Επι-κοινωνία ώρα 0...

Tης Νίνας Τσιμπούλη (Το κείμενο γράφεται με αφορμή την επίθεση των ΜΜΕ στις εταιρίες Επικοινωνίας) Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τα τεκταινό...

Tης Νίνας Τσιμπούλη

(Το κείμενο γράφεται με αφορμή
την επίθεση των ΜΜΕ στις εταιρίες Επικοινωνίας)
Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τα τεκταινόμενα της Εξεταστικής Επιτροπής για το σκάνδαλο της Siemens και αισθάνομαι ότι η συζήτηση αυτή εξυπηρετεί πάρα πολλές άλλες πτυχές της πολιτικής ζωής εκτός από την κάθαρση και τη διαφάνεια του πολιτικού συστήματος, που υποτίθεται είναι...
τα ζητούμενα της διενέργειας μιας τέτοιας εξεταστικής. Πέρα τούτου, αναφορικά με τον κλάδο μου, αυτόν της επικοινωνίας, αισθάνομαι ότι έχει μπει στο απόσπασμα, για άγνωστους (;;;) λόγους, καλούμενη να δικαιολογηθεί για τα αυτονόητα και για μια κρίση της οποίας σίγουρα δεν είναι αυτουργός.
Μιμούμενη η ταπεινότητά μου τον Khalil Gibran -τον τρίτο πιο πολυδιαβασμένο λογοτέχνη παγκοσμίως μετά τον Shakespeare και τον Laozi (ελληνιστί Λάο Τσε), που είχε πει πως «το προφανές είναι αυτό που δεν παρατηρεί κανείς μέχρι να το εκφράσει κάποιος με απλά λόγια»- θα επιχειρήσω να εκφράσω με απλά λόγια τις σκέψεις που πραγματικά με πνίγουν.
Εν έτει 2010, το βρίσκω α-δ-ι-α-ν-ό-η-τ-ο να κατηγορείται κάποιος (και μάλιστα από εκπρόσωπο του ελληνικού κοινοβουλίου) επειδή ανέλαβε την επικοινωνιακή προώθηση μιας εταιρείας ή ενός πολιτικού προσώπου, την κατάρτιση στελεχών μιας εταιρείας αναφορικά με τα media (το λεγόμενο media training), την αποδελτίωση του τύπου και γενικότερα το media monitoring ενός φορέα όπως του ΔΝΤ και το βρίσκω τουλάχιστον τραγικό να υπάρχουν μέσα μαζικής ενημέρωσης που δαιμονοποιούν για τους παραπάνω λόγους τις εταιρείες επικοινωνίας και δημοσίων σχέσεων.
Όταν χρειάζεστε νομική υποστήριξη πάτε στον δικηγόρο σας, έτσι δεν είναι; Άμα αρρωστήσετε πάτε στον γιατρό (εύχομαι να μην πηγαίνετε αλλού για το καλό σας!!!). Όταν χρειαστείτε υπηρεσίες επικοινωνίας, δεν αντιλαμβάνομαι που είναι το επιλήψιμο στο να απευθυνθείτε σε μια εταιρεία επικοινωνίας..!! Και δεν αντιλαμβάνομαι που είναι το κακό αυτή η εταιρεία να στελεχώνεται και από δημοσιογράφους. Από ποιούς επαγγελματίες έπρεπε να επανδρώνεται, εκτός από ανθρώπους που έχουν γνώση της λειτουργίας των ΜΜΕ και της επικοινωνίας εν γένει..;!
Αφής στιγμής μάλιστα υπάρχουν δημοσιογράφοι, πολλοί από αυτούς ακριβοθώρητοι και χωρίς σπουδές, διορισμένοι σε γενικές γραμματείες και σε γραφεία τύπου δημόσιων φορέων με το αζημίωτο, ειδικό μόνιμο προσωπικό σε υπουργεία που έχει ως μόνο καθήκον την καθημερινή αποδελτίωση του έντυπου τύπου, κόμματα τα οποία αναθέτουν την χάραξη της επικοινωνιακής τους πολιτικής σε στελέχη εταιρειών επικοινωνίας, και σε παγκόσμια κλίμακα πολυεθνικές εταιρείες που συνεργάζονται με πολυεθνικές εταιρείες επικοινωνίας, είναι πέρα από γελοίος πια, και επικίνδυνος ο λαϊκισμός που ασκείται μέσα από το κυνήγι μαγισσών, εν προκειμένω επικοινωνιολόγων.
