Ο Γιούνκερ έχει ακόμη γραφείο στην Κομισιόν και κάνει λόμπινγκ...

Μετά την αποχώρησή του από την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) το 2019, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ διατηρεί ενεργή παρουσία στα κεντρ...

Μετά την αποχώρησή του από την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) το 2019, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ διατηρεί ενεργή παρουσία στα κεντρικά γραφεία της ΕΕ στις Βρυξέλλες, γνωστά ως Berlaymont.
Ο Γιούνκερ συνεχίζει να συναντάται με λομπίστες, ξένους διπλωμάτες και την διάδοχό του, Ούρσουλα, σε τακτική βάση. Αυτή η δραστηριότητα έχει δημιουργήσει ερωτήματα για το ενδεχόμενο οι επισκέπτες να αξιοποιούν τον Γιούνκερ ως «πίσω πόρτα» πρόσβασης στην πολιτική εξουσία, κάτι που ο ίδιος απορρίπτει, δηλώνοντας «άτρωτος» σε τέτοιου είδους επιρροές.
Η υπόθεση Καζακστάν
Ένα χαρακτηριστικό περιστατικό που ενίσχυσε τις ανησυχίες ήταν η συνάντηση του, τον Δεκέμβριο του 2021, με τον πρέσβη του Καζακστάν, Margulan Baimukhan. Η κυβέρνηση του Καζακστάν υπονόησε δημοσίως ότι ο Γιούνκερ προσφέρθηκε να βοηθήσει σε εμπορικά ζητήματα, κάτι που εκείνος αρνείται.
Ωστόσο, η απουσία πρακτικών ή αναλυτικών σημειώσεων από τη συνάντηση – όπως και από όλες τις άλλες συναντήσεις του – εγείρει ερωτήματα για τη διαφάνεια. Η Iskra Kirova, διευθύντρια της Human Rights Watch για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, επεσήμανε ότι τέτοιες συναντήσεις χωρίς θεσμικό έλεγχο μπορεί να οδηγήσουν σε απόκλιση από την επίσημη εξωτερική πολιτική της ΕΕ.
Αδιαφάνεια με πρόσχημα την ιδιωτική ζωή
Αρχικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστήριξε ότι ο Γιούνκερ είχε πενταετές, άμισθο συμβόλαιο ως ειδικός σύμβουλος . Οι κανόνες της ΕΕ όμως περιορίζουν τις θητείες ειδικών συμβούλων σε δύο χρόνια.
Κατόπιν ερωτήσεων της ερευνητικής ομάδας Follow the Money, που φέρνει στο φως την όλη υπόθεση η Επιτροπή αναθεώρησε αθόρυβα τις ημερομηνίες στη σχετική ιστοσελίδα και ισχυρίστηκε ότι ο Γιούνκερ εργαζόταν πάντοτε με διαδοχικά διετή συμβόλαια.
Αρνήθηκε πάντως να δημοσιοποιήσει τα σχετικά έγγραφα.
Η Follow the Money ζήτησε επίσημα από την Επιτροπή έγγραφα σχετικά με το ρόλο του ως ειδικού συμβούλου και ποιες υπηρεσίες προσφέρει. Η Επιτροπή εντόπισε μόλις 28 μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κανένα από τα οποία, όπως ανέφερε, δεν μπορούσε να δημοσιοποιήσει, για λόγους προστασίας της ιδιωτικής ζωής!
Συναντήσεις και πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων
Σύμφωνα με λίστα που παρείχε ο βοηθός του, ο Γιούνκερ συνάντησε τουλάχιστον 74 άτομα στα πέντε τελευταία χρόνια. Μεταξύ αυτών ήταν πρέσβεις από την Κίνα και την Τυνησία, καθώς και ο Baimukhan από το Καζακστάν.
Επίσης, τον επισκέφθηκε ο πρώην επίτροπος Günther Oettinger, ο οποίος είχε περάσει γρήγορα από την Επιτροπή στον χώρο του lobbying . Ο Γιούνκερ είχε ακόμη συνεχόμενες συναντήσεις, μεταξύ 2019 και 2024, με τον Phil Hogan, πρώην Eπίτροπο Εμπορίου.
Η Emilia Korkea-aho, καθηγήτρια Ευρωπαϊκού Δικαίου και Νομοθετικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Φινλανδίας, εκφράζει τον φόβο ότι τέτοιες επαφές θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως άτυπος δίαυλος επιρροής προς την πολιτική της ΕΕ .
Ο Daniel Sarmiento, νομικός και καθηγητής Δικαίου της ΕΕ στο Universidad Complutense της Μαδρίτης, επισημαίνει ότι η ουσία δεν αφορά μόνο το αν ο Γιούνκερ επηρεάζεται πραγματικά, αλλά και την «εικόνα» που δίνεται στους πολίτες.
Ιστορικό και θεσμικό πλαίσιο
Ως πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2014–2019), ο Γιούνκερ διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στη χάραξη πολιτικών για την ευρωζώνη, το Brexit και τις εμπορικές σχέσεις της ΕΕ .
Η μεταβατική περίοδος μετά την αποχώρηση τέτοιων υψηλόβαθμων αξιωματούχων παραμένει θεσμικά ευαίσθητη, καθώς στην ΕΕ ισχύουν κανόνες «περιόδου αναμονής» (cooling-off period) για να αποτραπεί η άμεση αξιοποίηση προνομιακής γνώσης ή δικτύων σε εμπορικές ή πολιτικές δραστηριότητες .
Στην περίπτωσή του, η ιδιότητα του άμισθου ειδικού συμβούλου και οι ελεύθερες επαφές με τρίτους δημιουργούν γκρίζες ζώνες, δυνητικά προβληματικές.
Το ενδιαφέρον τόσων ανθρώπων να συναντηθούν με τον Juncker, παρά την επίσημη αποδυνάμωση του ρόλου του, σηματοδοτεί ότι διατηρεί επιρροή . Σύμφωνα με τους ειδικούς περί διαφθοράς, και μια σύντομη επαφή μπορεί να αρκεί για να προωθήσει συγκεκριμένα συμφέροντα .
Πάντως δεν είναι η πρώτη φορά. Ο José Manuel Barroso, πρόεδρος της Κομισιόν από το 2004 έως το 2014, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις όταν εντάχθηκε στην Goldman Sachs International ως μη εκτελεστικός πρόεδρος . Ο προκάτοχός του, Jacques Santer (1995–1999), ανέλαβε θέσεις σε χρηματοπιστωτικούς ομίλους και εταιρείες επενδύσεων.
Οι πρώην πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής λαμβάνουν, μετά την αποχώρησή τους, μεταβατική αποζημίωση που μπορεί να φτάνει έως περίπου το 40–45% του τελευταίου βασικού τους μισθού (27.000 € μεικτά τον μήνα)για περίοδο έως και τριών ετών.
Η σύνταξη τους αντιστοιχεί περίπου στο 4,275% του βασικού μισθού για κάθε έτος θητείας. Για έναν πρόεδρο που υπηρέτησε π.χ. πέντε χρόνια, αυτό μεταφράζεται σε σύνταξη της τάξης των 11.000–12.000 ευρώ μεικτά τον μήνα .