«Έφυγε» ο Παλ Τσερνάι

Η είδηση του θανάτου του Παλ Τσερνάι, του εμπνευστή της άμυνας «ζώνης» στη δεκαετία του “80 και προπονητή για μια σεζόν στον ΠΑΟΚ, ο οπ...

Η είδηση του θανάτου του Παλ Τσερνάι, του εμπνευστή της άμυνας «ζώνης» στη δεκαετία του “80 και προπονητή για μια σεζόν στον ΠΑΟΚ, ο οποίος είχε χαρακτηριστεί και ως «ήρωας της Πιονγκ Γιάνγκ», για την επιτυχημένη συνεργασία του με την εθνική ομάδα της Βόρειας Κορέας στη δεκαετία του “90, έφερε πλούσιες αναμνήσεις στον κόσμο του ΠΑΟΚ και φυσικά στους ποδοσφαιριστές εκείνης της περιόδου, που σήμερα, βετεράνοι πλέον και ώριμοι, θυμούνται με γλυκιά ανάμνηση οι περισσότεροι το πέρασμα του Ούγγρου τεχνικού. Ο Παλ Τσερνάι, μετά τους τίτλους της Μπάγερν, ήρθε να εργαστεί στον ΠΑΟΚ, ακολουθώντας τη διαδρομή του προκατόχου του και στην ομάδα του Μονάχου αλλά και σ” αυτήν της Θεσσαλονίκης, συμπατριώτη του Γκιούλα Λόραντ, που «έφυγε» από τη ζωή πολύ πρόωρα, το 1981 στα 58 του χρόνια. Ηταν ένας κομψός προπονητής που ξεχώριζε τις σχέσεις και τις συμπεριφορές με την δουλειά στο γήπεδο. Δεν κρατούσε, πέρα από το στυλ του, μικροεγωϊσμούς και δεν έβαζε στη δουλειά του προσωπικά δεδομένα. Εγώ, αρκετές φορές είχα δεχτεί τις παρατηρήσεις του και σε ορισμένες φορές απαντούσα κιόλας, αλλά αυτό δεν τον εμπόδιζε να με αξιοποιεί στο γήπεδο και την ομάδα με τον καλύτερο τρόπο», θυμάται, 30 χρόνια μετά τη συνεργασία τους, ο Γιώργος Κωστίκος, πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής και σήμερα σκάουτερ του ΠΑΟΚ. Το ρίσκο τού να με χρησιμοποιήσει στο αξέχαστο παιχνίδι με την Μπάγερν για το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ και η εντολή του να εκτελέσω πέναλτι στο πρώτο μου επίσημο παιχνίδι με την ομάδα μου, ήταν μια αξέχαστη ανάμνηση για μένα, που με έχει σημαδέψει σαν ποδοσφαιριστή. Ηταν ένα μάθημα που δεν θα ξεχάσω», συμπληρώνει ο Κώστας Μαλιούφας, από τους πρωταγωνιστές μιας μεγάλης βραδιάς του ΠΑΟΚ, που δεν έμελλε, ωστόσο, να έχει αίσιο τέλος για την ομάδα της Θεσσαλονίκης, αφού στην ψυχοφθόρα διαδικασία των πέναλτι, η κραταιά και πανίσχυρη (και) τότε Μπάγερν είχε κερδίσει την πρόκριση. Ο Παλ Τσερνάι ήταν από τα κορυφαία ονόματα που συνεργάστηκαν με τον Δικέφαλο της Θεσσαλονίκης και ήρθε στην Τούμπα τη σεζόν 1983-84, αλλά δεν έμεινε περισσότερο, καθώς σε εκείνο το πρωτάθλημα ο μακεδονικός σύλλογος τερμάτισε στην 5η θέση και αυτή η κατάταξη δεν ήταν τιμητική για τον ΠΑΟΚ. Υπάρχουν, ωστόσο, πολλοί που θεωρούν ότι εκείνος προετοίμασε την ομάδα που την