Μαϊμούδες, όχι Γουρούνια!

Του Τάκη Μίχα Οι εκλογές οδηγούν πάντοτε τον στοχασμό στην ανάλυση των διαφόρων πολιτικών συνθημάτων. Πολλά από αυτά έχουν εξαιρετικά ε...

Του Τάκη Μίχα

Οι εκλογές οδηγούν πάντοτε τον στοχασμό στην ανάλυση των διαφόρων πολιτικών συνθημάτων. Πολλά από αυτά έχουν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες νοηματικές προεκτάσεις. Όπως π.χ. το γνωστό «Το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του», πού έθετε σε ανύποπτο χρόνο το κεντρικό στην σύγχρονη φιλοσοφία της ηθικής ερώτημα αν δηλαδή και τα ζώα έχουν δικαιώματα.(π.χ. δικαίωμα ιδιοκτησίας)
Ένα άλλο ενδιαφέρον σύνθημα είναι το επίσης γνωστό «Μπάτσοι Γουρούνια, Δολοφόνοι»: Αυτό θέτει επί τάπητος το ερώτημα αν και κατά πόσον η αστυνόμευση υπάρχει και στο ζωικό βασίλειο ή αν απλά αποτελεί μια ανθρώπινη διαστροφή που οφείλει τη δημιουργία της στην ανάγκη για «καταστολή».
Από ότι γνωρίζω δεν έχει υπάρξει έρευνα μεταξύ των γουρουνιών. Όμως έχει υπάρξει μία σημαντική έρευνα μεταξύ μαϊμούδων. Η ανθρωπολόγος Jessica Flack και οι συνεργάτες της του Γιερκες Ερευνητικού Κέντρου Πρωτευόντων του Πανεπιστημίου του Emory των ΗΠΑ μελέτησαν μια ομάδα 84 ασιατικών μαϊμούδων που ανήκουν στο είδος των μακάκων με ουρά γουρουνιού (macaca menestrina) με στόχο να ανακαλύψουν αν υπήρχε κάτι ανάλογο με την αστυνομία στις ανθρώπινες κοινωνίες.
Και όντως. Στην ομάδα αυτή τρεις μακάκοι έπαιζαν το ρόλο αστυνομικών. Εκείνοι που επιλέγονταν για αυτό τον ρόλο είχαν την καθολική αποδοχή της ομάδας. Ο κάθε μακάκος ψήφιζε τραβώντας τα χείλη του και δείχνοντας τα δόντια του. Εκείνοι που συνέλεγαν τις περισσότερες τέτοιες γκριμάτσες -δηλώσεις υποταγής και σεβασμού- εκλέγονταν σερίφηδες. Συνήθως εκλέγονταν οι πιο μεγαλόσωμοι που άλλωστε βοηθούσε στην εκτέλεση των καθηκόντων τους. Πάντως και εδώ η οικογενειοκρατία φαίνεται να παίζει κάποιο ρόλο. Πολύ συχνά ένας πιο μικρόσωμος πίθηκος έπαιρνε περισσότερους ψήφους αν είχε περισσότερα αδέλφια από τον μεγαλόσωμο.
Οι «αστυνομικοί» είχαν δυο κυρίως καθήκοντα:
την πρόληψη ταραχών: Παρέμβαιναν και χώριζαν τις μαϊμούδες που ήταν έτοιμες να συμπλακούν και σε ορισμένες περιπτώσεις έδιωχναν τους ταραχοποιούς από την ομάδα.
την προστασία των αδυνάμων, δηλαδή των μελών που βρίσκονταν χαμηλά στην ιεραρχία της ομάδας
Οι ζωολόγοι δεν περιορίσθηκαν απλά στην μελέτη της δραστηριότητας των αστυνομικών. Προσπάθησαν να δώσουν και μια απάντηση στο κεντρικό ερώτημα σχετικά με τις επιπτώσεις που έχει η απουσία αστυνόμευσης στην κοινωνία.
Μια φορά την εβδομάδα οι μελετητές απέσυραν τους αστυνομικούς από την ομάδα και τους μετέφεραν για δέκα ώρες σε ένα άλλο μέρος. Οι επιπτώσεις της απουσίας της αστυνομίας στην κοινωνία των μαϊμούδων ήσαν δραματικές. Οι μακάκοι άρχισαν να μη φροντίζουν ο ένας τον άλλον, να παίζουν λιγότερο μεταξύ τους και να μην κάθονται κοντά ο ένας στον άλλον. Στη συνέχεια άρχισαν να χωρίζονται σε κλίκες και να απομονώνονται μεταξύ τους. Επαψαν να παίρνουν κοινωνικές πρωτοβουλίες και να προσπαθούν να δημιουργήσουν σχέσεις με μέλη της ομάδας που δεν ανήκαν στην πολύ στενή οικογενειακή τους κλίκα. Οι μαϊμούδες δεν έπαιρναν το ρίσκο να κάνουν νέους φίλους αν δεν υπήρχε ο αστυνομικός που θα εμπόδιζε τη συμπλοκή σε περίπτωση που προέκυπτε παρεξήγηση.
Ταυτόχρονα αυξήθηκαν σημαντικά τα κρούσματα βίας εναντίον των πιο αδύναμων θηλυκών.
Όμως το πιο ενδιαφέρον συμπέρασμα της μελέτης δεν ήταν τόσο ότι η απουσία της αστυνομίας οδήγησε στην αύξηση της βίας στην κοινωνία των μακάκων αλλά ότι οι μακάκοι σταμάτησαν πολλές από τις καθημερινές τους δραστηριότητες που ενίσχυαν τους μεταξύ τους κοινωνικούς δεσμούς.
Πάντως προτού προτρέξουμε να βγάλουμε οποιοδήποτε συμπέρασμα, θα πρέπει να λάβουμε υπ όψη μας και ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που χαρακτήριζε την αστυνομία των μακάκων. Ο άψογος επαγγελματισμός. Οι αστυνομικοί εκτελούσαν τα καθήκοντα τους χρησιμοποιώντας κυρίως την πειθώ και το κύρος τους. Μόνο σε πολύ ακραίες περιπτώσεις προσέφευγαν στο ξύλο. Επίσης συμπεριφέρονταν πάντα με δίκαιο τρόπο, χωρίς να παίρνουν το μέρος κανενός.