Νέα τάξη πραγμάτων στον Καύκασο...

. Η «μετά –μετά ψυχροπολεμική εποχή» του ελέγχου και της προστασίας των αγωγών- η Αμερικανό-ρωσική σύγκρουση σε Γεωργία, Ουκρανία και Βαλτ...

.

Η «μετά –μετά ψυχροπολεμική εποχή» του ελέγχου και της προστασίας των αγωγών- η Αμερικανό-ρωσική σύγκρουση σε Γεωργία, Ουκρανία και Βαλτική- το ηγεμονικό παγκόσμιο σύστημα ασφαλείας και οι προσπάθειες της Μόσχας για αλλαγή- ο διχασμός της Ε.Ε. σε «παλαιά» και «νέα»- το μήνυμα της περιοδείας του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Ντικ Τσέινι στο Καύκασο - οι ρωσικές κατηγορίες για εξοπλισμό της Γεωργίας- η πολιτική κρίση στην Ουκρανία και η διάλυση του φιλοδυτικού συνασπισμού – η πολιτική της Μόσχας για την προστασίας των Ρώσων του εξωτερικού.

.

Του Μιχάλη Πορφυρού

.
Η κρίση της Νότιας Οσετίας δημιουργεί μια νέα ισορροπία δυνάμεων στην ασταθή περιοχή του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας επαναφέροντας μνήμες από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Ο σχηματισμός σφαιρών επιρροής και συμμαχιών από Ουάσιγκτον και Μόσχα οδηγεί σε ένα αθέμιτο ανταγωνισμό για τον έλεγχο των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών. Βλέπουμε να αναδύεται μια «μετά-μετά ψυχροπολεμική εποχή» με έπαθλο τον έλεγχο των πηγών ενεργείας και των οδών μεταφοράς τους (μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου είχαμε τη «μετά-ψυχροπολεμική εποχή» με την νίκη του καπιταλισμού και την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης).
Η Γεωργία, η Ουκρανία, τα κράτη της Βαλτικής και οι χώρες της Κεντρικής Ασίας θα είναι το πεδίο αντιπαράθεσης ΗΠΑ και Ρωσίας. Το παγκόσμιο σύστημα ασφαλείας, ωστόσο, παραμένει ηγεμονικό, με τις ΗΠΑ να προσπαθούν να παίζουν το ρόλο του παγκόσμιου χωροφύλακα, έστω και αποτυχημένα για την προώθηση της Pax Americana. Η δομή του παγκόσμιου συστήματος ασφαλείας θα αλλάξει μόνο εάν η Μόσχα καταφέρει να σχηματίσει μια ισχυρή διεθνής συμμαχία από κράτη που θα μπορέσουν πραγματικά να αμφισβητήσουν την παντοδυναμία των ΗΠΑ και θα έχουν ως όπλο την ενέργεια. Η Βενεζουέλα, το Ιράν, η Βολιβία, αποτελούν τις χώρες, που μπορούν να προκαλέσουν πρόβλημα στη διψασμένη για ενέργεια Αμερική.
Όμως, πρέπει να επισημάνουμε ότι η δυτική προπαγάνδα που παρουσίασε τη Ρωσία ως εισβολέα στον πόλεμο με τη Γεωργία, κατάφερε πλήγμα στο προφίλ της ήρεμης δύναμης που σέβεται το διεθνές δίκαιο και την εδαφική ακεραιότητα (η Ρωσία ήταν μέρος του αντι-αμερικάνικου άξονα που επιδίωξε να εμποδίσει την αμερικάνικη εισβολή στο Ιράκ το 2003). Ήδη, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέστειλε τις συνομιλίες με τη Μόσχα, μια απόφαση που κάνει κακό στο διεθνές status της Ρωσίας , υιοθετώντας τις επικρίσεις των ΗΠΑ περί μονομερή επιθετικότητα. Η παραπάνω κίνηση των Βρυξελλών δείχνει το διχασμό της «παλαιάς» και της «νέας» Ευρώπης για την αντιμετώπιση της Μόσχας. Η «παλαιά» με κύριους εκπροσώπους τη Γερμανία και τη Γαλλία ήρθε σε σύγκρουση με τη «νέα» τις χώρες της πρώην ανατολικού μπλοκ και τις Βαλτικής που διακατέχονται από αισθήματα ρωσοφοβίας.
