Σκάνδαλο με τις προσλήψεις στο Μετρό (7)...

Δεν έκαναν σωστά τη δουλειά τους οι υπουργοί Χωρίς διαφάνεια και αξιοκρατία οι διορισμοί Ε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ε1. Παραβίαση δεοντολογικών κανόνω...

Δεν έκαναν σωστά τη
δουλειά τους οι υπουργοί
Χωρίς διαφάνεια και αξιοκρατία οι διορισμοί

Ε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Ε1. Παραβίαση δεοντολογικών κανόνων και γενικών αρχών – Μη άσκηση εποπτείας από τον αρμόδιο υπουργό.
Όπως αναλύθηκε εισαγωγικά, το νομικό καθεστώς λειτουργίας της ΑΜΕΛ ΑΕ την εντάσσει στην κατηγορία των επιχειρήσεων του δημοσίου, δηλαδή σε μία ειδική κατηγορία ΝΠΙΔ, οι οποίες υπάγονται στον ευρύτερο τομέα δραστηριότητας και ευθύνης του δημοσίου με βάση τον τρόπο ίδρυσής της (με νομοθετική διάταξη) και το ιδιοκτησιακό της καθεστώς (100% στην
κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου). Έτσι, ο χαρακτήρας της πρέπει να διαμορφώνεται από τον συγκερασμό στοιχείων μιας γνήσιας εταιρείας ιδιωτικού δικαίου, που συνεπάγεται συνθήκες ευελιξίας, αποτελεσματικότητας και αντι-γραφειοκρατικές διαδικασίες και...

αυτών που συνδέονται με την αδιαμφισβήτητη δημόσια «καταγωγή» και προέλευσή της, με την έννοια της θεσμικής και οικονομικής σχέσης της με το δημόσιο (εποπτεία από τον
αρμόδιο υπουργό και ίδρυση αποκλειστικά με κεφάλαια και περιουσιακά
στοιχεία του δημοσίου, το οποίο καταβάλει και τα ελλείμματά της) και
συνεπάγεται αντίστοιχα την υπαγωγή της σε ένα πλαίσιο αρχών και αξιών.
Το γεγονός της πραγματικής και νομικής σύνδεσης της επιχείρησης με
τον δημόσιο τομέα ουσιαστικά νοθεύει τη λειτουργία της ως προς την αμιγώς
υπαγωγή της στους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και επιβάλλει την
τήρηση κανόνων δεοντολογίας και γενικών αρχών περί διαφάνειας και
λογοδοσίας της διαχείρισης δημοσίου χρήματος που αυτή προϋποθέτει και
απαιτεί και οι οποίοι δεν τηρήθηκαν, όπως διαπιστώθηκε από την λεπτομερή
εξέταση των διενεργηθέντων προσλήψεων. Οι ανωτέρω απαιτήσεις
επιβάλλουν τουλάχιστον την υιοθέτηση ενός «Κώδικα» διενέργειας
προσλήψεων που αποσκοπεί στη διαφύλαξη της δημοσιότητας και της
αντικειμενικότητας της διαδικασίας με παράλληλο σεβασμό της αρχής της
ισότητας και της αξιοκρατίας κατά την επιλογή των υπαλλήλων της εταιρίας,
αρχές οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν ικανοποιήθηκαν από την πρακτική
που ακολούθησε η εταιρεία.
Επιπλέον, όσον αφορά στην πρόσληψη προσωπικού τα αρμόδια όργανα
της εταιρίας εφάρμοσαν διαδικασίες και έλαβαν αποφάσεις, οι οποίες δεν
προσιδιάζουν ούτε στους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, με την έννοια ότι
δεν κατέβαλαν τις απαραίτητες προσπάθειες για την προσέλκυση του
ικανότερου ανθρώπινου δυναμικού από την αγορά εργασίας, ούτως ώστε να
εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα της επιχείρησης. Διαπιστώθηκε ότι η ΑΜΕΛ
ΑΕ με εσωστρεφείς, κλειστές και αδιαφανείς διαδικασίες μεθοδεύει
ουσιαστικά την επικύρωση προειλημμένων αποφάσεων πρόσληψης
προσωπικού, με την έννοια ότι, όπως αναλυτικά παρουσιάζεται παραπάνω,
έχει ήδη καταλήξει στο πρόσωπο και περιορίζεται στην ανίχνευση της
κατάλληλης θέσης μέσα στην επιχείρηση για την τελική τοποθέτησή του. Η
λήψη ορθών επιχειρηματικών αποφάσεων, βάσει δομημένου και
αιτιολογημένου σχεδίου, όσον αφορά στην πρόσληψη των απαραίτητων -τόσο
σε αριθμό όσο και σε δεξιότητες- ανθρώπινων πόρων είναι ιδιαίτερα
σημαντική για την εταιρία και επηρεάζει άμεσα τα οικονομικά της
αποτελέσματα.
