Η κλιματική αλλαγή «γεννά» νέες προκλήσεις

Μέρα με τη μέρα ο πλανήτης αλλάζει, κάτι που αφενός γίνεται αντιληπτό από όλους μας, αφετέρου έρχονται διαρκώς σχετικές έρευνε...

Μέρα με τη μέρα ο πλανήτης αλλάζει, κάτι που αφενός γίνεται αντιληπτό από όλους μας, αφετέρου έρχονται διαρκώς σχετικές έρευνες και μελέτες στη δημοσιότητα, που το επισημαίνουν.
Μετά τη δημοσιοποίηση της πρώτης της αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), δημοσιεύτηκε η κατ΄αριθμό 5η έκθεση της IPCC, η οποία προειδοποιεί ότι το μέλλον του περιβάλλοντος κρέμεται από μια κλωστή και οι άνθρωποι καλούνται να αναλάβουν δράσεις για να αποφευχθούν τα χειρότερα.

Το συμπέρασμα που προκύπτει από την έκθεση της αρμόδιας Επιτροπής του ΟΗΕ συνοψίζεται στην εξής φράση: «Οι άνθρωποι καλούνται να προσαρμοστούν στις σοβαρές και μη αναστρέψιμες ανατροπές της πλανητικής κλίμακας». Αυτό αφορά τους κατοίκους του πλανήτη και στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, με το απειλητικό φάσμα να εξαπλώνεται πρωτίστως στα οικοσυστήματα παράκτιων και φτωχών χωρών.

Η έκθεση της IPCC, συνολικής έκτασης 2.000 λέξεων, συμφωνήθηκε μετά από διαπραγματεύσεις μιας εβδομάδας στη Γιοκοχάμα της Ιαπωνίας, ενώ στην περίληψή της αναφέρει: «Η πιθανότητα να υπάρξουν σοβαρές, εκτεταμένες και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις γίνεται ακόμη μεγαλύτερη με την εντατικοποίηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη».

Την εικόνα αυτή μετάφερε μιλώντας και στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters ο Κρίστοφερ Φιλντ του Ινστιτούτου Carnegie στην Καλιφόρνια και μέλος της συντακτικής ομάδας. Χαρακτηριστικά δήλωσε ότι «η κλιματική αλλαγή είναι στην πραγματικότητα μια πρόκληση διαχείρισης κινδύνων».

Διαμορφώνεται ένας νέος κόσμος

Να ξεχάσουμε λοιπόν τον πλανήτη, όπως τον ξέραμε, μας προτρέπουν οι επιστήμονες που συνέταξαν τη σχετική έκθεση. Μεταξύ των συμπερασμάτων τους τα σημαντικότερα και ιδιαιτέρως ανησυχητικά είναι:

«Αχίλλειος πτέρνα» των νησιών και των περιοχών που βρίσκονται κοντά σε θάλασσα είναι η άνοδος της στάθμης της. Με τα νέα δεδομένα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα αποτελέσουν κομμάτι της καθημερινότητας και όχι σποραδικό φαινόμενο, ενώ ολόκληροι πληθυσμοί και κοινότητες ανθρώπων θα αναγκαστούν να μετακινηθούν σε άλλες περιοχές, προκειμένου να επιβιώσουν.
Λόγω της κλιματικής αλλαγής αρκετά από τα ζώα και τα φυτά (ορισμένα εκ των οποίων παίζουν ρόλο και στην οικονομία των χωρών) θα αναγκαστούν επίσης σε μετάθεση λόγω ζέστης, ενώ ορατός είναι ο κίνδυνος εξαφάνισής τους.
Θα πούμε το «νερό νεράκι», καθώς δυσοίωνο είναι το μέλλον των αποθεμάτων του πόσιμου νερού και της διατροφικής ασφάλειας, αφού βασικές καλλιέργειες -όπως το καλαμπόκι- δεν αποκλείεται να επηρεαστούν.
Αν η άνοδος της θερμοκρασίας φτάσει τους 2 βαθμούς ως το τέλος του αιώνα, οι απώλειες για το παγκόσμιο ΑΕΠ θα φτάσουν το 0,2 - 2,0 % σε ετήσια βάση
Η μόνη θετική συνέπεια της κλιματικής αλλαγής ίσως είναι η μείωση των θανάτων από κρύο σε κάποιες περιοχές του πλανήτη.
Έπεται και 3η έκθεση

Η έκθεση αυτή είναι η δεύτερη σε μια σειρά τριών τόμων που συνέταξε η IPCC για να καθοδηγήσει της κυβερνήσεις στην κλιματική και περιβαλλοντολογική πολιτική τους.

