Mην υποτιμάτε τον «Mr Euro»...

Δύο στρατόπεδα διαμορφώνονται εν όψει της κρισιμότατης συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στις αρχές Σ...

Δύο στρατόπεδα διαμορφώνονται εν όψει της κρισιμότατης συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στις αρχές Σεπτεμβρίου. Από τη μία, Γαλλία, Ιταλία και ΗΠΑ να ζητούν επιμόνως «αποφασιστικότερη δράση» υπέρ της διάσωσης των χωρών που αντιμετωπίζουν προβλήματα, από την άλλη, η Γερμανία να θέτει εμπόδια, και στη μέση ο Μάριο Ντράγκι να προσπαθεί, από το τιμόνι της ΕΚΤ, να σώσει το ευρώ, όπως εξάλλου δεσμεύτηκε με τις δηλώσεις στις οποίες προέβη στο τέλος Ιουλίου, οπότε παρουσιάστηκε έτοιμος «να κάνει τα πάντα» για τη θωράκιση της Ευρωζώνης. 

Το έργο του προέδρου Μάριο Ντράγκι δεν θα είναι εύκολο, δεδομένου ότι όσα μέτρα ελήφθησαν μέχρι σήμερα για την αντιμετώπιση της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους έχουν επί της ουσίας αποτύχει και μάλιστα παταγωδώς.

Πριν από ένα χρόνο περίπου ο τότε πρωθυπουργός της Ιταλίας, Σίλβιο Μπερλουσκόνι, πήρε μια επιστολή από δύο άνδρες που είχαν την τύχη της χώρας στα χέρια τους: τον Ζαν-Κλοντ Τρισέ, τότε πρόεδρο της ΕΚΤ, και τον μετέπειτα διάδοχό του και τότε πρόεδρο της Τράπεζας της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι. Του συνιστούσαν μια σειρά μέτρων που έπρεπε να υιοθετήσει άμεσα η Ιταλία, από περικοπές δαπανών μέχρι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Ο κ. Μπερλουσκόνι άρχισε να συμμορφώνονται και η ΕΚΤ άρχισε να αγοράζει ομόλογα για να μειώσει το κόστος δανεισμού της Ιταλίας. Αλλά μόλις χαλάρωσε η πίεση από τις αγορές, ο κ. Μπερλουσκόνι υπαναχώρησε. Η εμπειρία από τον Αύγουστο του 2011 εξηγεί έως ένα βαθμό την επιφυλακτικότητα που επέδειξε ο κ. Ντράγκι στις αρχές Αυγούστου, όταν δήλωσε πως η ΕΚΤ είναι έτοιμη να αρχίσει εκ νέου τις αγορές ομολόγων τις επόμενες εβδομάδες αλλά μόνον αν οι υπερχρεωμένες χώρες προσφύγουν στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στήριξης και υπαχθούν σε μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα.

