Η ΠΡΩΤΗ δίκη για τα βοσκοτόπια! «Αυτή ήταν η ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά...»

Μια «πατέντα» μέσω της οποίας κάποιοι πέτυχαν να λαμβάνουν επιδοτήσεις για το εθνικό απόθεμα από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, περιέγραψε ενώπιον του Μονομελ...

Μια «πατέντα» μέσω της οποίας κάποιοι πέτυχαν να λαμβάνουν επιδοτήσεις για το εθνικό απόθεμα από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, περιέγραψε ενώπιον του Μονομελούς Εφετείου η βασική μάρτυρας κατηγορίας, Παρασκευή Τυχεροπούλου, υπάλληλος στο τμήμα ελέγχου του Οργανισμού, στην πρώτη μεγάλη δίκη για την υπόθεση.
Για τη συγκεκριμένη υπόθεση, που αποτελεί μια από τις τουλάχιστον οκτώ που έχουν ήδη φτάσει στο ακροατήριο, στο εδώλιο του κατηγορουμένου κάθονται επτά πρόσωπα, που αντιμετωπίζουν το αδίκημα της απάτης, αφού φέρεται να υπέβαλαν ψευδείς δηλώσεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ, προκειμένου να λάβουν επιδοτήσεις που αφορούσαν στο εθνικό απόθεμα.
Με την έναρξη της διαδικασίας, οι κατηγορούμενοι αρνήθηκαν την κατηγορία, ενώ κάποιοι εξ αυτών προέβαλαν ισχυρισμό περί εξάλειψης του αξιόποινου. «Υπάρχουν ιδιοκτησίες που έχουν αποκτηθεί με συμβολαιογραφικά έγγραφα, όχι βοσκοτόπια. Δε θα μπορούσαν να γίνουν τα συμβόλαια αυτά αν ήταν δημόσιες εκτάσεις. Θα έπρεπε να είναι εδώ συμβολαιογράφοι, υποθηκοφύλακες και δεν ξέρω κι εγώ πόσοι άλλοι, δεν υπάρχει κανένα ομιχλώδες τοπίο», ανέφερε συνήγορος εκ των κατηγορούμενων.
Η κατάθεση Τυχεροπούλου
Η ακροαματική διαδικασία ξεκίνησε με την κατάθεση της Παρασκευής Τυχεροπούλου, υπαλλήλου του ΟΠΕΚΕΠΕ, που ανέλαβε τον έλεγχο των καταγγελιών.
«Είχα ελέγξει κάποια ΑΦΜ για το εθνικό απόθεμα για τα έτη 2019 και 2020. Υπήρχαν καταγγελίες ανώνυμες που περιέγραφαν μια μέθοδο λήψης ενισχύσεων που δεν ήταν νόμιμη. Ο κ. Βάρρας, τότε πρόεδρος του οργανισμού, ζήτησε να ελεγχθούν 99 ΑΦΜ, μετά έστειλε αλλά 200. Κράτησε περίπου δύο μήνες ο έλεγχος. Ηταν και τα συγκεκριμένα ΑΦΜ των κατηγορουμένων, γιατί είχαν κάνει αίτηση για ενισχύσεις για να λάβουν από το εθνικό απόθεμα. Το εθνικό απόθεμα είναι ένας “κουμπαράς” που μαζεύονται τα χρήματα για νεοεισερχόμενους αγρότες. Τα χρήματα συλλέγονται με πολλούς τρόπους για το εθνικό απόθεμα. Σημαντικότερη πηγή για τη δημιουργία του είναι η οριζόντια μείωση όλων των δικαιωμάτων των άλλων παραγωγών», είπε η κ. Τυχεροπούλου.
