Η επιστροφή της πιστωτικής κρίσης στην Ευρώπη...

Από το sofokleous10.gr   Όπως όλοι γνωρίζουμε ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης στην Ελλάδα έχει γυρίσει από την άνοιξη αρνητικός και τον Οκτώ...

Από το sofokleous10.gr 
Όπως όλοι γνωρίζουμε ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης στην Ελλάδα έχει γυρίσει από την άνοιξη αρνητικός και τον Οκτώβριο ήταν στο -2.2%. Τις συνέπειες...
 τις ζούμε στο πετσί μας: ύφεση 5%, πλήθος λουκέτων και αδυναμία δανειοδότησης ακόμη και υγιών επιχειρήσεων. Αντίθετα στην Ευρωζώνη, ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης τον ίδιο μήνα παρέμενε θετικός, στο 2.2%, αν και στη σχετική έκθεση της ΕΚΤ σημειώνονταν πως υπάρχουν τεράστιες αποκλίσεις ανάμεσα στα κράτη μέλη.
Φαίνεται όμως πως το Νοέμβριο έγινε η μεγάλη διαφορά. Κάτι η έναρξη της κύριας φάσης της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους με τη δραστική άνοδο αρχικά των ιταλικών αλλά αργότερα και των ισπανικών σπρεντ, κάτι οι ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής περί κεφαλαιακής τρύπας 106 δις ευρώ σε 70 μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες, που θα πρέπει να καλυφθεί έως τον Ιούνιο του 2012 στα πλαίσια του σχεδίου ανακεφαλαιοποίησης των ευρωπαϊκών τραπεζών... Και ναι μεν τα νούμερα για την πιστωτική επέκταση μηνός Νοεμβρίου δεν υπάρχουν ακόμη, πολλαπλασιάζονται όμως οι ενδείξεις ότι η Ευρώπη οδεύει προς ένα πιστωτικό κραχ.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα από τη Γερμανία: μεσαία αλυσίδα αρτοποιείων, η Wiener Feinbacker, με 350 υποκαταστήματα καλεί εδώ και λίγες μέρες τους πελάτες της μαζί με το ... ψωμί που αγοράζουν να αναλάβουν και τη χρηματοδότηση της επιχείρησης παρέχοντάς της δάνειο διάρκειας 5 ετών με επιτόκιο 7%. Αν αυτό συμβαίνει στη Γερμανία και σε μια ακμάζουσα επιχείρηση με αύξηση κερδοφορίας 30% ετησίως, ας φανταστούμε τι γίνεται στην υπόλοιπη Ευρωζώνη... Με δυο λόγια οι τράπεζες της Ευρωζώνης – ακολουθώντας το παράδειγμα των ελληνικών – έπαψαν να εκπληρώνουν την παραδοσιακή αποστολή τους.
Αν στην Ελλάδα τα πράγματα είναι δραματικά, στην υπόλοιπη ευρωπαϊκή περιφέρεια έχουν γίνει όντως δύσκολα. Σύμφωνα με δηλώσεις του Γκιγέρμο Αμάν της ισπανικής εταιρείας Ornazabal που κατασκευάζει ηλεκτρονικά εξαρτήματα προς την εφημερίδα Financial Times, «η πιστωτική αγορά δεν δουλεύει πλέον. Δεν υπάρχουν χρήματα και η κατάσταση χειροτερεύει δραματικά, σχεδόν μέρα με τη μέρα».
Το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν αφορά μόνον την Ευρώπη, φαίνεται ότι μεταδίδεται έστω κι αργά στον υπόλοιπο κόσμο. Ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Μέρβιν Κινγκ προειδοποίησε την περασμένη βδομάδα για τα «πρώτα σημάδια ενός πιστωτικού κραχ και τις ανησυχίες ότι τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα». Αντίστοιχα κι ο αντιπρόεδρος της Τράπεζας της Ιαπωνίας Κιγιοχίκο Νισιμούρα δήλωσε ότι φοβάται «μια γενικευμένη πιστωτική κρίση». Η ΑΝΖ, μια από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Αυστραλίας, σημείωσε ότι «η πιστωτική κρίση από την αγορά της Ευρώπης ήδη απλώνεται στην Ασία και ενδέχεται να φτάσει ως στην Αυστραλία».
Τα θύματα της πιστωτικής σύσφιξης διατυπώνουν δύο μεγάλα ερωτήματα: γιατί αυτό συμβαίνει τώρα και πώς θα καταφέρουμε να επιβιώσουμε; «Βλέπουμε τι γίνεται κι αυτό που βλέπουμε μας φοβίζει», θα πει ο Φλάβιο Ραντίτσε, διευθύνων σύμβουλος της Pietro Carnaghi, μιας επιτυχημένης ιταλικής εταιρείας εργαλείων. «Είναι απίστευτο αυτό που συμβαίνει: οι τράπεζες δημιούργησαν το πρόβλημα και τώρα το επιβάλλουν στην πραγματική οικονομία».