Τέλος, επισημαίνεται ότι ο ΓΕΔΔ σε προηγούμενη Έκθεση Ελέγχου για
την ΤΡΑΜ ΑΕ (Δεκέμβριος 2009) κατέληξε σε συμπεράσματα τα οποία
συγκλίνουν εμφανώς με τις εν λόγω διαπιστωμένες δυσλειτουργίες της ΑΜΕΛ
ΑΕ και αποτυπώνουν με βεβαιότητα ένα ενιαία διαμορφωμένο «περιβάλλον»
στο πεδίο των προσλήψεων των εταιρειών αυτών, το οποίο αναδεικνύεται
σε προνομιακό χώρο πολιτικών επιρροών και πελατειακών σχέσεων, αφού
φαίνεται να μη δεσμεύεται από σαφές θεσμικό πλαίσιο για την πρόσληψη
προσωπικού, εξασφαλίζοντας ελευθερία δράσης της εκάστοτε διοίκησης.
Στo πλαίσιο αυτό, ένα ζήτημα το οποίο εξίσου είχε τεθεί είναι αυτό της
παντελούς έλλειψης ελέγχου και εποπτείας από τον αρμόδιο υπουργό (βλ
κεφ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ). Ενώ λοιπόν και η ΑΜΕΛ ΑΕ, όπως προβλέπεται από το
καταστατικό της, εποπτεύεται από τον Υπουργό Μεταφορών και
Επικοινωνιών, δεν είναι ορατή ή ανιχνεύσιμη σε κανένα στάδιο της
διαδικασίας μια τέτοια παρέμβαση με σκοπό τη διασφάλιση των συμφερόντων
του δημοσίου όσον αφορά συγκεκριμένα στη διενέργεια των προσλήψεων και
στην πορεία των οικονομικών μεγεθών της εταιρίας.
Ε2. Απουσία θεσμικού πλαισίου προσλήψεων
Η εξέταση των διαδικασιών για τις προσλήψεις στην ΑΜΕΛ ΑΕ κατέδειξε πρωταρχικά:
(Α) την απουσία ενιαίων και ομοιόμορφα συνταγμένων κανόνων στο
πεδίο των προσλήψεων, υπό τη μορφή ενός Κανονισμού Λειτουργίας-
Προσλήψεων ή άλλου κανονιστικού κειμένου και
(Β) την μη τήρηση των αρχών της διαφάνειας, της δημοσιότητας,
της αντικειμενικής και αμερόληπτης κρίσης, της αξιοκρατίας, της
αιτιολογίας και επακόλουθα των Συνταγματικών αρχών της ισότητας και του
δικαιώματος για ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας και συμμετοχή
στην οικονομική ζωή της χώρας που κατοχυρώνονται στα άρθρα 4 παρ. 1 και
5 παρ. 1 του Συντάγματος
Όπως καταδεικνύεται από την αναλυτική διερεύνηση των διαδικασιών
πρόσληψης και την ενδελεχή εξέταση των βιογραφικών των υποψηφίων,
πρόκειται για μία διαδικασία πλημμελή, άτυπη και αποσπασματικά
εφαρμοζόμενη Ειδικότερα:
Α. Απουσιάζουν εντελώς οι προσκλήσεις ή ανακοινώσεις
ενδιαφέροντος στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο η την ιστοσελίδα της
εταιρείας θέσεων για τη διενέργεια πρόσληψης προσωπικού. Παρά ταύτα,
αρκετοί προσληφθέντες προέρχονται από συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές
της χώρας εκτός Αττικής, προκαλώντας την εύλογη απορία για το μέσο δια του
οποίου ο υποψήφιος πληροφορήθηκε την ανάγκη για πρόσληψη προσωπικού,
αφού δεν υπήρξε καμία σχετική ανακοίνωση.
Β. Τα βιογραφικά, τα οποία φέρονται να υποβάλλονται στην εταιρία
χωρίς ημερομηνία και χωρίς σαφή διαδικασία, δεδομένου ότι δεν υπήρξε καμία
πρόσκληση ενδιαφέροντος, είναι εξαιρετικά συνοπτικά σε ορισμένες
περιπτώσεις, δεν αναφέρουν θέση ενδιαφέροντος του υποψηφίου, πολλές
φορές δε προσκομίζονται εκ των υστέρων ή δεν υποβάλλονται καθόλου.
Αποστέλλονται ομαδικά από γραφεία δημοσίων υπηρεσιών28 και φέρουν
αποκαλυπτικές χειρόγραφες σημειώσεις για τις δεξιότητες, την προσωπικότητα
ακόμα και για τις προτιμήσεις29 των υποψηφίων για τη θέση απασχόλησής
τους στην ΑΜΕΛ ΑΕ.