Ο πρώτος τόμος έδινε βάσηστα αίτια και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγήςαναφέροντας ότι στο συντριπτικό ποσοστό του 95% ευθύνεται ο άνθρωπος για την άνοδο της θερμοκρασίας. Αυτός είναι ο δεύτερος τόμος, ενώ ο τρίτος θα εκδοθεί τον επόμενο μήνα και εστιάζει στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, προκειμένου να περιοριστεί το φαινόμενο.

Ο δεύτερος τόμος συντάχθηκε από 309 συγγραφείς, ενώ βοήθησαν χιλιάδων ακόμα ερευνητών και συμβούλων. Εξετάζει τις περίπου 12.000 επιστημονικές δημοσιεύσεις για την κλιματική αλλαγή που δημοσιεύτηκαν από το 2005 έως το καλοκαίρι του 2013. Η ιδιαιτερότητα της τελευταίας έκδοσης -η προηγούμενη είχε δημοσιευτεί το 2007- είναι ότι φέρνει μαζί τις θετικές επιστήμες με την πολιτική επιστήμη.

Οι επιστήμονες εξηγούν τα ευρήματά τους

«Η ευρεία αυτή έκθεση παραθέτει με ξεκάθαρο και σαφή τρόπο τις ενδείξεις ότι η κλιματική αλλαγή έχει ήδη πολλές επιπτώσεις σε όλο τον κόσμο» σχολίασε στο δικτυακό τόπο του Science ο οικονομολόγος Νίκολας Στερν, πρώην σύμβουλος της βρετανικής κυβέρνησης που έγινε γνωστός από μια ανεξάρτητη έκθεση για τις οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

«Η έκθεση προειδοποιεί ότι στον αιώνα που διανύουμε η κλιματική αλλαγή θα αυξήσει τον κίνδυνο μετακίνησης ανθρώπινων πληθυσμών προκειμένου να αποδράσουν αλλαγές στα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως πλημμύρες και ξηρασίες, καθώς και σε σχετικά μεταγενέστερες επιπτώσεις, όπως η ερημοποίηση και η άνοδος της στάθμης των θαλασσών», συμπλήρωσε.

Παράλληλα, η έκθεση παρουσιάζει τα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ως συμβόλαιο ασφάλειας για τον πλανήτη: «Η έκθεση ζητά από όλους να επιταχύνουν και να κλιμακώσουν τις προσπάθειες για να μεταβούμε σε μια οικονομία χαμηλού άνθρακα και να διαχειριστούμε το ρίσκο», σχολίασε από την πλευρά της η Κριστιάνα Φιγκέρες, επικεφαλής της προσπάθειας για το κλίμα στον ΟΗΕ.



Τα κυριότερα σημεία της πρώτης έκθεσης

Για να κατανοήσουμε καλύτερα το «τι μέλλει γενέσθαι» με το μέλλον του πλανήτη μας, αξίζει να παραθέσουμε ορισμένα από τα βασικά ευρήματα της πρώτης έκθεσης, που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Σεπτέμβριο ήταν:

