It’s not the economy, stupid...

Του  Γ. Σαρηγιαννίδη * Ακόμη κι αν βρίσκαμε  ένα μαγικό ραβδί που θα εξαφάνιζε το δημόσιο χρέος μια για πάντα. Ακόμη κι αν ανακαλύπταμε τη...

Του Γ. Σαρηγιαννίδη*

Ακόμη κι αν βρίσκαμε ένα μαγικό ραβδί που θα εξαφάνιζε το δημόσιο χρέος μια για πάντα. Ακόμη κι αν ανακαλύπταμε τη φιλοσοφική λίθο που θα μετέτρεπε τους προϋπολογισμούς του κράτους πλεονασματικούς. Ακόμη και τότε, πολύ φοβάμαι ότι δεν θα καταφέρναμε να ξεπεράσουμε την κρίση, μιας και η δημοσιονομική της μορφή είναι μονάχα το ορατό σύμπτωμα και όχι η αιτία της. Η πολιτική και θεσμική κρίση είναι τόσο βαθειά που ακόμη κι αν επιτυγχάναμε να ξεπεράσουμε το σκόπελο της άμεσης χρεοκοπίας, πολύ δύσκολα θα καταφέρναμε να οδηγηθούμε σε μια πορεία ανάπτυξης, επιχειρηματικής περιπέτειας και...

δημιουργικότητας.

Το φιλελεύθερο αίτημα για μικρό και αποτελεσματικό κράτος – αίτημα που φαίνεται να έχει πλέον αρχίσει να κερδίζει έδαφος στο πεδίο της πολιτικής αναζήτησης και στη χώρα μας – γίνεται ανούσιο ή και επικίνδυνο αν δεν συνοδεύεται από την ύπαρξη και την υπεράσπιση του Κράτους Δικαίου. Η αρχή της Ισονομίας και της αυστηρής εφαρμογής των νόμων βρίσκονται στον πυρήνα του φιλελεύθερου προβληματισμού. Όχι επειδή έχουμε κάποιο ιδιαίτερα αναπτυγμένο νομολατρικό φετίχ – κάθε άλλο. Χωρίς όμως το σεβασμό στην αρχή της Ισονομίας, ο κρατικός μηχανισμός γίνεται εύκολα έρμαιο συμφερόντων, οργανωμένων ομάδων και μειοψηφιών που θεωρούν ότι μπορούν να λειτουργούν πέρα και έξω από το νόμο. Και το αποτέλεσμα είναι σύντομα το χάος της ανομίας. Όχι το δημιουργικό χάος της ελεύθερης αγοράς, που λειτουργεί πάντα μέσα σε πλαίσια ξεκάθαρων ηθικών και πολιτικών κανόνων, αλλά το παρακμιακό χάος της κυριαρχίας των συμμοριών και των συνδικάτων.

Κι οποιαδήποτε συζήτηση περί Κράτους Δικαίου είναι φυσικά κενή νοήματος όταν επιτρέπεται στην οποιαδήποτε οργάνωση να κλείνει δρόμους, να απαγορεύει σε πολίτες την είσοδο στο χώρο εργασίας τους, να αναλαμβάνει το ρόλο της αστυνομίας (όπως είδαμε να συμβαίνει στο Σύνταγμα τις προηγούμενες ημέρες). Κι όταν η πολιτεία επιτρέπει στην Α οργάνωση την αποφυγή των συνεπειών του νόμου, τότε δεν έχει απολύτως καμία νομιμοποίηση να απαιτεί το αντίθετο από την οργάνωση Β ή τον πολίτη Χ. Και καταλήγουμε έτσι – σχεδόν νομοτελειακά – στην εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας του ‘συνδικαλισμού με φασιστικό πρόσωπο’.

Συχνά χάνεται η σκέψη μας στην ψευδαίσθηση των εύκολων λύσεων. Λύσεις που τους τελευταίους μήνες περιλαμβάνουν συνήθως είτε α) κάποια θεωρία περί χρηματοδότησης της οικονομίας από το κράτος είτε β) κάποια διακήρυξη περί ‘δραστικής μείωσης της φορολογίας’. Για την κατάληξη της πρώτης θεωρίας δεν θα έπρεπε να έχουμε πια καμία αμφιβολία: δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη με κρατική χρηματοδότηση. Το μόνο που μπορεί να συμβεί είναι η δημιουργία στρεβλώσεων στην αγορά, η δημιουργία πελατειακών μηχανισμών, ο υπερδανεισμός και η δημοσιονομική κατάρρευση.

Ακόμη όμως και αυτή η ‘δραστική μείωση της φορολογίας’ δεν έχει απολύτως κανένα νόημα σε καθεστώς ανομίας και παρακμιακού χάους. Όταν δεν υπάρχει Κράτος Δικαίου, η όποια ‘δραστική μείωση της φορολογίας’ μεταφράζεται πολύ εύκολα σε ειδικά προνόμια για συγκεκριμένες κοινωνικές τάξεις, οργανωμένες ομάδες ή ηχηρές μειοψηφίες. Όσο ο κρατικός μηχανισμός μπορεί να παρεμβαίνει (ή να μην παρεμβαίνει) ανεξέλεγκτα στους μηχανισμούς της κοινωνικής και οικονομικής αγοράς, θα υπάρχει πάντα κάποιος που θα καταφέρνει να τον ελέγξει. Είτε με την άμεση ή έμμεση απειλή της βίας, είτε με τη χρήση μηχανισμών διαφθοράς και διαπλοκής, η ά-νομη διακυβέρνηση μετατρέπεται πολύ εύκολα σε έναν πόλεμο ισχύος μεταξύ αντιμαχόμενων συμφερόντων, συνδικάτων, συντεχνιών. Με θύματα πάντα την κοινωνική συνοχή, την επιχειρηματικότητα, τις ατομικές ελευθερίες των πολιτών, και την ίδια τη δημοκρατία.

Το πρώτο βήμα κάθε μεταρρυθμιστικής προσπάθειας δεν μπορεί να είναι άλλο από την προστασία των αξιών του Κράτους Δικαίου – της Ισονομίας, των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, των ξεκάθαρων κι απλών ρυθμιστικών κανόνων. Χωρίς αυτό το θεμελιώδες πλαίσιο, κάθε μεταρρύθμιση είναι δυστυχώς καταδικασμένη να απορροφηθεί από τη δίνη της παρακμής.

*Ο Γιώργος Σαρηγιαννίδης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων, πρώην πρόεδρος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας και μέλος της Πολιτικής Έρευνας και Νέων Ιδεών της Δημοκρατικής Συμμαχίας. Αρθρογραφεί τακτικά σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα και συμμετείχε στον ομαδικό τόμο ‘Φύλλα Ελευθερίας’ που εκδόθηκε το 2010 από το ‘Forum για την Ελλάδα’. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του στο g.sarigiannidis@gmail.com ή μέσω του προσωπικού του blog:  gsarigiannidis.com

**Οι απόψεις που παρουσιάζονται δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του "forum για την Ελλάδα" και εκφράζουν απόλυτα μόνο το συγγραφέα του κάθε κειμένου