Η θλίψη των Χριστουγέννων

Γράφει η Κωστάκη Έλενα, Ψυχολόγος Από τις πρώτες μέρες του Δεκέμβρη τα πάντα γύρω μας ντύνονται σε ένα Χριστουγεννιάτικο κλίμα με φώτ...

Γράφει η Κωστάκη Έλενα, Ψυχολόγος
Από τις πρώτες μέρες του Δεκέμβρη τα πάντα γύρω μας ντύνονται σε ένα Χριστουγεννιάτικο κλίμα με φώτα, στολίδια, τραγούδια και πολλές προσδοκίες. Ενώ τα Χριστούγεννα θεωρούνται μια..
χαρούμενη περίοδος του χρόνου για αρκετούς ανθρώπους είναι αρκετά δύσκολή. Η θλίψη είναι ένα συναίσθημα που σε πολλοί άνθρωποι νιώθουν πιο έντονα στις γιορτές και αυτό οφείλεται σε διάφορους λόγους.

Η κοινωνία παρουσιάζει τα Χριστούγεννα ως μια εποχή που η χαρά οφείλει να είναι διάχυτη. Ότι τα Χριστούγεννα θα έπρεπε να είναι μαγικά και τέλεια είναι η βασική αφορμή για θλίψη, μιας και η πραγματικότητα απέχει πολύ από την τέλεια εικόνα των Χριστουγέννων που παρουσιάζεται στην τηλεόραση ή από το συμπέρασμα που βγάζουμε όταν μπαίνουμε στη διαδικασία να συγκρίνουμε τους εαυτούς μας με άλλους ανθρώπους που θεωρούμε πιο ευτυχισμένους. Οι προσδοκίες που έχουμε από τον εαυτό μας εκείνες τις μέρες και από την ίδια τη ζωή μας για το πώς θα έπρεπε να είναι οδηγούν στη μελαγχολία.

Η αλήθεια είναι, πως ελάχιστοι ενήλικες βιώνουν τα Χριστούγεννα με την ίδια προσμονή και λαχταρά που είχαν σαν παιδιά. Ίσως η επιθυμία και η νοσταλγία για τα συναισθήματα που νιώθαμε κατά την παιδική ηλικία να είναι και μια αφορμή για απογοήτευση και θλίψη στην ενήλικη ζωή. Δεν είναι δυνατόν να βιώσουμε τα Χριστούγεννα με τον ίδιο τρόπο που τα βιώναμε ως παιδιά αλλά ασυνείδητα κάθε χρόνο περιμένουμε να βρούμε το ίδιο συναίσθημα της χαράς και της ξεγνοιασιάς. Ο τρόπος που αισθανόμασταν τις γιορτές κατά την παιδική ηλικία είναι πολύ δύσκολο να συνεχιστεί κατά την ενήλικη ζωή πολύ απλά γιατί η ξεγνοιασιά της παιδικής ηλικίας δε μπορεί να επανεμφανιστεί. Αν τότε μπορούσαμε να έχουμε δεκαπέντε μέρες παιχνιδιού και απαλλαγής από τις σχολικές υποχρεώσεις, τώρα οι υποχρεώσεις και οι ευθύνες δε σταματάνε ακόμα και αν έχουμε κάποιες μέρες άδεια από τη δουλειά.

Πολλοί είναι εκείνοι που τις μέρες των γιορτών νιώθουν μελαγχολία ή θλίψη λόγω της μοναξιάς. Μοναξιά μπορεί να νιώθει κάποιος που η οικογένεια ή οι αγαπημένοι του άνθρωποι είναι μακριά, εκείνος που έχει βιώσει κάποιο χωρισμό, κάποιος που είναι καιρός χωρίς σύντροφο και επιθυμεί μια σχέση αλλά και κάποιος που η ποιότητα των σχέσεων του δεν τον ικανοποιούν. Η μοναξιά τις μέρες των γιορτών συχνά γίνεται πιο έντονη από το υπόλοιπο χρονικό διάστημα λόγω του ότι τα Χριστούγεννα θεωρούνται μια εποχή γιορτής, συγκέντρωσης, αγάπης και διασκέδασης. Για αυτούς που δεν τα έχουν ή νιώθουν πως δεν τα έχουν ή δεν τα έχουν με τον τρόπο που θέλουν πραγματικά τα αρνητικά συναισθήματα μπορεί να γιγαντωθούν σε σχέση με τον υπόλοιπο χρόνο. Κάποιος πελάτης πριν πολλά χρόνια μου είχε αναφέρει πως τα Χριστούγεννα νιώθει θλίψη γιατί τα πάντα γύρω του, του υπενθυμίζουν τι δεν έχει. Μέσα σε ένα γιορτινό κλίμα η δικιά μας αρνητική διάθεση, νιώθουμε να μας ξεχωρίζει.

