Σαν σήμερα 30 Μαρτίου: Η σφαγή της Χίου που ξεσήκωσε την Ευρώπη...

Ήταν 30 Μαρτίου 1822, όταν οι πρώτες οθωμανικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στη Χίο, δίνοντας το έναυσμα για ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα ...

Ήταν 30 Μαρτίου 1822, όταν οι πρώτες οθωμανικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στη Χίο, δίνοντας το έναυσμα για ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα κατά του ελληνικού έθνους. Η σφαγή της Χίου δεν ήταν απλώς μια στρατιωτική επιχείρηση· ήταν μια συστηματική «γενοκτονία» κατά ενός άμαχου πληθυσμού, που τόλμησε να σταθεί στο πλευρό του αγώνα για την ελευθερία.
Η Χίος, ένα νησί με έντονη ναυτιλιακή και εμπορική δραστηριότητα, είχε κρατήσει ουδέτερη στάση στην Επανάσταση του 1821. Όμως, όταν τον Μάρτιο του 1822 επαναστατικές δυνάμεις από τις Οινούσσες και τη Σάμο, με επικεφαλής τον Λυκούργο Λογοθέτη, αποβιβάστηκαν στο νησί για να το ξεσηκώσουν, όλα άλλαξαν.
Η οθωμανική απάντηση ήταν σκληρή και άμεση. Στις 30 Μαρτίου, περισσότερα από 7.000 στρατιώτες αποβιβάστηκαν και ξεκίνησαν την οργανωμένη σφαγή. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, πάνω από 30.000 Έλληνες της Χίου σφαγιάστηκαν, 25.000 αιχμαλωτίστηκαν και 50.000 εκτοπίστηκαν. Η παγκόσμια κοινή γνώμη συγκλονίστηκε. Η Χίος, που κάποτε ήταν σύμβολο πολιτισμού και ευμάρειας, μετατράπηκε σε ερείπια και τάφους. Οι μαρτυρίες μιλούν για ασύλληπτες ωμότητες: εγκλήματα κατά παιδιών, γυναικών, ιερέων, καταστροφές σε εκκλησίες και μοναστήρια, λεηλασίες χωρίς έλεος.
Η σφαγή της Χίου αποτέλεσε διεθνές σοκ και συγκίνησε βαθιά τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Το αποκορύφωμα αυτής της αντίδρασης ήταν ο περίφημος πίνακας του Ντελακρουά «Η σφαγή της Χίου», που εκτέθηκε στο Παρίσι το 1824 και έγινε σύμβολο του φιλελληνικού κινήματος.
Χαρακτηριστικό όμως είναι και το ποίημα «Το Ελληνόπουλο» (L’Enfant) του Βίκτωρος Ουγκώ, μεταφρασμένο από τον Κωστή Παλαμά. Η εικόνα του παιδιού πάνω στα ερείπια, να ζητά όχι φαγητό, παιχνίδια ή στολίδια, αλλά «βόλια, μπαρούτη», είναι συμβολική και εμβληματική: το τραυματισμένο έθνος που ζητά δύναμη και εκδίκηση, όχι οίκτο.
Απόσπασμα:
Μὴ τὸ πουλὶ ποὺ κελαϊδάει στὸ δάσος νύχτα μέρα
καὶ μὲ τὴ γλύκα του περνάει καὶ ντέφι καὶ φλογέρα;
Τί θὲς κι ἀπ’ ὅλα τ’ ἀγαθὰ
τοῦτα; Πὲς! Τ’ ἄνθος, τὸν καρπό; θὲς τὸ πουλί; -Διαβάτη,
μοῦ κράζει τὸ ᾽Ελληνόπουλο μὲ τὸ γαλάζιο μάτι·
βόλια, μπαρούτη θέλω, νά!
Παρότι ο στόχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν να στείλει ένα μήνυμα τρόμου προς κάθε ελληνικό τόπο που σκεφτόταν να επαναστατήσει, το αποτέλεσμα ήταν το ακριβώς αντίθετο: η Χίος έγινε σύμβολο της θυσίας για την ελευθερία, πυροδότησε το φιλελληνικό ρεύμα, ενίσχυσε την ελληνική υπόθεση στα ευρωπαϊκά σαλόνια και υπενθύμισε στον κόσμο τι σημαίνει καταπίεση.