επόμενη χρονιά κατέκτησε το πρωτάθλημα υπό τις οδηγίες του Αυστριακού Βάλτερ Σκότσικ. Στην Μπάγερν είχε πενταετή θητεία (1978-1983) και την επανέφερε, ύστερα από χρόνια “ξηρασίας”, στην κορυφή της Γερμανίας, το 1980. Πρωτάθλημα κατέκτησε και την επόμενη σεζόν, όπως και το Κύπελλο το 1982, χρονιά που αγωνίστηκε στον χαμένο τελικό του Πρωταθλητριών από την Άστον Βίλα (1-0). Επίσης, στην κορυφαία διοργάνωση είχε φτάσει μέχρι τα ημιτελικά, έναν χρόνο νωρίτερα (αποκλείστηκε από τη Λίβερπουλ). Οι ειδικοί της ιστορίας των συστημάτων θεωρούν τον Τσερνάι ως έναν από τους βασικούς θιασώτες της άμυνας σε ζώνη σε συνδυασμό με το “man to man” που παιζόταν μέχρι τότε και ότι εκείνος ήταν που συνέβαλε τα μέγιστα στη μετάβαση στη σύγχρονη εποχή. Ο Ούγγρος υπήρξε προπονητής σε ομάδες όπως η Ντόρτμουντ, η Αϊντραχτ και η Μπενφίκα, με την οποία πανηγύρισε και ένα Κύπελλο μετά τον ΠΑΟΚ (1985), η Χέρτα και η Φενέρμπαχτσέ, ενώ το πέρασμα του από την εθνική ομάδα της Βόρειας Κορέας ήταν πιο περιπετειώδες. Στην Μπάγερν ξεκίνησε ως βοηθός του Γκιούλα Λόραντ, τον οποίο και διαδέχτηκε, όταν αυτός μετακόμισε πρώτος στον ΠΑΟΚ. Έφυγε από το Μόναχο, έχοντας δημιουργήσει αντιπάθειες στις τάξεις των ακριβοπληρωμένων Γερμανών σταρ και ήρθε στη Θεσσαλονίκη με την πίστη ότι μπορούσε να κάνει τον ΠΑΟΚ ένα ισχυρό ευρωπαϊκό κλαμπ. Το πιο σημαδιακό παιχνίδι στο διάστημα της παρουσίας του Τσερνάι στον πάγκο του ΠΑΟΚ έγινε στις 2 Νοεμβρίου, στο Μόναχο, κατά της Μπάγερν, μετά το ισόπαλο 0-0 του πρώτου αγώνα στη Θεσσαλονίκη δυο εβδομάδες νωρίτερα. Ο αγώνας αυτός πέρασε στην ιστορία ως ένας από τους πλέον συγκλονιστικούς του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Στις κερκίδες του σταδίου βρίσκονταν 25.000 θεατές. Οι δύο ομάδες ήταν επιφυλακτικές – στο 36″ ο Καρλ Χάινς Ρουμενίγκε αποχώρησε τραυματίας και το ημίχρονο έκλεισε χωρίς σκορ. Το ίδιο συνέβη και στο δεύτερο μέρος, με τη διαφορά ότι εκατέρωθεν υπήρχαν ευκαιρίες για γκολ. Ακολούθησε η παράταση χωρίς γκολ και φυσικά η διαδικασία των πέναλτι. Ο Βρετανός διαιτητής, μάλιστα, Άλαν Ρόμπινσον, φρόντισε να κάνει τη διαδικασία ακόμη πιο ψυχοφθόρα απ” ό,τι ήταν, διατάσσοντας επανάληψη σε τέσσερα άστοχα πέναλτι. Σ” αυτήν, με το χαμένο 9ο πέναλτι του 18χρονου τότε Μαλιούφα, η Μπάγερν πήρε την πρόκριση με 9-8 και με τον συνεργάτη του προπονητή της Οτο Λάτεκ, τον Ούλι Χέννες, να δηλώνει μετά το παιχνίδι: «Σήμερα δεν βρήκαμε απέναντί μας έντεκα ποδοσφαιριστές, αλλά έντεκα υπολογιστές. Συγχαρητήρια στον ΠΑΟΚ». Ο