Ηταν μια φορά και ένα καιρό το... αλάτι!

Γράφει η Μίαρη Γιώτα Διατροφολόγος Διαιτολόγος Ένα μαγικό συστατικό , με λευκό χρώμα, που όταν το χρησιμοποιούσαμε στο μαγείρεμα, έκανε τ...

Γράφει η Μίαρη Γιώτα
Διατροφολόγος Διαιτολόγος

Ένα μαγικό συστατικό, με λευκό χρώμα, που όταν το χρησιμοποιούσαμε στο μαγείρεμα, έκανε τις τροφές να γίνονται τόσο νόστιμες και λαχταριστές που ήθελες κι άλλο. Τι είναι όμως το αλάτι και τί μας προσφέρει; Είναι απλά ένας αλμυρός εθισμός ή κάτι περισσότερο; Ποιες οι επιπτώσεις του στην υγεία και πώς μπορούμε από μόνοι μας να προστατεύσουμε τον οργανισμό μας από αυτό;
Ύστερα από χρόνιες μελέτες πάνω στη διατροφή, βρέθηκε πως η αυξημένη κατανάλωση αλατιού σχετίζεται με την αυξημένη αρτηριακή πίεση, τις καρδιαγγειακές παθήσεις καθώς επίσης και με παθήσεις της λειτουργίας των νεφρών. Όταν καταναλώνουμε υπερβολικά μεγάλη ποσότητα αλατιού, τα νεφρά δουλεύουν περισσότερο για να το αποβάλλουν, η καρδιά στέλνει...
περισσότερο αίμα στα νεφρά, και έτσι ανεβαίνει η πίεση.
Η υπερβολική κατανάλωσή του προκαλεί αύξηση της πίεσης, εγκεφαλικά, καρδιοπάθειες, προβλήματα με τα νεφρά καθώς επίσης επιδεινώνει και τις κατακρατήσεις υγρών. Επιπλέον έχει βρεθεί πως η αυξημένη κατανάλωσή του συνδέεται με καρκίνο του στομάχου, επιδεινώνει το άσθμα, προκαλεί απώλειες ασβεστίου από το σώμα και αποτελεί σημαντικό παράγοντα οστεοπόρωσης.
Το χλωριούχο νάτριο είναι η χημική ονομασία του αλατιού. Το νάτριο λοιπόν βοηθάει στη διατήρηση του ύδατος και των οξέων και βάσεων, δηλαδή στην οξεοβασική ισορροπία. Επίσης, είναι συστατικό του παγκρεατικού υγρού, της χολής, των δακρύων και του ιδρώτα. Σχετίζεται με τη μυϊκή σύσπαση και τη λειτουργία των νεύρων καθώς επίσης διαδραματίζει και κάποιον ειδικό ρόλο στην απορρόφηση των υδατανθράκων.
Έχει ακούσει κανείς κάτι για την έλλειψη νατρίου στον οργανισμό;
Σπάνια, και τούτο γιατί το αλάτι βρίσκεται σχεδόν σε όλες τις τροφές. Υπάρχουν τροφές για τις οποίες είμαστε σίγουροι ότι έχουν αλάτι γιατί σχεδόν τις αντιλαμβανόμαστε από τη γεύση, υπάρχουν τροφές που μας υποψιάζουν πως εμπεριέχουν αλάτι και υπάρχουν και οι τροφές υπεράνω πάσης υποψίας που έχουν το λεγόμενο κρυφό αλάτι. Ανεπάρκεια ωστόσο, είναι δυνατόν να συμβεί σε αυστηρούς φυτοφάγους με μειωμένη πρόσληψη νατρίου ή σε παρατεταμένη και βαριά εφίδρωση, σε διαρροϊκές κενώσεις, σε εμετούς ή και αδενοκορτικοειδή ανεπάρκεια. Η ανεπάρκεια αυτή προκαλεί μειωμένη ανάπτυξη, απώλεια όρεξης, απώλεια σωματικού βάρους η οποία οφείλεται σε αφυδάτωση, μειωμένη παραγωγή γάλακτος στις θηλάζουσες, μυϊκές κράμπες, ναυτία, διαρροϊκές κενώσεις και κεφαλαλγία.
Μπορεί το αλάτι να αποβεί τοξικό για τον οργανισμό μας;
Το χλωριούχο νάτριο είναι δυνατόν να γίνει τοξικό όταν η πρόσληψή του είναι υψηλή και η κατανάλωση νερού περιορισμένη, όταν ο οργανισμός έχει προσαρμοστεί σε χρόνιες δίαιτες φτωχές σε αλάτι και όταν τα βρέφη ή άλλοι, διατρέφονται με περίσσεια χλωριούχου νατρίου ενώ οι νεφροί των ατόμων αυτών δεν έχουν τη δυνατότητα της απέκκρισής του.
Πώς μπορούμε με 5 τρόπους να αποβάλλουμε το αλάτι από τη διατροφή μας:
