Πώς να βολευτείτε στο Δημόσιο στα 80 σας

Γράφει η Χριστίνα Ταχιάου Tο τέρας : Τα δικαστήρια μονιμοποιούν με αποφάσεις τους συμβασιούχους του Δημοσίου. Το ρεπορτάζ Δυο οι αφορμέ...

Γράφει η Χριστίνα Ταχιάου

Tο τέρας: Τα δικαστήρια μονιμοποιούν με αποφάσεις τους συμβασιούχους του Δημοσίου.

Το ρεπορτάζ
Δυο οι αφορμές για το τέρας που διαβάζετε: η πρώτη, η είδηση ότι το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών δέχτηκε ότι συμβασιούχος του Δήμου Αθηναίων, ετών 79, καλύπτει πάγιες και διαρκείς ανάγκες με διαδοχικές συμβάσεις έργου και πρέπει να μετατραπεί σε σχέση εργασίας αορίστου χρόνου.
Η δεύτερη, η προσπάθεια του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Αντώνη Μανιτάκη, να βάλει ένα τέλος στη «βιομηχανία ελπίδας» (ουσιαστικά εκμετάλλευσης) συμβασιούχων του Δημοσίου οι οποίοι εργάζονται για χρόνια με αποφάσεις ασφαλιστικών μέτρων, με την οποία διαφώνησε ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Αντώνης Ρουπακιώτης.
Αφού διευκρινίσουμε ότι είναι αναφαίρετο δικαίωμα του εργαζομένου να προσφύγει στα δικαστήρια προκειμένου να διαφυλάξει τα εργασιακά του δικαιώματα, ας δούμε τι συμβαίνει στην πραγματικότητα, καθώς η «προστασία» που παρέχεται δεν είναι, πάντα, αθώα.

Για αρχή, επιτρέψτε μου να αναφερθώ στο προσωπικό μου παράδειγμα.
Το 2003 υπέγραψα την πρώτη μου σύμβαση ορισμένου χρόνου με την ΕΡΤ3, γνωρίζοντας ότι δεν υπήρχε περίπτωση μονιμοποίησής μου. Με παρατάσεις, φτάσαμε στον Ιούνιο του 2006 οπότε κι έληγε η σύμβαση. Με ειδοποίησαν από τις διοικητικές υπηρεσίες να στείλω κάποιες πληροφορίες για την κατάρτιση της επόμενης, όπως και έκανα. Ξαφνικά κι ενώ ήδη είχαμε μπει στον Ιούλιο κι εργαζόμουν κανονικά, με ειδοποίησαν ότι η δική μου, μαζί με κάποιες άλλες συμβάσεις δεν θα ανανεωθεί.
Με τους συναδέρφους, αποφασίσαμε -για το άδικο της υπόθεσης- να καταφύγουμε στα δικαστήρια, καταθέτοντας αίτηση ασφαλιστικών και ζητώντας προσωρινή διαταγή. Ως πλέον «ευέλικτος» δικηγόρος μας προτάθηκε πασίγνωστος εργατολόγος των Αθηνών. Επικοινώνησα μαζί του, έστειλα τα 500 ευρώ -χωρίς απόδειξη- που ζήτησε και επέμενε να στείλω τα χαρτιά όσο το δυνατόν πιο σύντομα, διότι «έπρεπε να καταθέσουμε την αίτηση σε συγκεκριμένη ημέρα ώστε να πάρουμε στα σίγουρα προσωρινή διαταγή». Πήραμε και γυρίσαμε στη δουλειά μας. Όταν πλησίαζε η ημερομηνία εκδίκασης των ασφαλιστικών, πήραμε αναβολή. «Δεν ήταν σίγουρο ότι ο δικαστής θα μας τα έδινε», ήταν η εξήγηση. Όταν ξαναήρθε η ημέρα εκδίκασης της εξ αναβολής διαδικασίας, τα ματαιώσαμε τα ασφαλιστικά. «Ο δικαστής δεν ήταν με το μέρος μας», απάντησε ο δικηγόρος στην ερώτησή μου «γιατί τα ματαιώσαμε;», αηδιασμένη από τη διαδικασία, καθώς επιμένω για δικούς μου λόγους να θέλω να δικαστώ από δικαστή ΚΙ ΟΧΙ ΑΠΟ ΔΙΚΑΣΤΗ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΔΙΚΗΓΟΡΟ, του ζήτησα να με ξεχάσει και να μην καταθέσει κύρια αγωγή για λογαριασμό μου.
Αυτό, για όσους κάνουν ότι δεν ξέρουν ότι υπάρχει η βιομηχανία αυτή. Ονόματα και διευθύνσεις, στη διάθεση τυχόν ενδιαφερομένων.