αείμνηστος τεχνικός, τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην Βουδαπέστη, λίγα μέτρα μακρύτερα από τον Δούναβη. Μάλιστα, έως πριν από λίγα χρόνια, όσο ακόμα ήταν υγιής, ταξίδευε τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο στη Βαυαρία για να δει παιχνίδι της Μπουντεσλίγκα και της Μπάγερν ειδικότερα. Είχε αποσκιρτήσει από την Ουγγαρία στην ηλικία των 22 ετών, έπειτα από ένα παιχνίδι της εθνικής, στη Βιέννη, με την Αυστρία, το 1955. Ηθελα να φύγω από την καταπίεση του κομμουνιστικού καθεστώτος, είμαι φτιαγμένος για την ελευθερία. Ήταν ένα μεγάλο ρίσκο σε τόσο νεαρή ηλικία, αλλά εγώ ήξερα ότι έπρεπε να προσπαθήσω”, είχε δηλώσει στο Associated Press, όταν πλέον είχε αποσυρθεί από το ποδόσφαιρο το 1964, ενώ είχε σπουδάσει μαθηματικά και φυσική στη Βουδαπέστη και αργότερα απόκτησε δίπλωμα προπονητικής στην Κολωνία. Το 1991, μετά το τέλος της συνεργασίας του με τη Χέρτα Βερολίνου, ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει την προπονητική, σκεπτόμενος να οργανώσει την παραπέρα ζωή του, όταν σε μια τυχαία συνάντηση σε μια ελβετική λέσχη τένις με έναν επιχειρηματία με δεσμούς με την Βόρεια Κορέα, τού έγινε συζήτηση για μια ενδιαφέρουσα ευκαιρία προπονητικής συνέχειας, στην Βόρεια Κορέα, που αναζητούσε έναν ξένο προπονητή να αναλάβει την εθνική ομάδα. Παρά τις αμφιβολίες σχετικά με το ολοκληρωτικό καθεστώς της Βόρειας Κορέας, ο Τσερνάι συμφώνησε να ταξιδέψει στην Πιον Γιάνγκ για μερικές εβδομάδες και μετά τις πρώτες πρακτικές εικόνες και συζητήσεις επέστρεψε στην έδρα του, στο Μόναχο, τότε μέχρι να αποφασίσει αν θα αναλάβει το ρίσκο αποδεχόμενος την πρόταση. Εγώ ακόμα δεν ήμουν σίγουρος για τη δουλειά, αλλά οι Βορειοκορεάτες ήταν πολύ επίμονοι”, είπε ο Τσερνάι, που συμφώνησε τελικά σε μια αναγνωριστική σύμβαση έξι μηνών στα τέλη του 1991. Στην έναρξη της συνεργασίας του κατέλυσε στον 15ο όροφο ενός ξενοδοχείου στη βορειοκορεατική πρωτεύουσα που ήταν προορισμένο για αθλητές και που είχε ζεστό νερό μόνο μια φορά την εβδομάδα. Στον ίδιο παραχωρήθηκε ένας γραμματέας, ένας διερμηνέας κι ένας οδηγός με άμεση πρόκληση να ετοιμάσει την εθνική ομάδα της χώρας για ένα σημαντικό φιλικό παιχνίδι με τις ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον. Ο ίδιος κάλεσε 18 παίκτες, κυρίως από την Ολυμπιακή ποδοσφαιρική ομάδα και ενώ του είχαν δώσει περιθώριο να σχηματίσει τη νέα εθνική σε τρεις εβδομάδες, σε δυο μόλις του ζήτησαν τα ονόματα των παικτών για να ετοιμαστούν οι βίζες τους για το ταξίδι