Το στοίχημα της οικονομίας για τον Πειραιά και τα Νησιά...

Του Μαρίνου Λαζάρου* Οι στόχοι της κυβέρνησης αυτή την κρίσιμη για την οικονομία περίοδο, όπως έχουν αποτυπωθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας ...

Του Μαρίνου Λαζάρου*

Οι στόχοι της κυβέρνησης αυτή την κρίσιμη για την οικονομία περίοδο, όπως έχουν αποτυπωθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης, συνοψίζονται σε τρεις μεγάλους άξονες πολιτικών: στη δημοσιονομική εξυγίανση, στην αναθέρμανση της οικονομίας και στην παραγωγική αναδιάρθρωση και με αιχμή την πράσινη ανάπτυξη.
Βασικό εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης και ανάσχεσης της διαφαινόμενης ύφεσης αποτελεί αδιαμφισβήτητα το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-2013 στο οποίο η απορρόφηση των κοινοτικών πόρων από την έναρξη του (2007) μέχρι σήμερα δεν ξεπερνά το 5% του συνολικού προϋπολογισμού όλων των προγραμμάτων του.
Η πρωτοφανής αυτή υστέρηση σε απορροφητικότητα οφείλεται στην πολυπλοκότητα του συστήματος υλοποίησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, σε συνδυασμό με την γραφειοκρατική και συγκεντρωτική εφαρμογή του από την έναρξη του το 2007 μέχρι σήμερα.
Το Σχέδιο Νόμου «Αποκέντρωση, απλοποίηση και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-2013 και άλλες διατάξεις» που ...