Οι γιορτές σηματοδοτούν και το τέλος του έτους. Σχεδόν όλοι μπαίνουμε στη διαδικασία να κάνουμε ένα απολογισμό. Ο απολογισμός αυτός αν εστιάσουμε στα αρνητικά θα γίνει αφορμή για εκνευρισμό και θλίψη. Το λέω συχνά σε συνεδρίες πως τα «deadlines» και οι προσδοκίες είναι η βασική συνταγή της ματαίωσης. Σε χρονιές που ήταν δύσκολες όπως ήταν και το 2013 για πολύ κόσμο αντί να εστιάσουμε σε όλα όσα δε καταφέρουμε ή δεν έχουμε ,ας εστιάσουμε σε όσα καταφέραμε όσο μικρά και αν είναι ή ότι παρά τις δυσκολίες συνεχίσουμε να προσπαθούμε.

Η οικονομική κατάσταση όταν δεν είναι καλή μπορεί να αποτελέσει αφορμή για αρνητικά συναισθήματα τις μέρες των γιορτών. Η εμποροποίηση των γιορτών κάνει τις οικονομικές δυσκολίες να φαντάζουν ακόμα πιο μεγάλες. Ειδικά σε οικογένειες που υπάρχουν μικρά παιδιά, συχνά οι γονείς νιώθουν ενοχικά όταν δεν μπορούν να τους προσφέρουν όσα θέλουν αλλά και όχι μόνο. Από τη στιγμή που τα δώρα είναι έκφραση αγάπης και τα Χριστούγεννα στην ουσία αυτό αντιπροσωπεύουν ας κάνουμε δώρα αγάπης στους δικούς μας ανθρώπους. Δώρο αγάπης μπορεί να είναι κάτι που φτιάξαμε, μια βόλτα, λίγος χρόνος παραπάνω με τους δικούς μας ανθρώπους ή ένα γράμμα/κάρτα που θα τους εκφράζουμε τα συναισθήματα μας και όλα όσα προσφέρουν στη ζωή μας. Η αγάπη και η αναγνώριση είναι τα μόνα δώρα που μπορούν να δώσουν απερίγραπτη χαρά και δε κοστίζουν τίποτα.

Η θλίψη των Χριστουγέννων

Ένα αντίδοτο για τη θλίψη των γιορτών είναι η προσφορά. Εκείνες τις μέρες πολλοί σύλλογοι διοργανώνουν εκδηλώσεις για να στηρίξουν διάφορες κοινωνικές ομάδες και χρειάζονται έξτρα βοήθεια. Αυτό μπορεί να είναι η αφορμή για να νιώσει κάποιος ότι όντος προσφέρει κάτι ουσιαστικό και να νιώσει όμορφα. Προσφορά και στήριξη μπορεί να γίνει με οποιοδήποτε τρόπο και όχι μόνο σε συλλόγους αλλά και με τους ανθρώπους του περιβάλλοντος μας. Αν έχουμε ηλικιωμένους μπορούμε να αφιερώσουμε λίγο χρόνο για να τους κάνουμε παρέα ή αν στο περιβάλλον υπάρχει κάποιος φίλος ή γνωστός που περνάει και εκείνος δύσκολα ας προσπαθήσουμε να τον στηρίξουμε.