Η μάρτυρας εντόπισε πρόβλημα στις χρονιές που ήλεγξε, καθώς εμφανίζονταν ιδιοκτήτες που έβαζαν στο Ε9 κάποιες εκτάσεις, έκαναν αίτηση για το εθνικό απόθεμα, αλλά μια χρονιά πίσω, ενώ οι εκτάσεις αυτές είτε δεν ανήκαν σε κανέναν ή είχαν χρησιμοποιηθεί σε κατανομή βοσκότοπων ή υπήρχε άλλος ιδιοκτήτης. «Οταν έμπαινες στην αίτηση της μίας χρονιάς έβλεπες έναν ιδιοκτήτη αλλά την προηγούμενη ίσχυε κάτι άλλο. Εμφανίζονταν αγροτεμάχια τη μια χρονιά και πηγαίνοντας πίσω στο Ε9 δεν τους ανήκαν στον παρελθόν. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι εκτάσεις με τις οποίες έκαναν τις αιτήσεις τους, εμφανίζονταν μόνο τη χρονιά που πήγαιναν να κάνουν το μισθωτήριο και να αιτηθούν το εθνικό απόθεμα. Σε έναν από τους ιδιοκτήτες δεν εμφανιζόταν σε κανένα Ε9 η συγκεκριμένη έκταση. Μετά διαπιστώσαμε ότι είχε πεθάνει το 2016. Ομως, ο ίδιος φαινόταν να έχει κάνει ενοικιαστήριο το 2015 και να τις νοικιάζει αλλά δε φαινόταν κάπου αλλού. Αυτά ήταν ισχυρή ένδειξη ότι βρισκόταν στην ίδια ομάδα όλων των περιπτώσεων που εντοπίσαμε έως εκείνη τη στιγμή», εξήγησε η μάρτυρας.
Χαμηλά μισθώματα
Μια ακόμη ένδειξη ήταν τα λάθη που γίνονταν με το ΑΤΑΚ (αριθμός ταυτοποίησης αγροτεμαχίου) που δεν συνέπιπταν. «Αυτά ήταν ενδείξεις ύποπτες. Ηταν ίδια τα στοιχεία αυτά με όλα τα ΑΦΜ που είχαμε ελέγξει. Εμφάνιζαν μια πατέντα. Τα μισθωτήρια ήταν πολύ χαμηλά ας πούμε. Αν δείτε κανονικά μισθωτήρια έχουν άλλα μισθώματα. Τόσο μεγάλα μεγέθη συνάντησα μόνο στην ομάδα των ΑΦΜ που αιτούνταν από το εθνικό απόθεμα για βοσκοτόπια χωρίς ζώα. Είχα εντυπωσιαστεί γιατί δεν είχα συνειδητοποιήσει για τι εκτάσεις μιλάμε, μέχρι που πήγα σε επιτόπιο έλεγχο… Είναι ολόκληρα βουνά», σημείωσε.
Πριν από το 2019, οι εκτάσεις αυτές δεν ήταν επιλέξιμες, όμως, μετά δόθηκε η δυνατότητα να ενεργοποιούνται βοσκοτοπικά δικαιώματα χωρίς ζωικό κεφάλαιο, αρκεί να διατηρούν σε καλό επίπεδο γεωργικά τον βοσκότοπο. «Τα συγκεκριμένα βοσκοτόπια όμως μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο για βοσκή. Δεν θα έπρεπε αυτά τα βοσκοτόπια να δηλώνονται από ανθρώπους που δεν έχουν ζώα. Αν τα δείτε θα καταλάβετε ότι ούτε μηχάνημα πάει εκεί πάνω ούτε να κλαδέψεις μπορείς. Επρεπε να δηλωθούν ως παραγωγικός βοσκότοπος, που θέλει ζώα όμως».
«Οταν κάναμε τους ελέγχους και προσπάθησα να περάσω έντυπα για το 2019 δεν κατέστη δυνατό και πέρασα για το 2020. Παρατηρούσα ότι τα έντυπα αυτά στο σύστημα δεν είχαν την πορεία τη συνηθισμένη. Είχαν ένδειξη να μη λαμβάνονται υπόψη. Τα συγκεκριμένα ΑΦΜ διατηρούνταν σε ένα excel ξεχωριστά. Πολύ αργότερα ανακάλυψα ότι υπήρχε και ένσταση των ανθρώπων για να αλλάξουν τα αποτελέσματα. Υπήρχε μια διαδικασία που αυτοί οι άνθρωποι ήταν πάντα μέσα στο σύστημα πληρωμένων, ενώ σε άλλες περιπτώσεις έβγαιναν εκτός συστήματος και δεν πληρώνονταν», σημείωσε η κ. Τυχεροπούλου.
Πρόεδρος: Αρα βρήκατε και ενστάσεις από πλευράς τους και κάποιο «πάγωμα» από κινήσεις του Οργανισμού;
Μάρτυρας: Ναι ακριβώς.
Πρόεδρος: Το 2020 πήραν πολύ μικρό ποσό σε σχέση με το 2019.
Μάρτυρας: Πήραν τη δημοσιονομική πειθαρχία. Είναι αναδιανομή χρημάτων που καταβάλλεται το επόμενο έτος.