εισηγήθηκε η υπουργός Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας κ. Λούκα Κατσέλη και ψηφίστηκε πρόσφατα από την Βουλή, έχει τρεις βασικούς στόχους:
* Αποκέντρωση στη διαχείριση πόρων.
* Απλοποίηση των εφαρμοζόμενων διαδικασιών και σύντμηση προθεσμιών.
* Αποτελεσματικότητα και διαφάνεια στην εφαρμογή των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.
Η μεγάλη καινοτομία στο νέο Νομοσχέδιο για την απλούστευση των διαδικασιών του ΕΣΠΑ είναι η θέσπιση της επιχειρησιακής προγραμματικής συμφωνίας. Η επιχειρησιακή αυτή προγραμματική συμφωνία υπογράφεται μεταξύ του ΥΠ.ΟΙ.Α.Ν. κάθε περιφέρειας και κάθε αρμόδιου Υπουργείου. Συνολικά θα υπογραφούν επιχειρησιακές προγραμματικές συμφωνίες και με τις 13 Περιφέρειες και τα 7 Τομεακά Προγράμματα, που θα περιλαμβάνουν όλες τις επιμέρους δράσεις για τον πολιτισμό, για την υγεία, για τον τουρισμό, για την ανταγωνιστικότητα, για την προσπελασιμότητα και στο πλαίσιο κάθε τομεακού υποπρογράμματος, θα υπάρχουν και ονοματισμένα έργα καθώς και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους.
Το ερώτημα όμως είναι πώς ο σημερινός διορισμένος Περιφερειάρχης, ο όποιος θα παραδώσει την Περιφέρεια στον νεοεκλεγέντα Αιρετό Περιφερειάρχη στις 31-12-2010 (λόγω Καλλικράτη), θα καταφέρει να «τρέξει» τον μηχανισμό υλοποίησης των έργων και μάλιστα σε ένα έντονα προεκλογικό περιβάλλον μετά το προσεχές καλοκαίρι, αφού έχει αποδειχτεί διαχρονικά στην πράξη ότι κάθε εκλογική αναμέτρηση αποτελεί τροχοπέδη στην υλοποίηση των προγραμμάτων. Τελευταία μάλιστα βιώσαμε την καθυστέρηση έναρξης του ΕΣΠΑ 2007-2013, εν μέσω δύο εκλογικών βουλευτικών αναμετρήσεων (2007 και 2009) με τον χειρότερο διαχρονικά απολογισμό του 3,15% απορροφητικότητας στις 31-10-2009.
Οι υπόλοιπες σημαντικές καινοτομίες που προβλέπονται στο νομοσχέδιο είναι:
Α. Το ΥΠ.ΟΙ.Α.Ν. ως εθνική αρχή συντονισμού θα παρακολουθεί συστηματικά, θα συντονίζει και θα εποπτεύει την ορθή και έγκαιρη βάση χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης των Επιχειρησιακών Προγραμματικών Συμφωνιών. Η εφαρμογή θα παρακολουθείται και θα αξιολογείται σε διμηνιαία βάση, δηλαδή κάθε περιφέρεια θα πρέπει σε διμηνιαία βάση να δίνει μια έκθεση προόδου της υλοποίησης του συγκεκριμένου προγράμματος.
Β. Το ΥΠ.ΟΙ.Α.Ν. διατηρεί τη δυνατότητα ανακατανομής πόρων, εφόσον αυτό καταστεί αναγκαίο. Δηλαδή εάν μια περιφέρεια καθυστερεί στην υλοποίηση ή δεν υλοποιεί το πρόγραμμα, το ΥΠΟΙΑΝ διατηρεί τη δυνατότητα ανακατανομής πόρων και ανάμεσα στα Υποτομεακά προγράμματα της ίδιας της περιφέρειας, αλλά και μεταξύ περιφερειών. Έτσι, μ’ αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται ο σαφής διαχωρισμός των Τομεακών από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, που ήταν και ένα από τα μεγάλα προβλήματα, τα οποία υπήρχαν μέχρι τώρα στην υλοποίηση του ΕΣΠΑ και είχε ως αποτέλεσμα της χαμηλή απορρόφησή του.
Γ. Καταργείται η υποχρεωτική εφαρμογή του β’ βαθμού πιστοποίησης της επάρκειας των δικαιούχων με βάση το πρότυπο ΕΛΟΤ, αυτό ήταν κάτι, το οποίο είχε δημιουργήσει τεράστιο πρόβλημα στο παρελθόν και δημιουργούσε πρόσθετο επίπεδο γραφειοκρατίας. Το πρότυπο ΕΛΟΤ καθίσταται προαιρετικό και όχι υποχρεωτικό, όπως ήταν μέχρι τώρα.
Δ. Καταργείται η διαδικασία διατύπωσης γνώμης από το κεντρικό Υπουργείο πριν από την ένταξη για πράξεις προϋπολογισμού έως 50 εκατομμύρια. Μέχρι σήμερα, για κάθε πράξη πάνω από 5 εκατομμύρια για το ΕΤΠΑ και 2 εκατομμύρια για το ΕΚΤ προβλεπόταν με τον υπάρχοντα νόμο έγκριση από τα κεντρικά Υπουργεία. Αυτό καταργείται και οι περιφέρειες έχουν τους πόρους και μπορούν να εκτελέσουν έργα και πράξεις χωρίς να ζητήσουν έγκριση για την ένταξη αυτών των πράξεων μέχρι 50 εκατ.
Ε. Επιταχύνονται και απλοποιούνται οι διαδικασίες επικαιροποίησης των μελετών και ωρίμανσης των έργων, δίνοντας τη δυνατότητα στις αναθέτουσες αρχές και επικαιροποιούν και από μόνες τους τις μελέτες. Κάτι το οποίο δεν ήταν δυνατόν μέχρι τώρα, γιατί με το νόμο του κ. Σουφλιά έπρεπε οι μελέτες πριν δημοπρατηθεί το έργο να επικαιροποιούνται (τα τεύχη δημοπράτησης και κυρίως ο προϋπολογισμός) και αυτό δημιουργούσε μεγάλες καθυστερήσεις. Αυτή τη στιγμή μπορούν οι αναθέτουσες αρχές να επικαιροποιούν και οι ίδιες από μόνες τους τις μελέτες ή να τις αναθέτουν με διαδικασίες γρήγορες.
Ζ. Επιταχύνονται δραστικά οι διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, με την κατάργηση του ελέγχου συμβασιοποίησης για μικρά έργα. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τρία στάδια ελέγχου, όταν γίνεται η προκήρυξη (προδημοπρασιακός έλεγχος) (1ου Λογαριασμού – Πιστοποίησης της πράξης) πριν αρχίσουν να προκύπτουν δαπάνες. Για τα μικρά έργα καταργείται το δεύτερο στάδιο, δηλαδή γίνεται έλεγχος μόνο στην προκήρυξη και πριν αρχίσουν να εκταμιεύονται δαπάνες. Για τα μεγάλα έργα κρατούνται και τα τρία στάδια του ελέγχου.
Η. Τέλος, μια μεγάλη τομή είναι η κατάργηση όλων των περιορισμών για την προκήρυξη και υποβολή προτάσεων έργων χαμηλού προϋπολογισμού. Αυτή τη στιγμή προβλεπόντουσαν ελάχιστοι προϋπολογισμοί προς ένταξη για πράξεις (έργα) υποδομής, υπηρεσιών και προμηθειών από 100 χιλιάδες μέχρι 500 χιλιάδες. Δηλαδή, δεν μπορούσε να ενταχθεί ένα έργο, αν δεν είχε τουλάχιστον προϋπολογισμό 300 χιλιάδων. Αυτό καταργείται και μπορούν να ενταχθούν και μικρότερα έργα χωρίς περιορισμό.
Το τελευταίο μαζί με την κατάργηση της διαχειριστικής επάρκειας είναι πολύ σημαντικά για τους μικρούς σχετικά Δήμους του Αργοσαρωνικού (Αίγινα, Αγκίστρι, Μέθανα, Τροιζήνα, Πόρος, Ύδρα, Σπέτσες, Κύθηρα) γιατί θα μπορούν πλέον να σχεδιάζουν και να υλοποιούν πληθώρα μικρών και μεγάλων έργων.
Επίσης τα Νησιά του Αργοσαρωνικού λόγω της αναπτυξιακής ιδιαιτερότητάς τους από την Αττική και τον Πειραιά, θα μπορούν να απαιτούν υλοποίηση μέτρων με ονοματισμένα έργα που δεν ενδιαφέρουν την ηπειρωτική Αττική, όπως Εργα Υδρευσης – Αποχέτευσης – Βιολογικούς Καθαρισμούς (η Αττική έχει την ΕΥΔΑΠ), μη αστικές (παραδοσιακές) αναπλάσεις (η Αττική έχει μόνο αστικές αναπλάσεις), Αλιευτικά Καταφύγια, αγροτικές οδοποιίες κτλ.

* Ο Μαρίνος Λαζάρου είναι ηλεκτρολόγος - μηχανολόγος, υποψήφιος στην κεντρική αντιπροσωπεία του ΤΕΕ, στις εκλογές της 25ης Απριλίου.