικά επιδόματα όσο και στις δαπάνες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το περίπλοκο όμως σύστημα διακυβέρνησης στη Γαλλία, με πολλούς δημάρχους και τοπικούς αξιωματούχους να κατέχουν παράλληλα και βουλευτικές θέσεις, δεν προοιωνίζεται ευνοϊκή κατάληξη. Παράλληλα δεν πρέπει να λησμονείται ότι μία από τις πρώτες κινήσεις του Ολάντ ήταν να επαναφέρει το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 62 χρόνια που το είχε αυξήσει ο Νικολά Σαρκοζί στα 60.  

Σχόλια αναγνωστών (0)