«Υπήρχαν πολλές ενδείξεις ότι αυτές οι εκτάσεις ήταν αδιάθετες, κενές, και τις χρησιμοποίησαν. Αυτά ήταν τα ευρήματα που φτιάχτηκε η αναφορά και δόθηκε στη Δικαιοσύνη. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ μέχρι εκεί μπορεί να φτάσει», συμπλήρωσε η μάρτυρας.
Εισαγγελέας: Οι κατηγορούμενοι θα έπαιρναν το ποσό της δημοσιονομικής πειθαρχίας αν δεν υπέβαλλαν την αίτηση;
Μάρτυρας: Οχι.
Εισαγγελέας: Βλέπουμε ότι έχουν πάρει μεγάλα ποσά, 35.000, 95.000 γιατί δεν έκαναν οι ιδιοκτήτες αιτήσεις;
Μάρτυρας: Μπορεί να μην πληρούσαν τα κριτήρια, αν ήταν πάνω από 40 ετών δεν μπορούσαν ή αν είχαν προηγούμενη γεωργική δραστηριότητα ας πούμε.
Εισαγγελέας: Οι γεωργοί όταν έχουν αγροκτήματα τα δηλώνουν στον ΟΠΕΚΕΠΕ;
Μάρτυρας: Ναι αυτό είναι υποχρέωση. Πρέπει να δηλώνουν όλη τους την εκμετάλλευση. Αυτά τα αγροτεμάχια φαίνονταν επιλέξιμα. Μπορούσαν να έχουν εικόνα ότι δεν έχουν δηλωθεί από κάποιον άλλο. Εβλεπαν αν ήταν επιλέξιμες ή όχι οι εκτάσεις.
Εισαγγελέας: Με τι κριτήρια κάνει ελέγχους ο ΟΠΕΚΕΠΕ;
Μάρτυρας: Δεν μπορεί να ελέγξει 650.000 αιτήσεις. Το ποσό διανομής είναι 2,9 δισεκατομμύρια.
Εισαγγελέας: Μου κάνει εντύπωση ότι δηλώνονται αγροτεμάχια με ίδιο αριθμό ΑΤΑΚ.
Μάρτυρας: Μα αυτή ήταν η ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά. Πρέπει ο ελεγκτής να ταυτοποιεί ότι ο ΑΤΑΚ αντιστοιχεί πράγματι σε συγκεκριμένο ακίνητο.
Εισαγγελέας: Εδώ έγινε η ταυτοποίηση;
Μάρτυρας: Ναι έτσι προέκυψε το πρόβλημα με τα ΑΤΑΚ.
«Διαπίστωσα ότι το σύστημα γεννούσε έντυπα που αρχικά είχαν το όνομα το δικό μου και μετά είχε σαν “μάσκα” κάποιες περιφερειακές διευθύνσεις. Εγώ από τη στιγμή που καταχώρησα στο σύστημα δεν είχα άλλη δουλειά», είπε και συμπλήρωσε πως «το εντυπωσιακό σε αυτή την πληθώρα των ΑΦΜ είναι ότι ήταν τεράστιες εκτάσεις και δεν υπάρχει συνοριακή επιακάλυψη. Ο κλήρος στην Ελλάδα είναι μικρός και είναι δύσκολο να μην υπάρχει συνοριακή επικάλυψη, ειδικά έτσι όπως σχεδιάζονται στο σύστημα, να μην πέσει ο ένας πάνω σε άλλο. Το εντυπωσιακό σε αυτές τις δηλώσεις είναι ότι δεν υπάρχει τίποτα γειτονικό, ήταν πολύ καθαρά σχεδιασμένες. Στο ΚΥΔ (Κέντρο Υποβολής Δηλώσεων) βλέπουν αν υπάρχει επικάλυψη. Μέχρι το 2019 δεν μπορούσαν να δουν αν υπήρχαν δασικές εκτάσεις. Μπορούσαν να δουν αν έχουν δηλωθεί από άλλον».
Σύμφωνα με τη μάρτυρα, η Διεύθυνση Δασών Καστοριάς, που είχε απευθυνθεί ο τότε πρόεδρος του Οργανισμού, είχε απαντήσει ότι δεν υπάρχουν ιδιωτικές εκτάσεις στην περιοχή. Ωστόσο, όπως διευκρίνισε ο εκ των συνηγόρων υπεράσπισης των κατηγορουμένων, Θ. Μαντάς, το έγγραφο αναφέρει πως «δεν γνωρίζουμε αν υπάρχουν ιδιωτικές εκτάσεις γιατί δεν έχουμε δασικό χάρτη».
