Tεχνητή νοημοσύνη versus ανθρώπινης ευφυΐας

Την εκτίμηση ότι μέχρι το 2040-2050 τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα έχουν πιθανώς προσεγγίσει τις συνολικές ανθρώπινες δ...

Την εκτίμηση ότι μέχρι το 2040-2050 τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα έχουν πιθανώς προσεγγίσει τις συνολικές ανθρώπινες δυνατότητες διατυπώνει ο μέσος όρος των ειδικών, οι οποίοι συμμετείχαν σε έρευνα, με τίτλο “Future progress in artificial intelligence: A poll among experts”.

Μάλιστα, σχεδόν το ένα τρίτο των ερωτηθέντων (ποσοστό 31%) χαρακτηρίζει αυτή την εξέλιξη ως “μάλλον κακή” ή “εξαιρετικά κακή” για την ανθρωπότητα, σύμφωνα πάντα με την -αδημοσίευτη- έρευνα των καθηγητών Βίνσεντ Μύλλερ (Vincent C. Müller) και Νικ Μπόστρομ (Nick Bostrom) του Ινστιτούτου για το Μέλλον της Ανθρωπότητας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης (www. fhi.ox.ac.uk/).

Τα κυριότερα στοιχεία της έρευνας έθεσε στη διάθεση του ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μύλλερ, ενόψει του 29ου συνεδρίου, με θέμα “Υπολογιστική και Φιλοσοφία”, που θα πραγματοποιηθεί στις 2-4 Ιουλίου, στο American College of Thessaloniki (ACT), στη Θεσσαλονίκη, με τη συμμετοχή 80 καθηγητών και ακαδημαϊκών ερευνητών, από την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία. Ο κ. Μύλλερ διδάσκει φιλοσοφία στο ACT.

Για τις ανάγκες της έρευνας απάντησαν σε σχετικά ερωτήματα περίπου 200 τεχνικοί τεχνητής νοημοσύνης (AI), θεωρητικοί επιστήμονες και ορισμένοι (σχεδόν 30) εκ των κορυφαίων συγγραφέων σε θέματα AI (με βάση το σχετικό TOP-100, που δημοσίευσε το Microsoft Academic Search τον Μάιο του 2013).

Όταν η νοημοσύνη γεννά νοημοσύνη και… ούτω καθεξής

“Αν εμείς οι άνθρωποι θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε τεχνητή νοημοσύνη σε σχεδόν ανθρώπινο επίπεδο, τότε αυτή η δημιουργία θα μπορούσε με τη σειρά της να δημιουργήσει ακόμη υψηλότερη νοημοσύνη, που θα μπορούσε με τη σειρά της να δημιουργήσει ακόμη υψηλότερη νοημοσύνη και ούτω καθεξής” αναφέρουν οι ερευνητές στη σύνοψη της έρευνάς τους, περιγράφοντας -με βάση τα ευρήματά της – ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον.

Ένα από τα βασικά ερωτήματα που ετέθησαν ήταν το εξής: “Υποθέστε ότι η ανθρώπινη επιστημονική δραστηριότητα συνεχίζεται χωρίς κάποια μεγάλη αρνητική διακοπή/αποδιοργάνωση. Μέχρι ποιο έτος βλέπετε πιθανότητα 10%, 50% και 90% να είναι εφικτή η ύπαρξη ενός συστήματος Υψηλού Επιπέδου Μηχανικής Νοημοσύνης -HLMI (σ.σ. δηλαδή ενός συστήματος, το οποίο θα μπορεί να διεκπεραιώνει τις περισσότερες ανθρώπινες δραστηριότητες τουλάχιστον τόσο καλά όσο ένας άνθρωπος)”;

Με βάση τον μέσο όρο (median) των απαντήσεων, το 2040-2050 η μέση πιθανότητα να είναι υπαρκτό ένα τέτοιο σύστημα θεωρείται ότι διαμορφώνεται στο 50%, σημειώνοντας αύξηση χρόνο με τον χρόνο.