Περιορίστε το επιτραπέζιο αλάτι στις τροφές. Μπορεί αυτό να κάνει πιο νόστιμα και γευστικά τα πιάτα σας, όμως ταυτόχρονα πολλαπλασιάζεται τον κίνδυνο ανάπτυξης υπέρτασης. Απολαύστε τις τροφές με μικρότερη ποσότητα αλατιού ή και καθόλου αν είναι δυνατό, και μαγειρέψτε προσθέτοντας μυρουδικά, μπαχαρικά και ζαρζαβατικά σαν βελτιωτικά γεύσης. Το λεμόνι, το ξύδι, το σκόρδο, οι πιπεριές και άλλα λαχανικά και μπαχαρικά μπορούν να δώσουν ιδιαίτερη γεύση στα πιάτα σας, χωρίς να ενέχουν τον κίνδυνο να προκαλέσουν βλάβες στην υγεία σας.
Μειώστε την κατανάλωση έτοιμων γευμάτων, delivery και junk food, των οποίων η προσθήκη αλατιού σας είναι άγνωστη. Είναι φρονιμότερο να περιορίζουμε την κατανάλωση τροφών που περιέχουν αλάτι, όπως αλλαντικά, παστά, έτοιμες σούπες και σάλτσες, διάφορες σως, αλατισμένες ελιές, αλατισμένοι ξηροί καρποί, κύβοι λαχανικών, έτοιμα σνακ, πίτσα, αλατισμένα τυριά και κρέατα.
Αποφύγετε την αγορά και κατανάλωση κονσερβοποιημένων και συσκευασμένων τροφίμων, τα οποία εμπεριέχουν νάτριο προκειμένου να συντηρηθούν για περισσότερο χρόνο στα ράφια των σούπερ μάρκετ, στα ντουλάπια ή στα ψυγεία μας.
Αυξήστε την κατανάλωση νερού η οποία βοηθάει στην διαδικασία απέκκρισης νατρίου από τον οργανισμό. Βοηθήστε ακόμη περισσότερο τον οργανισμό σας ενυδατώνοντάς τον με φρεσκοστυμμένους χυμούς από πορτοκάλια, μπανάνες και άλλα φρούτα πλούσια σε κάλιο, το οποίο βοηθά στην ισορροπία της αντλίας νατρίου – καλίου του οργανισμού μας.
Καταναλώστε περισσότερα φρούτα και λαχανικά μοιράζοντάς τα σε 5 δόσεις – γεύματα την ημέρα. Τα φρούτα και τα λαχανικά συγκαταλέγονται σε εκείνα τα τρόφιμα τα οποία περιέχουν αρκετό νερό το οποίο δεν είναι άμεσα αντιληπτό από τους γευστικούς μας κάλυκες ωστόσο όμως «υπάρχει» και μας ενυδατώνει συμπληρωματικά με τα υπόλοιπα υγρά της ημέρας. Μάλιστα, όπως προανέφερα παραπάνω, υπάρχουν τροφές που περιέχουν κάλιο το οποίο βοηθά στην μείωση του νατρίου. Τέτοιες τροφές είναι η μπανάνα, η πατάτα, η ντομάτα, το πορτοκάλι, το λεμόνι, τα αράπικα φιστίκια, το αβοκάντο, το πεπόνι, τα σύκα, το γάλα, το γιαούρτι, το ψάρι και το κρέας, τα αποξηραμένα φρούτα, το μούσλι και άλλα.
Παρακάτω θα δείτε συγκεντρωτικά τις τροφές που αποτελούν καλές πηγές αλατιού, ώστε να μπορείτε από μόνοι σας να αποφεύγετε τις κρυφές και φανερές πηγές νατρίου.
Κρέας, τυριά, αλλαντικά, μπέικον, λουκάνικο, μπακαλιάρος, ρέγκα, ψωμί, φρυγανιές, κουλουράκια, βούτυρο, μαγιονέζα, θαλασσινά, ελιές, κονσέρβες, έτοιμα σνακ, πατατάκια, γαριδάκια, προπαρασκευασμένα φαγητά, σως, ξηροί καρποί, κύβοι λαχανικών και κρεάτων, ντοματοπελτές, λαχανικά κονσέρβας, τουρσιά, και άλλα.
Ελέγχετε προσεκτικά τις ετικέτες τροφίμων. Ελέγξτε αν περιέχουν όξινο γλουταμινικό νάτριο, σακχαρίνη, διττανθρακικό νάτριο, μπείκιν πάουντερ, νιτρικό νάτριο, νιτρώδες νάτριο και άλλες ουσίες γιατί όλες περιέχουν νάτριο.
Η πρόληψη λένε πως είναι η καλύτερη θεραπεία.
Γι’ αυτό αγαπητοί μου φίλοι επιλέγετε σπιτικά μαγειρεμένα φαγητά με όσο το δυνατόν λιγότερο επιπρόσθετο αλάτι, προστατεύοντας τον οργανισμό σας από τις επιβλαβείς συνέπειες αυτού. Ας μην ξεχνάμε, πως ο σύγχρονος τρόπος ζωής, και η αυξημένη κατανάλωση αλατιού ξεπερνά κατά πολύ, τις συνιστώμενες ημερήσιες δόσεις που ορίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας με αποτέλεσμα να αυξανόμαστε και να πληθαίνουμε ως ασθενείς.
Τέλος, να θυμάστε τούτο. Όσο περισσότερο ή συχνότερα καταναλώνετε τροφές οι οποίες περιέχουν αρκετό αλάτι, αυξήστε ακόμα περισσότερο την πρόσληψη νερού ώστε να απομακρυνθεί μέσω της απεκκριτικής οδού.