Όταν δεν είναι καλή η διάθεση βοηθάει πολύ η άσκηση. Παρά του ότι είναι γιορτές και συνήθως ακόμα και εκείνη που γυμνάζονται συστηματικά χαλαρώνουν , η κίνηση ανεβάζει τα επίπεδα της διάθεσης και μειώνει το στρες. Άσκηση δεν είναι μόνο το γυμναστήριο αλλά και το περπάτημα ή το τρέξιμο. Όταν κάποιος δε νιώθει καλά μπορεί να βγει για ένα περίπατο στη γειτονιά του, να βάλει μουσική και να χορέψει μόνος του ή να πάει για τρέξιμο. Η ισορροπημένη διατροφή επίσης ( αν και ειδικά τις γιορτές δεν είναι εύκολο να κρατηθεί ) έχει αποδειχτεί ότι σχετίζεται με θετικά συναισθήματα, ενέργεια και αυτοεκτίμηση. Βέβαια στις γιορτές αν φάει κάποιος και λίγο παραπάνω ας μη κρίνει τον εαυτό αυστηρά αλλά ας το απολαύσει αφού το φαγητό εκείνες τις μέρες αυτό το σκοπό έχει.

Όσοι είναι χωρίς ταίρι στις γιορτές αντί να αφεθούν στη θλίψη μπορούν να πιαστούν από το όλο κλίμα και να αυξήσουν τις κοινωνικές τους δραστηριότητες. Η διασκέδαση και η συντροφικότητα από την οικογένεια και τους φίλους θα γεμίσουν κάπως το κενό της μοναξιάς και ποιος ξέρει ,ίσως κάπου εκεί έξω κάποιος άλλος να κάνει ακριβώς το ίδιο. Η μοναξιά καλό είναι να αντιμετωπίζεται ως μια παροδική κατάσταση γιατί δεν είναι ρεαλιστικό να κρίνουμε το αύριο και να περιμένουμε ότι θα είναι ακριβώς όπως και το σήμερα.

Αν παρά τις προσπάθειες η θλίψη και η άσχημη διάθεση κατά τη διάρκεια των γιορτών συνεχίζεται, ας μη μπούμε στη διαδικασία να νιώσουμε χειρότερα απλά και μόνο επειδή δεν είμαστε καλά. Είναι βοηθητικό να αποδεχτούμε, ότι δεν πειράζει που δε νιώθουμε τόσο χαρούμενοι όσο θεωρούμε ότι ταιριάζει στην εποχή, χωρίς να κατηγορούμε τον εαυτό μας. Σε καμία περίπτωση όμως δεν είναι καλό να αφεθούμε στη αρνητική διάθεση. Ας πούμε «δε πειράζει που νιώθω άσχημα αλλά επειδή θέλω να νιώθω όμορφα, θα ζητήσω βοήθεια για να το πετύχω.» Η βοήθεια μπορεί να είναι από κάποιο συγγενή ,φίλο ή κάποιο ειδικό. Ας αδράξουμε την ευκαιρία να μοιραστούμε τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς μας με κάποιον. Οι άνθρωποι που μας αγαπάνε παίρνουν χαρά όταν έχουν την ευκαιρία να μας βοηθήσουν και γιατί η ευδαιμονία μας είναι σημαντική γι αυτούς αλλά και γιατί με το να τους εμπιστευόμαστε τους αναγνωρίζουμε πόσο σημαντικοί είναι για μας και αυτό είναι από μόνο του δώρο. Αν και η στήριξη των φίλων και της οικογένειας δεν είναι αρκετή τότε θα πρέπει να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό της ψυχικής υγείας ψυχολόγο ή ψυχίατρο, ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας που έχουμε. Όταν η θλίψη είναι έντονη και επίμονη, διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ενώ οι αρνητικές σκέψεις είναι μεγεθυμένες και αυτοκαταστροφικές τότε είναι πιθανόν μαζί με την ψυχοθεραπεία να χρειάζεται και φαρμακευτική αγωγή ( ο ψυχίατρος είναι ο ειδικός για φαρμακευτική αγωγή και όχι ο ψυχολόγος)

Είναι σημαντικό οι συγγενείς και οι φίλοι των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν κάποια κατάθλιψη να είναι κοντά τους τις μέρες των γιορτών. Παρέα, θετική διάθεση, ενεργητική ακρόαση, κατανόηση και πολύ μεγάλη δόση αγάπης μπορούν να κάνουν πιο εύκολες αυτές τις μέρες του χρόνου. elenakostaki.com