Ο παραδοσιακός ρόλος των τραπεζών είναι να παρέχουν πιστώσεις. Οι τράπεζες παρέχουν πιστώσεις στα κράτη αγοράζοντας τα ομόλογά τους, παρέχουν πιστώσεις σε ανταγωνιστές μέσω του διατραπεζικού δανεισμού, παρέχουν πιστώσεις στις επιχειρήσεις, παρέχουν πιστώσεις στα νοικοκυριά. Οι τράπεζες βάζουν το λάδι που χρειάζεται για να δουλεύει η μηχανή της οικονομίας. Δίχως τη λίπανση των τραπεζικών πιστώσεων η μηχανή σταματά. Αλλά για να διεκπεραιώσουν το ρόλο τους οι τράπεζες χρειάζονται κεφάλαια. Κι εδώ είναι που έχει διαρραγεί το συνολικό μοντέλο στην Ευρώπη. Καθώς οι ευρωπαϊκές τράπεζες αποτελούσαν παραδοσιακά τους κυριότερους επενδυτές των κρατικών ομολόγων, έχουν πληγεί καίρια με την επιδείνωση της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης. Για να τα βγάλουν πέρα σήμερα προσπαθούν να συγκεντρώσουν κεφάλαια, με αποτέλεσμα η πίστωση γίνεται όλο και λιγότερη ή πιο ακριβή. Κι αν οι τράπεζες καταλήξουν να περιορίσουν περαιτέρω τις νέες χορηγήσεις δανείων, η κρίση στην Ευρώπη θα βαθύνει, θα παραταθεί και είναι πιθανόν να διαχυθεί σε όλο τον κόσμο.
Την Τετάρτη πέντε από τις ισχυρότερες παγκόσμιες τράπεζες, η αμερικανική FED, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι κεντρικές τράπεζες του Καναδά, της Βρετανίας και της Ελβετίας ανακοίνωσαν έκτακτα μέτρα για να διευκολύνουν την πρόσβαση των ευρωπαϊκών τραπεζών σε δολαριακή ρευστότητα. Ήταν η δεύτερη παρέμβαση διευκόλυνσης της ρευστότητας αυτού του τύπου από τότε που ξεκίνησε η κρίση.
Αυτό συμβαίνει επειδή οι φόβοι για την ακεραιότητα της Ευρωζώνης οξύνονται, με αποτέλεσμα οι ευρωπαϊκές τράπεζες να δυσκολεύονται, ή να υποχρεώνονται να πληρώσουν ακριβά ή σε ορισμένες περιπτώσεις απλά να αδυνατούν να αντλήσουν χρηματοδότηση από τις αγορές ομολόγων. Χαρακτηριστικό είναι ότι μέχρι στιγμής έχουν καταφέρει να καλύψουν μόλις τα δύο τρίτα του ποσού που χρειάζονται για μετακυλίσουν τα ομόλογά τους που λήγουν μέσα το 2011.
Για τις περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες οι αγορές ομολόγων είναι κλειστές εδώ και μήνες. Για πολλές τράπεζες είναι εξίσου δύσκολο να αντλήσουν κεφάλαια από νέες καταθέσεις. Στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας που βρίσκονται σε ευρωπαϊκά προγράμματα, δηλαδή στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, εκδηλώνεται σοβαρή εκροή καταθέσεων από το τραπεζικό σύστημα. Στην Ιταλία και την Ισπανία οι τράπεζες ανταγωνίζονται σαν τρελές να προσελκύσουν τα χρήματα των καταθετών παρέχοντας επιτόκια ως 4%. Από την άλλη μεριά, οι λίγες τράπεζες που έχουν κεφάλαια είτε τα διακρατούν είτε τα καταθέτουν σε υπερασφαλή ιδρύματα όπως η αμερικανική FED και η ΕΚΤ. Αλλά αυτό σημαίνει ότι και ο τρίτος βασικός μηχανισμός για τη χρηματοδότηση των τραπεζών – ο διατραπεζικός δανεισμός – έχει στεγνώσει. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών που εποπτεύει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, ο διατραπεζικός δανεισμός άρχισε να μειώνεται ριζικά στο δεύτερο τρίμηνο του 2011 και η τάση βάθυνε στο τρίτο τρίμηνο. Κατά την HSBC, η συρρίκνωση του διατραπεζικού δανεισμού στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ευρωπαϊκής περιφέρειας έχει φτάσει το 40% στο τρίτο τρίμηνο.
Η νευρικότητα των αγορών σχετικά με τις ευρωπαϊκές τράπεζες έχει να κάνει με τους φόβους για τις ζημιές που δυνητικά θα κληθούν να αντιμετωπίζουν εξαιτίας της έκθεσής τους σε κρατικό χρέος. Οι τραπεζίτες, από την πλευρά τους, αναγνωρίζουν ότι οι ανησυχίες είναι βάσιμες αλλά αποδίδουν το διαφαινόμενο ευρωπαϊκό πιστωτικό κραχ στις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές που ζήτησαν από τις τράπεζες να αυξήσουν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας στο 9% ως τον Ιούνιο του 2012. Από τη στιγμή που έχουμε καθίζηση της αξίας των μετοχών μας, δεν μπορούμε να αντλήσουμε νέα κεφάλαια από τις αγορές, κι από τη στιγμή που οι προβλέψεις για την οικονομία της Ευρωζώνης κάνουν λόγο για ύφεση, δεν έχουμε ελπίδες να συγκεντρώσουμε νέα κεφάλαια από την κερδοφορία και την κατάργηση του μερίσματος, επισημαίνουν τραπεζικές πηγές Δυστυχώς δεν υπάρχει άλλη λύση πέρα από την συρρίκνωση των τραπεζικών ισολογισμών, καταλήγουν, σε μια συγκυρία όπου οι εκτιμήσεις των αναλυτών κάνουν λόγο για συρρίκνωση των τραπεζικών ισολογισμών των ευρωπαϊκών ιδρυμάτων κατά 3 τρις ευρώ, ή 10% μέσα στην επόμενη τριετία.