Γ. Ανά περίπτωση οι υποψήφιοι υποβάλλονται σε τεστ κατοχής
υποτυπωδών αριθμητικών ή τεχνικών γνώσεων, το οποίο όμως δεν
προσδιορίζει σαφές σύστημα βαθμολόγησης των απαντήσεων ούτε το όριο για
να κριθεί ο υποψήφιος ως ικανός ούτε ακόμη την βαρύτητά του στην όλη
διαδικασία της πρόσληψης (εν είδει άτυπης μοριοδότησης), με αποτέλεσμα
ακόμη και όταν η βαθμολογία επ’ αυτού είναι χαμηλότατη ο υποψήφιος -σε
κάποιες περιπτώσεις- να προσλαμβάνεται.
Δ. Οι συνεντεύξεις, όπου υπάρχουν, είναι συνοπτικές, χωρίς σαφή
πολλές φορές αξιολόγηση, ενώ ακόμα και όταν η κρίση είναι καθαρά
αρνητική30, υπήρξαν υποψήφιοι που προσλήφθηκαν αφού εξετάστηκαν
σχεδόν για κάθε πιθανή θέση, εκφράζοντας πολλές φορές μάλιστα τις
προτιμήσεις τους όσον αφορά την επιθυμητή γι’ αυτούς θέση απασχόλησης.
Στα έντυπα αξιολόγησης που συμπληρώθηκαν από στελέχη της Υπηρεσίας
Ασφαλείας & Ελέγχου τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο 2009 δεν
αναγράφεται η ημερομηνία, η βαθμολογία των υποψηφίων, το όνομα και η
υπογραφή του αξιολογητή που τα συμπλήρωσε. Χαρακτηριστική δε είναι η  
καταγραφή περιπτώσεων όπου οι συνεντεύξεις έπονται των αποφάσεων ΔΣ
για την πρόσληψη των συγκεκριμένων υπαλλήλων.
Ε. Οι εισηγήσεις των αρμοδίων Δ/νσεων μνημονεύονται αόριστα
στις αποφάσεις του ΔΣ, χωρίς να επισυνάπτονται και ούτε γίνεται επίκληση
συγκεκριμένων στοιχείων για την αιτιολόγηση των προσλήψεων, πολύ δε
περισσότερο όταν χρειάζεται να αιτιολογηθεί απόκλιση από τις
προβλεπόμενες στο Επιχειρησιακό Σχέδιο της Εταιρείας προσλήψεις σε
ορισμένες ειδικότητες. Η συζήτηση προσδιορίζεται ως «εκτενής», ενώ από τα
πρακτικά προκύπτει ότι είναι ανύπαρκτη και ουσιαστικά περιορίζεται (πλην
ελαχίστων περιπτώσεων31) στην τυπική επικύρωση της απόφασης πρόσληψης.
ΣΤ. Τέλος, τα κριτήρια που ακολουθούνται κάθε φορά για την
πρόσληψη συγκεκριμένων υποψηφίων είναι ασαφή και ανομοιογενή
καθιστώντας την διαδικασία ουσιαστικά αναιτιολόγητη, καθώς
προσλαμβάνονται άτομα μεγάλης ηλικίας32 χωρίς συναφή εμπειρία, φοιτητές
με ανειλημμένες υποχρεώσεις οι οποίες δεν συνδυάζονται με την απρόσκοπτη
παρουσία τους στην εργασία, άτομα χωρίς καμία επαγγελματική εμπειρία ή
εμπειρία από άλλο χώρο εντελώς άσχετο με την ανατεθείσα σε αυτούς
εργασία.
Συμπερασματικά, πρόκειται για μια διαδικασία σαφώς κατώτερη του
μεγέθους της ΑΜΕΛ ΑΕ και της εν γένει δραστηριότητας και λειτουργίας της,
η οποία πάσχει κυρίως:
.. στην σύνδεση των πραγματικών αναγκών της εταιρείας σε προσωπικό
(βάσει του Στρατηγικού και Επιχειρησιακού σχεδιασμού ή/και εγγράφων
εισηγήσεων των αρμοδίων Δ/νσεων) με τις πραγματοποιηθείσες
προσλήψεις
.. στην θεσμοθέτηση των σταδίων της ροής διαδικασίας πρόσληψης
προσωπικού όπως: έκδοση πρόσκλησης ενδιαφέροντος, σύστημα
«μοριοδότησης» των τυπικών προσόντων, της επαγγελματικής
προϋπηρεσίας (όπου απαιτείται), και των απαραίτητων δεξιοτήτων για κάθε
θέση εργασίας καθώς και του τρόπου πιστοποίησης των δεξιοτήτων
αυτών.
.. στη συστηματική τήρηση αναλυτικών πρακτικών για το
περιεχόμενο των συνεντεύξεων και την αιτιολόγηση της επιλογής κάθε
υπαλλήλου, ώστε να υπάρχει διαφάνεια και να είναι δυνατός ο έλεγχος της
κρίσης των αρμοδίων οργάνων της εταιρίας.