Για την ίδρυση κράτους...

Από τον Νίκο Δόικο 1. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Καθώς κορυφώνεται η Κρίση και τα κοινωνικά μας πέλματα αγγίζουνε πάτο (κατά τα άλλα γεγονός ελπιδοφόρο...

Από τον Νίκο Δόικο

1. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
Καθώς κορυφώνεται η Κρίση και τα κοινωνικά μας πέλματα αγγίζουνε πάτο (κατά τα άλλα γεγονός ελπιδοφόρο ,μια που, καθώς λένε , ο πάτος αποτελεί συγχρόνως και βάση για εκτίναξη και ανάδυση ) φίλοι της protovuliadialogou προτείνουν να δούμε συνοπτικά τις θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την επανίδρυση του κράτους. Θέμα γνωστό από παλιά, σχεδόν του συρμού , που συνεχίζει να κοσμεί το πάνθεον των ανεκπλήρωτων επαγγελιών της ελλαδικής παραδοσιακής Πολιτικής.
Θα αναφερθώ σε μερικές θεμελιώδεις αρχές κοινότητας, αυτονόητες για τα περισσότερα οργανωμένα κράτη ,παντελώς απούσες στο δικό μας κρατικό μόρφωμα, για τις οποίες η Κρίση θα μπορούσε ίσως να λειτουργήσει καταλυτικά ,εάν βέβαια συνοδεύονταν απο..
..ρηξικέλευθη πολιτική βούληση και ,πρωτίστως ,από ώριμη κοινωνική διαθεσιμότητα . Επιτρέψτε μου εδώ, για άλλη μια φορά, να επαναλάβω, κάτι που γνωρίζουν καλά οι φίλοι της protovuliadialogou, πως θεωρώ άκρως εποικοδομητική για την κοινωνία μας την εμπειρία της κρίσης και ευκαιρία για να υπερβούμε τα δεινά που επισώρευσε ο λαϊκισμός της μεταπολίτευσης, καθώς και νέα αφετηρία για κοινωνικά κινήματα προσανατολισμένα στην ανατροπή των υπεύθυνων για την κρίση πολιτικών και οικονομικών μοντέλων.
Πρώτο μας τραγικό έλλειμμα (πρωταρχικό μέλημα) είναι νομίζω η Αίσθηση Κοινότητας. Αίσθηση προσωπικής και ομαδικής ασφάλειας ,μέσα σε ένα περιβάλλον ελεύθερης δημιουργικότητας. Η αίσθηση ότι είσαι μέλος μιας κοινότητας και ότι αυτή η ιδιότητα του μέλους και η συνεισφορά σου στον συλλογικό κορβανά σου εξασφαλίζει δωρεάν παιδεία, περίθαλψη ,ελεύθερο χρόνο ,σύνταξη και ευγηρία. Όλα όσα δηλαδή θεωρούνται δεδομένα για κάθε σοβαρό κράτος. Η ανταποδοτικότητα ,αν θέλετε, των υποχρεώσεων (εργασίας, φόρων, εισφορών ) του πολίτη.
Στα καθημάς ,αυτά τα αυτονόητα για άλλους κοινωνικά αγαθά παραμένουν αιτήματα κοινωνικών αγώνων. Η ιδιότητα του μέλους της κοινότητας δεν επαρκεί για να ανοίξουν τα βημόθυρα των κρατικών αδύτων και οι κρουνοί της κρατικής θαλπωρής. Απαιτείται, ανάλογα με τις αντιστάσεις του καθενός, είτε η εξάντληση του οικογενειακού υστερήματος ,είτε ή εξάντληση της προσωπικής αξιοπρέπειας στους προθαλάμους των πολιτικών γραφείων και στα μπουλούκια της κομματικής πελατείας. Στην θέση του επιτελικού (της Κοινότητας) κράτους , εδώ (γνωστά και χιλιοειπωμένα) η επιβολή του πελατειακού κράτους και η μονοκρατορία του κόμματος. Σε όλα αυτά, βέβαια, για να είναι κανείς ακριβοδίκαιος ,οφείλει να συνυπολογίσει ότι και η συνεισφορά μας στον συλλογικό κορβανά δεν είναι ούτε αναλογική ούτε δίκαιη.
Αυτά ακριβώς τα ιστορικά γνωρίσματα δικαιολογούν πιστεύω και τον τίτλο που επέλεξα ,θεωρώντας ότι ζητούμενο παραμένει η συστηματική ίδρυση ( όχι απλώς επανίδρυση) ,αν θέλετε, η απ΄αρχής ορθολογική συγκρότηση του ελλαδικού κράτους, αυτή η «ημιτελής συμφωνία» από την εποχή του Καποδίστρια και τις σχετικές απόπειρες των Τρικούπη και Βενιζέλου.