στις ΗΠΑ. Το παιχνίδι επί των Ηνωμένων Πολιτειών έγινε στις 19 Οκτωβρίου 1991 και η Βόρεια Κορέα νίκησε με 2-1, κάτι που ανήγαγε τον Ούγγρο τεχνικό σε έναν «μικρό θεό» στη Βόρεια Κορέα. Όταν έφθασε η εθνική στο αεροδρόμιο της Πιον Γιανγκ, με στρατιωτικό αεροπλάνο, η νύχτα έγινε μέρα και η υποδοχή από παιδιά που έραιναν με λουλούδια τους παίκτες ήταν κάτι πρωτόγνωρο. «Γι “αυτούς δεν ήταν μόνο απλό παιχνίδι, ήταν πολιτική», δήλωνε ο Τσερνάι. Όλα άλλαξαν. Οι βελτιώσεις που περιλαμβάνονταν ύστερα απ” αυτή τη νίκη είχαν και μικρές πολυτέλειες, όπως μια νέα μπάλα που εισαγόταν από την Ιαπωνία για κάθε παίκτη, καθώς και καινούργια παπούτσια και νέες στολές, ενώ ο ίδιος μεταφέρθηκε σε άλλο ξενοδοχείο της Πιον-Γιανγκ, με ζεστό νερό κάθε μέρα. Η παρουσία του στα προκριματικά του Μουντιάλ το 1994, στην Βόρεια Κορέα, με το σύστημα «ζώνης» που εφάρμοζε, το επονομαζόμενο «Pal system», βοήθησε την εθνική της μακρινής ασιατικής χώρας να κάνει επιτυχίες και νίκες με συνολικό σκορ 7-1 σε τρία παιχνίδια, έστω και εναντίον αδύναμων αντιπάλων, όπως η Σιγκαπούρη, το Κατάρ και το Βιετνάμ. Παρά το γεγονός, όμως, ότι η Βόρεια Κορέα δεν πήρε το “εισιτήριο” για το Μουντιάλ, αφού ηττήθηκε με 3-0 από τη γειτονική Νότια Κορέα, ο Τσερνάι εκτιμήθηκε πολύ από την αθλητική ηγεσία της Βόρειας Κορέας και τους απλούς φιλάθλους που οι Βορειοκορεάτες επέμεναν να παραμείνει ως προπονητής, αλλά οι προσπάθειές τους να τον πείσουν να αποκτήσει και τη βορειοκορεατική ιθαγένεια τον τρόμαξαν λιγάκι. Άρχισαν να ασχολούνται μαζί μου, σε πολιτικό επίπεδο. Μου έδωσαν ένα φυλλάδιο που περιγράφει ολόκληρο το σύστημα του κόμματός τους και τις κομμουνιστικές αρχές, που έπαιξαν ρόλο», είχε δηλώσει ο Ούγγρος τεχνικός, που πήρε την απόφαση να… δραπετεύσει για δεύτερη φορά στην ζωή του. Από την Ντόχα του Κατάρ, δεν πήγε στην Πιον-Γιάνγκ αλλά κατευθείαν στο Μόναχο. Το κεφάλαιο του βορειοκορεατικού ποδοσφαίρου είχε “κλείσει” για τα καλά στη ζωή του. Η είδηση του θανάτου του, δημιούργησε θλίψη στην Γερμανία όπως και στην Ελλάδα, αν και από το ελληνικό πρωτάθλημα πέρασε μόνο για μια σεζόν. Άγνωστο τι συναισθήματα δημιούργησε στη Βόρεια Κορέα. Οι άνθρωποι της Μπάγερν τίμησαν τη μνήμη του σημαντικού προπονητή, όπως και ο ΠΑΟΚ, με ανακοινώσεις που εξέδωσαν. «Δεν θα τον ξεχάσουμε ποτέ» ήταν μια υπόμνηση των Γερμανών διοικούντων της Μπάγερν, που ξέρουν να τιμούν την ιστορία τους και να μνημονεύουν ανθρώπους που πρόσφεραν έργο στην ανοικοδόμηση και διατήρηση της αίγλης της ομάδας τους.