Για την ύπαρξη δε των mediashop και μιας διαφημιστικής καταχώρισης σε μια εφημερίδα, δεν μπαίνω καν στον κόπο να επιχειρηματολογήσω, γιατί βγάζει όχι μόνο μάτι, αλλά και το φρύδι μαζί σε μια κοινωνία που κινείται με όρους ελεύθερης οικονομίας.. Θα σημειώσω μόνο ότι στο παρελθόν ουδέποτε είδα τον εν λόγω βουλευτή να κατηγορεί -διακαώς όπως τώρα- γνωστή εταιρεία γαλακτοκομικών προϊόντων για τις διαφημιστικές καταχωρήσεις της στον έντυπο τύπο. Ποτέ δεν είναι αργά όμως αν πιστεύει ότι το σημερινό δημοκρατικό έλλειμμα οφείλεται στις διαφημιστικές καταχωρήσεις.
Κατεβάστε, λοιπόν, τα σκουπόξυλα που κραδαίνετε απειλητικά όλοι εσείς οι διαφωνούντες γιατί η επικοινωνία δεν είναι μπακαλική, δεν είναι φρεναπάτη και συγγνώμη που σας καταρρίπτω τον μύθο αλλά όχι, δεν είναι lobbying. Μην μπερδεύετε τον τρόπο που πολλοί εξ υμών ασκείτε το βουλευτικό σας έργο με την επιστήμη της Επικοινωνίας. Lobbying, για να ακριβολογούμε, είναι η προσπάθεια σφαιρών επιρροής, είτε δημοσίου είτε ιδιωτικού συμφέροντος, με σκοπό να επηρεάσουν το νομοθετικό έργο της Βουλής ή την ανάληψη κυβερνητικών αποφάσεων. Και το βρίσκω αστείο μια εταιρεία επικοινωνίας να έχει τέτοιους σκοπούς και αδύνατο να έχει έστω την ισχύ να εξυπηρετήσει ή να επιβάλλει τέτοια συμφέροντα. Στον αντίποδα, οι πολιτικοί, επαγγελματοποιώντας το πολιτικό τους λειτούργημα, διαιωνίζοντας τις πελατειακές σχέσεις και οικειοποιούμενοι χωρίς αιδώ μαύρο χρήμα κατέστησαν εαυτούς φορείς της διαφθοράς που μας οδήγησε εδώ που βρισκόμαστε σήμερα. Κατανοώ όλο αυτό το λαϊκισμό σκεπτόμενη ότι σήμερα, πιο πολύ από ποτέ, η δαμόκλειος σπάθη τρίζει πάνω από τα κεφάλια πολλών.
Δείτε όμως, ως χαρακτηριστικό παράδειγμα, την αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη όταν είχε θέσει υποψηφιότητα για δήμαρχος Αθηναίων. Τότε, είχε φέρει ολόκληρο επιτελείο επικοινωνιολόγων από την Γαλλία για την προεκλογική της καμπάνια. Το ότι τελικά απέτυχε, δείχνει ακριβώς το γεγονός ότι επικοινωνία δεν σημαίνει να εξαπατάς τα πλήθη, ή να χειραγωγείς τα άβουλα πλήθη, αλλά να προβάλλεις τα σημεία που εσύ και ο επικοινωνιακός σου σύμβουλος εν προκειμένω θεωρείτε δυνατά και ανταγωνιστικά και ο σκεπτόμενος πολίτης θα τα αξιολογήσει και βάσει αυτών θα ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα. Και το image management έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι η επικοινωνία δεν προσπαθεί να κρύψει τα πιο αδύναμα σημεία αλλά αντίθετα προσπαθεί μέσω στρατηγικής διαχείρισης, να τα εξαλείψει ή να τα εξελίξει σε θετικά. Και αυτό σίγουρα, δεν συνιστά crisis management. Αλλά και σε περιπτώσεις κρίσεων επικοινωνίας, δεν βρίσκω τίποτα το επιλήψιμο στο να απευθυνθείς σε έναν ειδικό σε θέματα Επικοινωνίας.