Η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν (κατηγόρησε την Ουάσιγκτον για εμπλοκή στην επίθεση που εξαπέλυσε ο πρόεδρος της Γεωργίας Μ. Σαακασβίλι ενάντια στην ρωσική ειρηνευτική δύναμη) έδειξε με την νίκη εναντίον της Τιφλίδας ότι ανακτά σταδιακά την επιρροή στον Καύκασο. Όμως, οι ΗΠΑ δεν είναι διατεθειμένες να την αφήσουν και για αυτό έστειλαν ηχηρό μήνυμα στο Κρεμλίνο με την περιοδεία του ακραιφνή νέο-συντηρητικού Αμερικανού αντιπροέδρου Ντικ Τσέινι σε Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία και Ουκρανία. Ότι, δηλαδή, η Ουάσιγκτον, παραμένει πιστός σύμμαχος στο πλευρό της Τιφλίδας και του Κιέβου και ότι θα τους προσφέρει στήριξη για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Το καθήκον των ΗΠΑ είναι να διασφαλίσουν την προστασία των αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου που παρακάμπτουν τη Ρωσία. Εάν η Γεωργία και η Ουκρανία γίνουν κράτη – μέλη του, τότε αυτόματα αποκτήσουν μια ασπίδα ασφαλείας μέσω του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, το οποίο θα μπορεί να στείλει και επίσημα στρατεύματα για να προστατέψει την εδαφική ακεραιότητα και προπάντων τους αγωγούς.
Η άφιξη του αμερικάνικου πολεμικού πλοίου USS Mount Whitney στο γεωργιανό λιμάνι Πότι που ελέγχεται από τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, υποδηλώνει ακόμα πιο έντονα την αμερικάνο-νατοϊκή ναυτική πολεμική παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα, στέλνοντας το μήνυμα ότι σε μια ενδεχομένη νέα σύρραξη η εμπλοκή της θα θεωρείται δεδομένη για την προστασία της Γεωργίας. Το USS Mount Whitney, που διαθέτει υπερσύγχρονο εξοπλισμό είχε παραδώσει ανθρωπιστική βοήθεια πριν από λίγες ημέρες στο γεωργιανό λιμάνι Μπατούμι.
Το θέμα της αμερικάνικης ανθρωπιστικής βοήθειας μέσω πολεμικών πλοίων αποτελεί ένα άλλο έντονο σημείο έντασης των σχέσεων Μόσχας και Ουάσιγκτον. Ο πρόεδρος της Ρωσίας Ντίμτρι Μεντβέντεφ, κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι επανεξοπλήζουν τη Γεωργία και δήλωσε ότι η κρίση στον Καύκασο έδειξε στον κόσμο πως η Ρωσία είναι μια δύναμη που πρέπει να υπολογίζεται. Η Μόσχα δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τη στρατηγική της αναβίωσης του ελέγχου των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών. Με την στρατιωτική νίκη της έναντι της Γεωργίας απέδειξε ότι έχει ένα αξιόπιστο στρατό (παρά τα προβλήματα του) που μπορεί να διαχειρίζεται σοβαρές κρίσεις με επιτυχία.
Παράλληλα, η πολιτική κρίσης της Ουκρανίας με τη διάλυση του φίλο-δυτικού συνασπισμού του προέδρου Βίκτωρ Γιουσένκο και της πρωθυπουργού Γιούλιας Τιμοσένκο της δίνει την ευκαιρία στη Μόσχα να παρέμβει στα εσωτερικά της Τιφλίδας για να προωθήσει τα συμφέροντα της. Η Τιμοσένκο δείχνει να αλλάζει στρατόπεδο και ότι αν θέλει μπορεί να βρει στήριγμα στην φίλο-ρωσική αντιπολίτευση. Η πτώση του φιλο-δυτικού συνασπισμού προήλθε επειδή η Τιμοσένκο υποστήριξε νομοθεσίες που περιορίζουν τις εξουσίες του προέδρου της χώρας. Αν η Τιφλίδα επανέλθει στο έλεγχο της Μόσχας τότε αυτή θα αποκτήσει ένα πολύτιμο σύμμαχο και θα ενισχύσει στο μέγιστο τη ναυτική και στρατιωτική παρουσία της στη Κριμαία.
Η Μόσχα, επιπλέον, προσπαθεί να επηρεάσει και την Μολδαβία μέσω της αποσχισμένης της επαρχία της Υπερδνειστερίας, στην οποία υπάρχουν ρωσικά στρατεύματα. Ήδη με την αναγνώριση από τη Μόσχας της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζία ως ανεξάρτητες εντείνονται οι φόβοι των δυτικών για την υιοθέτηση μια σκληροπυρηνικής στρατηγικής για την προστασία όλων των ρωσικών μειονοτήτων στην περιοχή των πρώην σοβιετικών δημοκρατικώς. Ας μη λησμονούμε ότι μεγάλες ρωσικές μειονότητες διατηρούν στα εδάφη τους και οι χώρες της Βαλτικής. Η προστασία του ρωσικού πληθυσμού της Νότιας Οσετίας έδειξε ότι η Μόσχα δεν αστειεύεται, αλλά αυτό μπορεί να εντάσσεται και στο πλαίσιο μιας πολιτικής πίεσης απέναντι προς τις χώρες που έχουν το πρόβλημα αλλά και προς τη Δύση.

-----------------------------------------