Η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα βρίσκεται σε πρωτοφανή επίπεδα, ενώ η αύξηση του CO2 κατά 40% σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα οφείλεται στην καύση ορυκτών καυσίμων.
Δεν χωρά αμφιβολίας ότι η μέση θερμοκρασία της Γης ανεβαίνει λόγω της αύξησης των αερίων του θερμοκηπίου
Μέχρι το τέλος του αιώνα η μέση επιφανειακή θερμοκρασία θα ανέβει κατά 0,3 έως 4,8 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ανάλογα με τα μέτρα που θα ληφθούν για τη μείωση των εκπομπών. Αυτό, τη στιγμή που η διεθνής κοινότητα έχει συμφωνήσει ότι η άνοδος της θερμοκρασίας δεν πρέπει να αφεθεί να ξεπεράσει τους 2,0 βαθμούς.
Τα καλύμματα πάγου της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας χάνουν μάζα τις τελευταίες δύο δεκαετίες και οι παγετώνες σε όλο τον κόσμο υποχωρούν. «Πολύ πιθανό» είναι το ενδεχόμενο το λιώσιμο αυτό θα συνεχιστεί.
Τα νεότερα δεδομένα για την Ανταρκτική και τη Γροιλανδία «μαρτυρούν» ότι η άνοδος της στάθμης των ωκεανών θα είναι μεγαλύτερη από ό,τι είχε εκτιμηθεί στην προηγούμενη έκθεση του 2007. Μέχρι το τέλος του αιώνα θα φτάσει τα 26 έως 82 εκατοστά με καταστροφικές συνέπειες για τις παράκτιες περιοχές.
Το μόνο θετικό είναι ότι η ατμόσφαιρα είναι λιγότερο ευαίσθητη στο CO2 από ό,τι είχε εκτιμηθεί σε προηγούμενη έκθεση το 2007. Ο διπλασιασμός της συγκέντρωσής του θα οδηγούσε σε άνοδο της θερμοκρασίας κατά 1,5 έως 4,5 βαθμούς Κελσίου και όχι κατά 2,0 έως 4,5 βαθμούς όπως εκτιμούσε η προηγούμενη έκθεση.
Πλέον είναι κάτι περισσότερο από βέβαιο ότι τα ανώτερα στρώματα των ωκεανών θερμάνθηκαν το διάστημα 1971-2010. Η θέρμανση αυτή θα προχωρήσει αυτό τον αιώνα σε μεγαλύτερα βάθη.
Λόγω της δράσης των ωκεανών, ορισμένες παράμετροι της κλιματικής αλλαγής θα συνεχιστούν για αιώνες, ακόμη και αν η διεθνής κοινότητα επιδείξει γρήγορα αντανακλαστικά στη δράση της.


Άλλη ήπειρος, άλλα προβλήματα

Επιπλέον, σύμφωνα με την IPCC, οι κίνδυνοι κλιματικής αλλαγής είναι «υψηλοί έως πολύ υψηλοί», εάν οι θερμοκρασίες αυξηθούν πάνω από τους 4 βαθμούς Κελσίου της προβιομηχανικής εποχής.

Ειδικότερα, στην Αφρική, η μικρή πρόσβαση στο νερό είναι μία από τις πιο σημαντικές πτυχές της υπερθέρμανσης του πλανήτη, οπότε οι κυβερνήσεις θα πρέπει να ρίξουν σε αυτό το βάρος της περιβαλλοντολογικής πολιτικής τους.

Από την άλλη, η «γηραιά μας ήπειρος» Ευρώπη καλείται να διαχειριστεί την αύξηση των πλημμυρών. Οι πλημμύρες αυτές έχουν επιπτώσεις –μεταξύ άλλων- στις υποδομές των πόλεων, όπως τονίζεται στην έκθεση της επιτροπής του ΟΗΕ. Στη γειτονική Ασία, οι πλημμύρες και τα κύματα καύσωνα είναι αυτές που μπορεί να προκαλέσουν σημαντική αύξηση της μετανάστευσης.

Η Βόρεια Αμερική θα επηρεαστεί από πιο ακραία φυσικά φαινόμενα όπως, καύσωνες, παράκτιες πλημμύρες, πυρκαγιές κ.α, ενώ η Λατινική Αμερική θα αντιμετωπίσει πρόβλημα με την πρόσβαση σε νερό. Τέλος, οι πολικές περιοχές θα επηρεαστούν μέσω της ταχείας τήξης των παγετώνων και της ανόδου της στάθμης της θάλασσας.

greenweek.gr