Η συνταγματική απαγόρευση
Οι διαδικασίες πρόσληψης στο Δημόσιο είναι συγκεκριμένες. Οι συμβάσεις έργου ή ορισμένου χρόνου γίνονται κατά παρέκκλιση από τη διαδικασία και, σύμφωνα με το άρθρο 103 του Συντάγματος, απαγορεύεται η μετατροπή των συμβάσεων αυτών σε αορίστου χρόνου, μετά την αναθεώρηση του 2001.
Τον Ιούλιο του 2004, σύμφωνα με προεκλογική δέσμευση της Ν.Δ., εκδόθηκε το προεδρικό διάταγμα 164 (διάταγμα Παυλόπουλου) προκειμένου «να τακτοποιήσει» κάποιες κατηγορίες εργαζομένων που είχαν από χρόνια -ορισμένοι από δεκαετίες- διαρκείς ανανεώσεις συμβάσεων στις οποίες υποκρύπτονταν σχέσεις εξαρτημένης εργασίας.
Η βιομηχανία ελπίδας των συμβασιούχων βρήκε πεδίο δόξας λαμπρό. Οι οργανισμοί του Δημοσίου και ιδίως οι ΟΤΑ και οι νομαρχίες εξακολούθησαν να συνάπτουν συμβάσεις έργου ή ορισμένου χρόνου, για τις οποίες κάποιοι εργατολόγοι ισχυρίζονται ότι έχουν τον τρόπο -και τις κατάλληλες γνωριμίες- για να τις μετατρέψουν σε αορίστου στα δικαστήρια.
Ο πνιγμένος (κακοπληρωμένος, απελπισμένος συμβασιούχος) απ’ τα μαλλιά του πιάνεται. Αν υπάρχει μια περίπτωση, να το ρισκάρει.

Υπάρχει, όμως, βάση;
Η περίπτωση του 79χρονου συμβασιούχου του δήμου Αθηναίων ίσως μας λέει ότι υπάρχει. Δεν έχουμε στα χέρια μας την απόφαση και δεν γνωρίζουμε ακριβώς την υπόθεση. Όμως, το έτος που συνάφθηκε η πρώτη σύμβαση, το 2004, μας δείχνει ότι ίσως ο χρόνος να ήταν προγενέστερος του διατάγματος Παυλόπουλου που αναφέρουμε παραπάνω και το δικαστήριο να δέχτηκε ότι, παρ' όλο που ο συμβασιούχος δεν ενέπιπτε στις διατάξεις εκείνες, η σύναψη σύμβασης πριν από αυτό τεθεί σε ισχύ επιτρέπει τη μετατροπή της σύμβασης ορισμένου σε αορίστου χρόνου. Επαναλαμβάνω, εικάζουμε, δεν το λέμε με βεβαιότητα. Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση είναι σε πρώτο βαθμό και μέχρι να φτάσει να γίνει αμετάκλητη θα περάσουν χρόνια. Ενδεικτικά να αναφέρουμε απόφαση του 2011 της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου που έκρινε απόφαση που είχε απορρίψει αγωγή που είχαν καταθέσει καθαρίστριες στον ΟΠΑΠ τον Ιανουάριο του 1998(!). Με την απόφαση αυτή, ο ΑΠ αναιρεί την απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών και παραπέμπει την υπόθεση στο ίδιο δικαστήριο για εκδίκαση με άλλη σύνθεση. Ζήσε, Μάη μου, δηλαδή. Να υπολογιστεί, επίσης, ότι οι ενάγουσες είχαν αρχίσει τη σχέση εργασίας με τον ΟΠΑΠ το 1990 και το 1991, πριν, δηλαδή, τον Ιούλιο του 2004 και το π.δ. 164.
Από τη γενική αρχή απαγόρευσης της μετατροπής υπάρχουν και εξαιρέσεις. Σε πρόσφατη απόφασή του, το Μονομελές Πρωτοδικείο Ρόδου κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων δέχτηκε ότι από την απαγόρευση της μετατροπής συμβάσεων ορισμένου σε αορίστου χρόνου εξαιρούνται τα ΑμεΑ μετά την ολοκλήρωση του επιχορηγούμενου από τον ΟΑΕΔ προγράμματος. Θετική γι αυτό είναι γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, καθώς και πράξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Πιθανολογώντας, λοιπόν, ο δικαστής, τη μετατροπή της σύμβασης του αιτούντος σε αορίστου χρόνου, διέταξε τη δημοτική επιχείρηση να αποδεχτεί τις υπηρεσίες του.

Ποιος ωφελείται
Σε κάθε περίπτωση, οι προσωρινές διαταγές δίνονται πολύ συχνά και εύκολα. Ακόμη και αποφάσεις ασφαλιστικών βγαίνουν και παρέχουν, προσωρινά, προστασία στους εργαζόμενους. Κάποιες υποθέσεις, επίσης, κρίνονται από τα δικαστήρια ως εξαίρεση. Για να φτάσει, όμως, να κριθεί μια τέτοια υπόθεση αμετάκλητα, μπορεί να περάσουν δεκαετίες. Ρωτήστε και τις καθαρίστριες του ΟΠΑΠ.
Είναι, όμως, αυτό το εμπόριο ελπίδας, λύση για τους απελπισμένους συμβασιούχους; Μήπως έχει λογική η φιλοσοφία του Αντώνη Μανιτάκη να μπει ένα όριο στο χρόνο που καλύπτεται ο εργαζόμενος με προσωρινή διαταγή;