Τη σκυτάλη των μαρτυρικών καταθέσεων πήρε η τότε προϊσταμένη Διεύθυνσης Αττικής και Νήσων, εξηγώντας από την αρχή ότι από το 2022 δεν έχει πρόσβαση στα αρχεία της, οπότε δεν θυμάται συγκεκριμένα για την υπόθεση.
«Θα προσπαθήσω να ανακαλέσω στη μνήμη μου κάποια πράγματα. Γι’ αυτήν την υπόθεση δεν έχω κάνει έλεγχο, ήμουν η συντονίστρια. Εκείνη την περίοδο μου είχαν δώσει περίπου 3.000 αιτήσεις να ελέγξω σε Αττική και νησιά. Υπήρξε ένας τυπικός, διοικητικός έλεγχος. Θυμάμαι ότι η κυρία Τυχεροπούλου είναι μια πολύ καλή υπάλληλος, δεν έχω λόγο να αμφισβητήσω τα ευρήματά της».
Απαντώντας σε ερώτηση της εισαγγελέως σχετικά με την αναγραφή κωδικού στα έντυπα ελέγχου, αντί του ονόματος του ελεγκτή, σχολίασε: «Αυτό γινόταν αυτόματα από την κεντρική υπηρεσία, έμπαινε κάποιος κι έβαζε κωδικό. Αυτό δημιούργησε πρόβλημα στους διευθυντές. Το 714 ανήκε στη Θεσσαλία. Αυτό το άκουσμα έχω. Μπορώ να πω για τη δική μου Π.Δ. ότι όσο καιρό ήμουν διευθύντρια δεν είχε πέσει κάτι τέτοιο στην αντίληψή μου. Αν είχε πέσει θα έκανα και φασαρία γιατί δεν μπορεί να έχω μοιράσει τους ελέγχους και να μην καταχωρηθούν με τα ονόματα των ελεγκτών που τους έκαναν. Είχα ακούσει γι’ αυτούς τους κωδικούς ότι γίνονταν από την κεντρική υπηρεσία».
Ενστάσεις
Οπως ειπώθηκε κατά την έναρξη της διαδικασίας, δύο κατηγορούμενοι έχουν εξοφλήσει τα χρέη και έχουν επιστρέψει το ποσό, γεγονός που σύμφωνα με τον νόμο εξαλείφει το αξιόποινο. Ωστόσο, υπάρχει μια εξαίρεση σχετικά με αδικήματα που έχουν τελεστεί κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης και αυτό το νομικό ζήτημα καλείται να λύσει το Μονομελές Εφετείο.
«Είναι κοινός τόπος ότι το δικαστήριο καλείται να αποφανθεί σε παρθενογένεση. Νομολογιακά πάμε να παραβιάσουμε κλειστές πόρτες ώστε να μπορούμε να εδραιώσουμε τους ισχυρισμούς. Μιλάμε για ερμηνεία διάταξης και όχι νομολογία. Θα ερμηνεύσει το δικαστήριο μια διάταξη που έχει συναντήσει στο περιορισμένο διάστημα εφαρμογής της και εχθρούς και θιασώτες», σημείωσε ο Θεόδωρος Μαντάς.
«Στις 22 Φεβρουαρίου γίνεται επίδοση της κλήσης ως ύποπτου από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Στις 19 Φεβρουαρίου το σύνολο του ποσού που κατά το κατηγορητήριο χρεώθηκε, έγινε πλήρης εξόφληση του ποσού. Εχουμε βεβαίωση, απόλυτη βεβαίωση, πλήρους εξόφλησης από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Η εξόφληση έγινε αλλά όχι πριν κληθεί ως ύποπτος», ανάφερε ο κ. Μαντάς και συμπλήρωσε πως «ακόμη κι αν υπάρχει προβληματισμός δεν βρίσκω κανένα λόγο που θα πρέπει μια ρύθμιση που άπτεται συμφερόντων της Ε.Ε. να κάμπτει την εθνική δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων».
Το δικαστήριο απέρριψε τις ενστάσεις παραγραφής και ακυρότητας του κλητήριου θεσπίσματος, ενώ επιφυλάχθηκε για το ζήτημα της εξάλειψης του αξιόποινου.