Θα μπορούσα να μιλάω επί ώρες για την Επικοινωνία. Τα πάντα είναι Επικοινωνία. Ο τρόπος που μιλάμε, ο τρόπος που ντυνόμαστε, οι εκφράσεις μας, ο τρόπος συμπεριφοράς μας, οι αλληλεπιδράσεις μας με τους άλλους, η αντίληψη του κοινωνικού μας περιβάλλοντος, τα πάντα. Είναι παράλογο να μην αναγνωρίζουμε και να μην αποδεχόμαστε την ύπαρξη της ως επιστήμης, και κατά τη γνώμη μου ως κοινωνικής επιστήμης, επειδή κατά το παρελθόν διάφοροι κομπογιαννίτες ενστερνίστηκαν το ρόλο του ειδικού και αυτή η στερεοτυπική αντιμετώπιση διαιωνίζεται.
Εύλογα, δεν μπορούμε να ελέγξουμε τον κόσμο. Δεν μπορούμε να στηλιτεύσουμε τον κόσμο. Η έννομη κοινωνία στην οποία συνυπάρχουμε οριοθετεί μόνο την εξωτερική μας συμπεριφορά και δεν διαπλάθει τον εσωτερικό μας κόσμο. Οπότε σίγουρα αυτό το κείμενο δεν είναι άλλη μια απόπειρα ηθικολογίας. Όπως σε όλους τους επαγγελματικούς κλάδους, αναπόφευκτα θα υπάρχουν και τα κακώς κείμενα. Και καλώς υπάρχουν, γιατί με αφορμή αυτά πρέπει να αναγνωρίζει κανείς τη σημαντικότητα αυτών που δρουν με αξιοπρέπεια και συναίσθηση του έργου που διατελούν.
Προσωπικά, δεν θα ξεχάσω ποτέ τη μυρωδιά του φρεσκοχυμένου μελανιού πάνω στα ζεστά φύλλα της εφημερίδας που βγαίνει από το τυπογραφείο, σαν ζεστό ψωμί. Είναι μια από τις ελάχιστες παιδικές αναμνήσεις που έχω συγκρατήσει και υπήρξε εφαλτήριο για κομβικές επιλογές στη μετέπειτα ζωή μου. Ακόμα και τώρα, που το πεδίο της επικοινωνίας συνεχώς μεταλλάσσεται και οι εφημερίδες πιθανόν να γίνουν είδος υπό εξαφάνιση, κρατώ ότι ανεξάρτητα από το μέσο, παράγουμε το μάννα της κοινής γνώμης, θρέφουμε συνειδήσεις. Ως εκ τούτου, φυσικά, όπως ο κάθε Έλληνας πολίτης, θέλω να χυθεί άπλετο φως και στο σκάνδαλο της Siemens και σε οποιαδήποτε τυχόν παραβατική δράση εμπλεκομένων, ακόμα και αν προέρχονται από τον κλάδο της Επικοινωνίας, αρκεί όμως η όποια κατηγορία να είναι βασισμένη σε επιχειρήματα και να μην στιγματίζει όλο τον κλάδο.
Και θέλω να πιστεύω – και το πιστεύω γιατί ευτυχώς έχω γνωρίσει τέτοιους ανθρώπους και στο χώρο της επικοινωνίας και στο χώρο της πολιτικής-  ότι υπάρχουν άνθρωποι που καθημερινά ανεβάζουν τον πήχη για όλους τους υπόλοιπους και οφείλουμε αν μην τι άλλο να αποδίδουμε τα του Καίσαρα τω Καίσαρι.