Πώς υπερβαίνει κανείς τούτη την αγκύλωση ; Προφανώς διαδραστικά πολυεπίπεδα και με άνεση χρόνου. Τα ζητήματα άπτονται στρατηγικών παρεμβάσεων στους χώρους της Παιδείας και της Δημόσιας Διοίκησης , στα πεδία της πολιτικής οργάνωσης και των θεσμών. Κάποτε όμως πρέπει να ξεκινήσουμε. Και επειδή μάλλον έχουμε εξαντλήσει τα συναφή ζητήματα στον διαδικτυακό μας διάλογο, θα τα απαριθμήσω, συνοπτικά και, φοβάμαι ,κάπως αποφαντικά ,όσο επιτρέπει μια μετρημένη ανάρτηση ,ζητώντας προκαταβολικά την κατανόηση των φίλων .
1.Ο κοινωνικός διάλογος θα μπορούσε να ασχοληθεί διεξοδικά με τις συνταγματικές και δημοσιονομικές προϋποθέσεις για την σύσταση ενός ειδικού Κοινωνικού Ταμείου ,μέσω τριών κυρίως διαύλων άντλησης πόρων :
- Από την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας (δ.π.) ,καθώς ,ακόμη και μετά την απαίτηση των 50 δις, θα παραμείνουν άλλα 300 δις αναξιοποίητης δ.π. (σύμφωνα με τρέχουσα αποτίμηση ,της οποίας την εγκυρότητα πολλοί αμφισβητούν .Κύκλοι τεχνικών ,με εμπειρία πεδίου , εκτιμούν πως η δ.π. υπερβαίνει τα 500 δις ).
-Από την πάταξη των καρτέλ και της παραοικονομίας με την υιοθέτηση και εφαρμογή ενός δοκιμασμένου φορολογικού και ελεγκτικού συστήματος, γεγονός που θα κινητροδοτήσει-πυροδοτήσει την πραγματική ανάπτυξη. Εδώ ασφαλώς προϋποτίθενται αποφασιστικές ρήξεις στα κυρίαρχα , σήμερα , πεδία διαπλοκής Πολιτικής-Επιχειρήσεων-Ελεγκτικών Μηχανισμών.
-Τέλος μέσω της συνακόλουθης θεαματικής διεύρυνσης της φορολογητέας ύλης .
Ένας κοινωνικός πόρος αυτής της κλίμακας μπορεί να αποτελέσει την ελάχιστη αλλά σταθερή λειτουργική βάση (πέραν της οποίας θα συνυπολογίζονται οι παντοειδείς εισφορές και οι κρατικές επικουρικές επιχορηγήσεις), βάση μιας αυτοχρηματοδοτούμενης κοινωνικής πολιτικής ,ικανής να διασφαλίσει , σε όλους τους πολίτες, τις συμφωνημένες, από δώ και πέρα, πρωταρχικής σημασίας κοινωνικές προτεραιότητες, δηλαδή ,δωρεάν παιδεία, περίθαλψη, σύνταξη και ευγηρία. Τυχαίο παράδειγμα συνοδευτικού μέτρου, η ποινικοποίηση της παραπαιδείας, αυτής της επιχώριας ύβρεως, και ο περιορισμός της φροντιστηριακής παιδείας, σε καθαρά προαιρετικό πλαίσιο, αποκλειστικά στις μεταπτυχιακές σπουδές.
2.Να διερευνήσει ο διάλογος τους όρους για την καθιέρωση ξεχωριστής γνωσιολογικής ενότητας , από τις στοιχειώδεις ακόμα βαθμίδες εκπαίδευσης έως και την τριτοβάθμια ερευνητική, και διαρκώς στον χώρο της Δημόσιας Διοίκησης, σχετικής με την αμοιβαιότητα των σχέσεων πολίτη-κράτους ,με την σημαντικότητα του πολίτη σε ένα κοινωνιοκεντρικό κράτος δικαίου, και την εμπέδωση πολιτικής συνείδησης.