“Με βάση ότι τρεις από τις ομάδες ερωτηθέντων [...] προσδιορίζουν ότι αυτό [η ύπαρξη συστήματος HLMI] θα είναι δυνατό το 2048 ή το 2050 και η τέταρτη ομάδα το 2040, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μια “τίμια” παρουσίαση του αποτελέσματος, σε μη τεχνικούς όρους, θα ήταν η εξής: Οι ειδικοί αναμένουν ότι μεταξύ του 2040 και του 2050, η ύπαρξη μηχανικής νοημοσύνης υψηλού επιπέδου θα είναι πιθανότερη από τη μη ύπαρξή της” αναφέρουν οι ερευνητές.

Αντίστοιχα, για το 2075, οι ειδικοί βλέπουν την πιθανότητα αυτή να εκτινάσσεται στο 90%, με τα μέλη της ομάδας του TOP-100 να προσδιορίζουν ακόμη νωρίτερα -το 2070- τον χρόνο επαλήθευσης αυτού του σεναρίου.

Και εγένετο “υπερνοημοσύνη”

Σε ό,τι αφορά δε, τη μετάβαση στην “υπερνοημοσύνη”, αν και μια μικρή ομάδα εμπειρογνωμόνων εκτιμά ότι αυτή θα ήταν δυνατή ακόμη και δύο χρόνια μετά την ύπαρξη του συστήματος HLMI (High Level Machine Intelligence), η πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύει ότι θα πρέπει να περάσουν περίπου 30 χρόνια για να δούμε κάτι τέτοιο να συμβαίνει.

Ερωτηθέντες ποιος θεωρούν ότι θα είναι ο συνολικός αντίκτυπος της υπερνοημοσύνης στην ανθρωπότητα, οι ειδικοί απάντησαν ως εξής: το 24% αυτών (μέσος όρος) θεωρεί ότι θα είναι “εξαιρετικά καλή”, το 28% ότι θα είναι “μάλλον καλή”, το 17% “ουδέτερη”, 13% “μάλλον κακή” και 18% “εξαιρετικά κακή”.

Ποιες εκτιμάται ότι θα είναι οι επιρροές και οι επιπτώσεις όλων αυτών των εξελίξεων στην κοινωνία;

O καθηγητής Μύλλερ, που -μεταξύ άλλων- είναι ο συντονιστής του Ευρωπαϊκού Δικτύου για τα Τεχνητά Γνωστικά Συστήματα, τη Ρομποτική και την Αλληλεπίδραση- EUCog(www.eucognition.org), το οποίο έχει 900 μέλη και χρηματοδοτείται από την ΕΕ, διατυπώνει τις εκτιμήσεις του για ένα μέλλον, το οποίο θυμίζει σε έναν βαθμό ταινίες επιστημονικής φαντασίας.

Η “μετανθρωπική εποχή”

“Ένα από τα πιο κλασικά φιλοσοφικά ζητήματα που προκύπτουν είναι το πώς αλλάζουν αυτές οι τεχνολογίες την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας. Σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας, οι άνθρωποι έχουμε την αίσθηση ότι είμαστε πολύ διαφορετικοί από κάθε άλλο πλάσμα και πράγμα, άλλωστε για πολλούς αιώνες πιστεύαμε ότι η γη είναι το κέντρο του σύμπαντος. Κι ακόμη πιστεύουμε ότι είμαστε η κορυφή της εξέλιξης, ότι αυτό που είμαστε κάτι ειδικό, πιο ευφυές, όχι απλώς μηχανικό. Αν οι επιστήμες φτάσουν την έρευνα στο ύψος του νου του ανθρώπου και φτιάξουν συστήματα με νοητικές ικανότητες αντίστοιχες και μεγαλύτερες από τον άνθρωπο, αμέσως δημιουργείται ένας σημαντικός φόβος. Πάμε σε μια “μετανθρωπική εποχή” όπου ο άνθρωπος δεν θα είναι πια στο κέντρο” σημειώνει ο καθηγητής Μύλλερ.

“Το Χόλιγουντ δεν είναι και τόσο μακριά”

Τον ρωτήσαμε αν πιστεύει ότι οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας του Χόλιγουντ, που περιγράφουν πολέμους του μέλλοντος ανάμεσα σε μηχανές και ανθρώπους, έχουν έστω κάποια ψήγματα πιθανότητας να γίνουν μια ημέρα πραγματικότητα.