Ο «σούπερ Μάριο» δεν έχει πει την τελευταία του λέξη

Κάποιοι μίλησαν για υπαναχώρηση του «σούπερ Μάριο». Είναι όμως πράγματι έτσι; Ο κ. Ντράγκι δήλωσε απλώς τα προφανή για τους μηχανισμούς οι οποίοι ήδη υπάρχουν. To μεν EFSF βαίνει προς αντικατάσταση, ενώ ο ESM, ο οποίος θα το αντικαταστήσει τον Σεπτέμβριο, αφού αποφανθεί το γερμανικό ανώτατο δικαστήριο για τη συνταγματικότητα των εισφορών της χώρας σε αυτόν, δεν πρόκειται να λάβει τραπεζική άδεια. Δηλαδή, τα 500 δισ. ευρώ με τα οποία προικοδοτείται δεν θα μπορούν να πολλαπλασιαστούν με μόχλευση ώστε να επαρκούν για τη σωτήρια της Ιταλίας και της Ισπανίας, εφόσον αυτές καταφύγουν στο μηχανισμό στήριξης. Είναι λάθος αυτό; Η πιστοληπτική ικανότητα του ESM βασίζεται στα κεφάλαια τα οποία έχουν δώσει τα κράτη της Ευρωζώνης, κυρίως σε μορφή εγγυήσεων. Ηδη, εδώ και δέκα ημέρες ο EFSF έχει αρνητική αξιολόγηση, προοίμιο υποβάθμισης από τους Moody’s, καθώς ο οίκος έχει ήδη ανακοινώσει ότι ετοιμάζει αρνητική αξιολόγηση για τρεις από τις χώρες με ΑΑΑ, τη Γερμανία, την Ολλανδία και το Λουξεμβούργο. Ενδεχόμενη μόχλευση του ESM θα επιτάχυνε απλώς την υποβάθμισή του και αυτόματα θα οδηγούσε σε αύξηση του κόστους χρηματοδότησης και άρα και του κόστους διάσωσης. Δεν είναι λύση δηλαδή αυτό, καθώς ούτε τα κεφάλαια θα έφθαναν για τη διάσωση της Ιταλίας και της Ισπανίας, οι οποίες μόνο για την αναχρηματοδότηση ομολόγων τα οποία λήγουν θα χρειαστούν τουλάχιστον 1 τρισ. ευρώ στους επόμενους μήνες, ούτε αφετέρου θα μείωνε το κόστος της διάσωσης. Το ίδιο και για τις αγορές ισπανικών και ιταλικών ομολόγων τις οποίες οι επενδυτές είχαν αρχίσει να προεξοφλούν. Τέτοια κίνηση, η οποία ακολουθήθηκε και με τη χώρα μας, αλλά και με την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, έχει σίγουρα αποτέλεσμα στην αποκλιμάκωση των αποδόσεων των ομολόγων όσο το πρόγραμμα διαρκεί. Με το που σταματήσει η ΕΚΤ να αγοράζει ομόλογα, οι αποδόσεις τους εκτινάσσονται εκ νέου στα επίπεδα στα οποία βρίσκονταν προηγουμένως. Επιπλέον, όπως αποδείχθηκε με το ελληνικό PSI, όταν η ΕΚΤ αγοράσει ομόλογα, αυτά είναι αμέσως αρχαιότερα από τα ομόλογα των ιδιωτών επενδυτών. Δηλαδή, εξαιρούνται από το κούρεμα στην περίπτωση στην οποία αυτό απαιτηθεί, κάτι το οποίο πλέον ουδόλως αποκλείεται. Αρα, τα προγράμματα αγοράς ομολόγων το μόνο το οποίο τελικά επιτυγχάνουν είναι να αυξάνουν τη μεταβλητότητα των αποδόσεων και να δίνουν σε traders τη δυνατότητα είτε για εύκολα κέρδη είτε για να ξεφορτώσουν τα χαρτιά τα οποία έχουν με μικρότερες απώλειες.

«Τα μυστικά όπλα»

Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι η ΕΚΤ είναι ξεδοντιασμένη και δεν μπορεί να αντιδράσει, ή ότι βρίσκεται κάτω από πλήρη υποταγή της Γερμανίας και της Bundesbank. Μια απλή ματιά στον ισολογισμό της ΕΚΤ δίνει την πραγματική εικόνα. Από λιγότερο από 1,5 τρισ. ευρώ πριν από την κρίση της Lehman το 2008 και 2 τρισ. μέχρι και τα μέσα του 2011, ο ισολογισμός της ΕΚΤ έχει εκτιναχθεί στα 3,6 τρισ. ευρώ στα τέλη του Ιουνίου. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της αύξησης, η αναλογία του ισολογισμού της αμερικανικής Fed προς αυτόν της ΕΚΤ έπεσε κάτω από τη μονάδα το Μάρτιο φέτος και μειώνεται συνεχώς. Στα τέλη Ιουνίου βρέθηκε στο 0,93, ενώ μέχρι και τα μέσα του 2011 βρισκόταν στο 1,5. Δηλαδή, ο ισολογισμός της ΕΚΤ από μιάμιση φορά μικρότερος από αυτόν της Fed είναι πλέον σχεδόν 10% μεγαλύτερος, σε διάστημα ενός έτους. Οι αναλογίες αυτές έχουν υπολογιστεί με βάση τα μεγέθη στα αντίστοιχα νομίσματα. Αν συνυπολογιστεί και η διολίσθηση του ευρώ στο διάστημα αυτό, η συγκριτική μεγέθυνση του ισολογισμού της ΕΚΤ είναι ακόμα μεγαλύτερη, παρά το γεγονός ότι στο διάστημα αυτό η αμερικανική Fed εφάρμοζε το δεύτερο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, το τύπωμα δηλαδή δολαρίων. Με άλλα λόγια, χωρίς να αντιληφθεί στην πράξη η Γερμανία, η ΕΚΤ έχει τυπώσει ήδη ευρώ, μεγάλο μέρος των οποίων έχει γίνει μέσω των δύο γιγαντιαίων δημοπρασιών ρευστότητας.  Η Γερμανία δεν έχει αντιδράσει ακόμα σε αυτό, γιατί δεν έχουν εμφανιστεί πληθωριστικές πιέσεις, πάνω στις οποίες όμως ποντάρει η ΕΚΤ. Ενα παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι δηλαδή, στο οποίο όμως δύσκολα η γάτα θα κερδίσει.

http://www.sofokleous10.gr/portal2/index.php?option=com_content&view=article&id=71076&catid=&Itemid=73