3.Για το θεμελιώδες ζήτημα της εκτεταμένης διαφθοράς ,νομίζω διανοίγονται δύο σημεία προσπέλασης .Το πρώτο, ψυχολογικό-κοινωνιολογικό . Το παράδειγμα της ηγεσίας. Ένα διεφθαρμένο κράτος ,συνοδευόμενο από ένα εξίσου ανορθολογικό ,ανόητο και, κατά περίπτωση υπουργού ,διαφοροποιούμενο φορολογικό σύστημα θα έλεγε κανείς προδιαθέτει ,«διαπαιδαγωγεί» τους πολίτες του στην διαφθορά . Το δεύτερο, η ποιοτική και ποσοτική ανισομέρεια των αποδοχών. Είναι αδιανόητο ,λ.χ., μέσης εκπαίδευσης τεχνικοί των ΔΕΚΟ ,να απολαμβάνουν περίπου διπλάσιους μισθούς και συντάξεις από τους γιατρούς του ΕΣΥ ή τους καθηγητές Μ.Ε.(τυχαίες οι αναφορές) απλώς γιατί το ισνάφι έτυχε να διαθέτει ισχυρότερα όπλα πολιτικής πίεσης. Και βέβαια είναι εντελώς αβάσιμο το επιχείρημα ότι οι απολαβές τους είναι αντίστοιχες με τις εισφορές τους ,για τον απλούστατο λόγο ότι τις εισφορές «τους» τις χρεώνονται και τις πληρώνουν οι χρήστες των δικτύων έλληνες πολίτες. Με άλλα λόγια, είναι προφανής νομίζω η ανάγκη ανακατανομής και εξορθολογισμού των αποδοχών, ιδιαίτερα στους κοινωνικά ευαίσθητους χώρους της δημόσιας υγείας και παιδείας. Όταν αυτό εξασφαλισθεί τότε θα έχουν νόημα και κοινωνική νομιμοποίηση αυστηρότατα μέτρα συνοπτικής επιβολής κυρώσεων, άμεσων απολύσεων ,δήμευσης περιουσιακών στοιχείων ,κ.ο.κ
4. Ισομέρεια αστικής ευθύνης. Είναι αδιανόητο για ένα σύγχρονο κράτος να περιφρονεί τον σωματικό και διανοητικό ιδρώτα των πολιτών του, αθετώντας συστηματικά (κι όχι μόνο κατά τη διάρκεια της πρόσφατης Κρίσης Χρέους) τις υποχρεώσεις του έναντι δεδουλευμένων ή προμηθειών.
5.Ισομέρεια ποινικής ευθύνης μεταξύ πολιτών και πολιτικών.
6.Θα μπορούσε ο κοινωνικός διάλογος να προσεγγίσει, επιτέλους χωρίς αναστολές ,το θέμα της άρσης της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Με δημόσιες παρεμβάσεις, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του΄90, συστηματικά υποστηρίζω ,ότι θα απελευθερώσει υγιείς και παραγωγικές δυνάμεις ,ειδικά εάν συνοδευθεί απο μέτρα αποκέντρωσης διοικητικής ευθύνης, τεχνολογικού εκσυγχρονισμού και πληθυσμιακού εξορθολογισμού της διοίκησης.
7.Θέσμιση και εφαρμογή πλέγματος αυστηρότατων κυρωτικών παρεμβάσεων (λυπάμαι που θα χρησιμοποιήσω τον όρο παιδευτικών κυρώσεων) για την διασφάλιση της διαφανούς διαχείρισης των δημόσιων πόρων ,σε όλες τις αρθρώσεις του δημόσιου βίου. Από την διαχείριση των πόρων των ασφαλιστικών ταμείων έως το κόστος των υπουργικών αποστολών στο εξωτερικό. Εδώ βέβαια υπεισέρχονται και οι αντίστοιχες δικαιακές και δικονομικές αλλαγές για τις οποίες έχουμε ήδη συζητήσει.
8.Θα τελειώσω με μια παραπομπή σε παλιότερη παρέμβαση μου, της 1 Φεβ.2010,με τίτλο «Ή αλλάζουν ή βουλιάζουν»… όπου σημείωνα ,μεταξύ άλλων, ότι οι έλληνες πολίτες «δεν θα δεχθούν να καλύψουν αυτοί το έλλειμμα-προϊόν του πλεονάσματος διαφθοράς κορυφής , με την καταλήστευση του δημόσιου πλούτου , αν πρώτα δεν επιμερισθούν οι ποινικές ευθύνες . Σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο»….. «Το φιλότιμό τους ( αποκλειστικά ελληνική λέξη ) δεν επιστρατεύεται αν προηγουμένως δεν έχει κατανεμηθεί ισομερώς δικαιοσύνη, αν δεν έχει επέλθει κάθαρση. Η ατιμωρησία τους εξοργίζει ,τους καθιστά εξαιρετικά απείθαρχους, καθόλου συνεργάσιμους και εντελώς απρόθυμους για θυσίες. Κάθε ζητούμενη νέα συλλογική θυσία προαπαιτεί κάθαρση».
Συγχωρήστε μου την εμμονή να πιστεύω πως κάθε «ιστορική επανεκκίνηση» είναι καταδικασμένη να αποτύχει χωρίς την πρόθυμη κοινωνική διαθεσιμότητα, δηλαδή χωρίς διασφαλισμένη συλλογική πίστη στο εγχείρημα. Και η συλλογική πίστη φουντώνει μέσα στο θερμοκήπιο της εντιμότητας και γενναιότητας της πολιτικής ηγεσίας. Με το παράδειγμα της και την απόλυτη ταύτιση λόγων (επαγγελιών) και έργων.