“Ο φόβος αυτός δεν είναι εξωπραγματικός. Άλλωστε, όπως έχω πει κατά καιρούς, το Χόλιγουντ δεν είναι και τόσο μακριά (γελάει). Εγώ βέβαια δεν θα μιλούσα για πόλεμο. Αυτό που πιστεύω ότι θα γίνει είναι, κατά κάποιο τρόπο μια μάχη υπό τη μορφή του ελέγχου. Οι άνθρωποι έχουμε μια τάση να μην ελέγχουμε την τεχνολογία που φτιάχνουμε, αλλά να ελέγχει αυτή εμάς. Για παράδειγμα, δημιουργήσαμε τα αυτοκίνητα και μετά αναγκαζόμαστε να αλλάξουμε τις πόλεις μας εξαιτίας των αυτοκινήτων. Ποτέ κανείς δεν αποφάσισε ότι θα μπαίνουμε σε ένα μεταλλικό κουτί κάθε πρωί και θα συνωστιζόμαστε στους δρόμους. Αντίστοιχα, τα κινητά μας έκαναν διαθέσιμους σε όλους ανά πάσα στιγμή” εξηγεί.

Προσθέτει δε, ότι στις επόμενες δεκαετίες, οι τεχνολογίες θα μπουν σταδιακά παντού, δεν θα υπάρχουν σημαντικά κενά, δηλαδή πράγματα που θα μπορεί να κάνει μόνο ο άνθρωπος.

Η επίπτωση στην εργασία

“Σύμφωνα με έρευνα του Καρλ Φράι (Carl Frey), στις επόμενες δεκαετίες, περίπου το 1/3 των εργαζομένων, από οδηγούς ταξί μέχρι πολλούς δικηγόρους, δεν θα χρειάζεται πια. Οι νέες τεχνολογίες επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την αγορά εργασίας. Το θέμα είναι πόσο σοβαρή θα είναι αυτή η επιρροή σε αυτή τη νέα εποχή. Για παράδειγμα, πριν από την εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης, σχεδόν το 100% των ανθρώπων δούλευε στον αγροτικό τομέα. Σήμερα, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 5%-10%, αλλά ακόμη και αν χάθηκαν τόσο πολλές θέσεις εργασίας, έχουμε οφέλη: φθηνότερες ντομάτες, μεγαλύτερη παραγωγή. Θα συνεχίσουμε έτσι στη νέα εποχή ώς προς τα οφέλη; Ή θα δημιουργηθεί μια κατάσταση στην οποία η εργασία απλά δεν θα φτάνει πια για όλους όσοι την έχουν ανάγκη;” διερωτάται ο κ. Μύλλερ, ο οποίος είναι ακαδημαϊκός ερευνητής/research fellow στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Κατά τον ίδιο, με την αύξηση της τεχνητής νοημοσύνης, το Διαδίκτυο και τις νέες τεχνολογίες, όπως η τρισδιάστατη εκτύπωση (3D printing), που στα επόμενα χρόνια θα επιτρέψει στους ανθρώπους να τυπώνουν ακόμη και στο σπίτι τους ρούχα, παιχνίδια και άλλα αγαθά είτε για δική τους χρήση είτε για να τα πουλούν, η πιθανότητα να διατηρηθεί ο έλεγχος στη διάχυσή τους στην αγορά είναι πρακτικά μηδενική…

Στο ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε για την έρευνα απάντησαν 43 ειδικοί, συμμετέχοντες στο συνέδριο “Φιλοσοφία και η Θεωρία της Τεχνητής Νοημοσύνης”, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 2011, 72 εμπειρογνώμονες, συμμετέχοντες σε αντίστοιχα συνέδρια στην Οξφόρδη (2012), 26 μέλη της Ελληνικής Εταιρίας Τεχνητής Νοημοσύνης (ΕΕΤΝ) και 29 άτομα που ανήκουν στο TOP-100 της Microsoft Academic Research ώς κορυφαίοι συγγραφείς για την τεχνητή νοημοσύνη με βάση τις αναφορές/παραπομπές (citations) σε δημοσιεύσεις τους.

Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ, Αλεξάνδρα Γούτα