Η ψυχολογία της φωτιάς...

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου . Η πυρκαγιά έχει παρατηρηθεί ότι συνειδητοποιείται ως η μεγαλύτερη απειλή για τη ζωή. Δυστυχώς, όμως, μόνον όσο ...

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
.
Η πυρκαγιά έχει παρατηρηθεί ότι συνειδητοποιείται ως η μεγαλύτερη απειλή για τη ζωή. Δυστυχώς, όμως, μόνον όσο οι φλόγες βρίσκονται μπροστά μας. Όταν αυτές σβήσουν ο τρόμος δίνει τη θέση του σε ένα λυτρωτικό συναίσθημα προσωπικής ανακούφισης. Τη γλιτώσαμε φτηνά ή λίγο… ακριβότερα, πάντως εμείς να είμαστε καλά και όλα ξαναγίνονται. Προφανώς τίποτε δεν ξαναγίνεται όπως πριν μετά από μια φυσική καταστροφή, αλλά αυτό μάλλον έχει δευτερεύουσα σημασία για τους πολλούς. Οι άνθρωποι και οι περιουσίες τους να σωθούν, όπως είπε και ο κ. Καραμανλής, και για τα υπόλοιπα βλέπουμε. Πρώτα η ψυχολογία και μετά η πολιτική. Εκτός αν η πολιτική εκλαμβάνεται αποκλειστικά ως επιφαινόμενο, ως ψυχολογία. Τότε τα πολιτικά μέτρα κατατείνουν αποκλειστικά στη διαμόρφωση εφήμερων συναισθημάτων. Στην ψυχική ικανοποίηση του αποδέκτη πολίτη, ο οποίος με τη σειρά του θα επιδοκιμάσει μάλλον τους πολιτικούς εκείνους που δεν τον άφησαν στη μοίρα του μετά τη φωτιά.
Σε αυτό ακριβώς το επίπεδο της ψυχολογίας, δυστυχώς, εξαντλείται η πολιτική στη χώρα μας και...

ανάλογα έχει εκπαιδευτεί το πολιτικό σύστημα και οι επιμέρους φορείς του να χειρίζονται κρίσεις και καταστροφές. Μοιρολατρικά και κουτοπόνηρα, μα κυρίως απολιτικά. Ουδετεροποιείται έτσι η κυβέρνηση από την πολιτική (της), η οποία συνέβαλε, προκάλεσε ή διαμόρφωσε τις συνθήκες για την διάσταση της καταστροφής και εμφανίζεται ως λυτρωτικός μηχανισμός για τον χτυπημένο από τη μοίρα (στοιχεία της φύσης ή/και κακόβουλες ανθρώπινες ενέργειες) πολίτη.
Η κυβερνητική αυτή προσέγγιση έχει αποδειχθεί πολύτιμη για τη συγκομιδή ψήφων κατά το παρελθόν. Αν μάλιστα η ίδια ψυχο-πολιτική συνταγή ακολουθηθεί πιστά και αυτή τη φορά, προβλέπω να περιοριστούν οι απώλειες της ΝΔ στις επερχόμενες εκλογές. Αν όχι, σημαίνει ότι το ΠΑΣΟΚ, ως «εν αναμονή κυβέρνηση», πέτυχε να κερδίσει τον ψυχολογικό πόλεμο και να προκαλέσει αυτό ισχυρότερα συναισθήματα προσβλεπόμενης ανακούφισης στο ευρύτερο εκλογικό σώμα.
Άρα τα πολιτικά μέτρα που θα ανακοινωθούν και από τους δύο παράγοντες του δικομματισμού αποσκοπούν αποκλειστικά στη διαμόρφωση συναισθημάτων και όχι θεσμικών όρων και αντίστοιχης κουλτούρας που θα συνέβαλαν από την μια στην οικολογική θεραπεία της καταστροφής και από την άλλη στον ορθολογικό περιορισμό της απειλής που προκύπτει από δασικές πυρκαγιές για το λεκανοπέδιο Αττικής.
Αν, όμως, τολμήσουμε να δούμε την πολιτική όπως πραγματικά είναι, δηλαδή ως παράγοντα που νοηματοδοτεί την απειλή και προτείνει μέτρα για την αντιμετώπισή της, τότε ίσως μπορέσουμε να αντιληφθούμε την πραγματική φύση των μέτρων που θα ακολουθήσουν.
Θα μου πεις, ίσως, ότι σήμερα η απειλή για το λεκανοπέδιο δεν είναι ακριβώς η φωτιά, αλλά οι πλημμύρες, η επιβάρυνση των υδάτων κλπ. Και έτσι είναι, στο βαθμό που μάθαμε να ορίζουμε τη στάση και τη συμπεριφορά μας σε αντιστοιχία με ψυχοδυναμικούς – επικοινωνιακούς παράγοντες και όχι αυστηρά με πολιτικούς, που εμπεριέχουν στις δημοκρατίες τη λογοδοσία της ηγεσίας για πράξεις και παραλείψεις οι οποίες οδήγησαν στη συγκεκριμένη καταστροφή.
Σημειώστε ότι δεν υπάρχει καταστροφή στις οργανωμένες κοινωνίες μας δίχως πολιτική ευθύνη και ότι η ευθύνη αυτή δεν απαλείφεται με τη συγκυριακή απώλεια της κυβερνητικής εξουσίας. Όσοι πιστεύουν το αντίθετο μάλλον είναι στρατευμένοι στην εξυπηρέτηση συμφερόντων που εκφράζει κατά την μεταπολίτευση ο δικομματισμός.
Αν, μεταξύ της ατζέντας των ευθυνών και της ατζέντας των εξαγγελιών, προτιμήσουμε την δεύτερη αγνοώντας την πρώτη, μάλλον θα πρέπει να δεχτούμε τον προσωπικό μας ευνουχισμό ως πολίτες. Βλέπετε, η ψυχολογία της φωτιάς είναι ικανή να κάψει κοινωνικές συνειδήσεις στο όνομα του μικροσυμφέροντος.
Η υπέρβαση του μικροσυμφέροντος οδηγεί στην ανάγκη υποστήριξης μιας μακρόπνοης περιβαλλοντικής πολιτικής την οποία δεν μπορεί να υπηρετήσει το υπάρχον πελατειακό καθεστώς. Χρειάζεται μάλλον μια γενικότερη αφύπνιση των προοδευτικών πολιτών που θα διαμορφώσει την ανάγκη συνεργασίας των μη – πελατειακών δυνάμεων του ΠΑΣΟΚ με εκείνες της αριστεράς και των οικολόγων και θα πιέσει τις ηγεσίες των αντίστοιχων κομμάτων να αντιμετωπίσουν άμεσα και από κοινού την περιβαλλοντική υποβάθμιση μεγάλων περιοχών της χώρας.
Όσοι θεωρούν ότι το μοντέλο του δικομματισμού, πέραν όλων των άλλων γίνεται παράγοντας υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος και της ζωής, οφείλουν να δράσουν με κατεύθυνση τη διάρρηξη αυτού του πολιτικού εξαμβλώματος σήμερα, με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες συνεργασίας.
Οι υπόλοιποι ας περιμένουν την πτώση του καπιταλισμού ή την πτώση της έντασης των ανέμων και της θερμοκρασίας!